پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 657 |
| تعداد مقالات | 9,639 |
| تعداد مشاهده مقاله | 68,640,970 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 48,114,572 |
تحلیل بلاغی ناز و نیاز در غزلیات جامی | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| دوره 16، شماره 41، مهر 1404، صفحه 363-394 اصل مقاله (1.13 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2025.38831.2742 | ||
| نویسندگان | ||
| علی‌محمد مؤذنی* 1؛ لیلا کرمی2 | ||
| 1استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران، ایران، تهران (نویسندة مسئول) | ||
| 2کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران، ایران، تهران. | ||
| تاریخ دریافت: 05 فروردین 1404، تاریخ بازنگری: 12 خرداد 1404، تاریخ پذیرش: 15 خرداد 1404 | ||
| چکیده | ||
| غزل در شعر فارسی قالبی برجسته برای بازنمایی ظرافت‌های عاطفی و تجربه‌های ژرف انسانی از رهگذر صنایع بلاغی چون تشبیه، استعاره، تضاد و کنایه است. جامی، سخن‌پرداز برجستۀ سدۀ نهم با بهره‌گیری از این فنون وجوه متنوع عشق در ساحت‌های آسمانی و زمینی را تبیین کرده است. پژوهش حاضر با هدف واکاوی دو مؤلفۀ محوری «ناز» و «نیاز» در غزلیات جامی انجام شده است تا نقش آن‌ها در نظام معنایی و زیبایی‌شناختی شعر او آشکار گردد. با وجود جایگاه برجستۀ جامی در ادبیات فارسی تاکنون مطالعۀ مستقلی درزمینۀ تحلیل بلاغی دو عنصر ناز و نیاز و تأثیرشان بر ساختار زبانی و مفهومی غزلیات وی صورت نگرفته است؛ امری که ضرورت انجام تحقیق حاضر را توجیه می‌کند. این پژوهش ماهیتی توصیفی- تحلیلی دارد و بر مبنای گردآوری داده‌ها ازطریق مطالعۀ کتابخانه‌ای، فیش‌برداری از نمونه‌های مرتبط با جلوه‌های ناز و نیاز و تحلیل آن‌ها براساس مبانی بلاغت فارسی انجام شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد ناز و نیاز از عناصر پایدار در روابط عاشق و معشوق به شمار می‌آیند. ناز معشوق آسمانی، ماهیتی مطلق دارد؛ درحالی‌که ناز معشوق زمینی برخاسته از نیاز است و با تضادهای عاطفی، نظیر مهر و جفا، بازتاب می‌یابد. نیاز نیز ویژگی مشترک عاشق و معشوق زمینی است که در پرتو ظرافت‌های بلاغی جامی، جلوه‌ای هنرمندانه پیدا می‌کند. نتایج همچنین بر ضرورت تحلیل تطبیقی این مفاهیم در بسترهای تاریخی و سبکی دیگر تأکید می‌کند تا چشم‌اندازهای تازه‌ای در مطالعات ادبی گشوده شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جامی؛ غزل؛ ناز؛ نیاز؛ عناصر بلاغی؛ زیبایی‌شناسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Rhetorical Analysis of Nāz and Niyāz in Jāmī’s Ghazals | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Mohammad Moazzeni1؛ Leila Karami2 | ||
| 1Professor of Persian Language and Literature, University of Tehran, Iran, Tehran (Corresponding author) | ||
| 2M.A in Persian Language and Literature, University of Tehran, Iran, Tehran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The Persian ghazal has long served as a prominent poetic form for articulating emotional subtleties and profound human experiences, manifested through rhetorical devices such as simile, metaphor, and irony. Among the major figures of this tradition, Jami, a 15th-century poet, deeply engages with both the earthly and divine aspects of love. This study investigates the interconnected roles of nāz (coquetry) and niyāz (supplication) in Jami’s ghazals to enhance the understanding of his esthetic and philosophical vision. Despite Jami’s literary significance, the thematic and structural functions of nāz and niyāz in his poetry remain underexplored. Employing a descriptive-analytical approach, this research undertakes a close textual reading of Jami’s ghazals, identifying instances of nāz and niyāz through library-based data collection and interpreting them within rhetorical frame of Persian poetics. The findings suggest that nāz and niyāz are not merely recurring motifs but serve as core emotional states in the lover–beloved relationship. The divine beloved demonstrates absolute nāz, while the earthly beloved’s nāz is contingent upon their own niyāz. Additionally, niyāz is portrayed as a shared attribute between lover and beloved in human love. These results highlight the layered emotional dynamics in Jami’s work and point to possibilities for comparative studies, both concerning literary figures and historical contexts, to deepen literary-theoretical insights into Persian love poetry. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Jami, ghazal, nāz, niyāz, rhetorical devices, esthetics | ||
| مراجع | ||
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 40 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 26 |
||