پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 671 |
| تعداد مقالات | 9,763 |
| تعداد مشاهده مقاله | 69,497,705 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 48,624,413 |
مطالعه‌ی تحلیلی– تطبیقی ساختار و ویژگی‌های تزیینی محراب کاشی مسجد جامع ورزنه | ||
| نشریه هنرهای کاربردی | ||
| دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 18، شهریور 1404، صفحه 33-50 اصل مقاله (2.38 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/aaj.2025.34814.1277 | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا راشدنیا1؛ احمد صالحی کاخکی* 2 | ||
| 1دانش آموخته دکتری، گروه باستان‌شناسی (دوران اسلامی)، دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| 2استاد، گروه باستان‌شناسی، دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 31 تیر 1403، تاریخ بازنگری: 16 آذر 1403، تاریخ پذیرش: 25 اسفند 1403 | ||
| چکیده | ||
| مسجد جامع ورزنه به دلیل داشتن تزیینات کاشی‌کاری متعدد از دوره‌ی تیموری در بخش‌های مختلف بنا، درخور توجه است. از جمله آرایه‌های کاشی‌کاری این بنا، به سردر ورودی، ایوان جنوبی، تزیینات زیر طاق مابین ایوان جنوبی و گنبدخانه، منبر و محراب می‌توان اشاره نمود. در این میان، محراب کاشی معرق آن، به دلایلی همچون عدم وجود پژوهش درخوری در رابطه با ساختار (شکل کلی)، طرح‌ها، نقوش و عدم خوانش کتیبه‌ها (به غیر از اشاره به تاریخ ساخت آن) و همچنین فقدان مستندات تصویری کافی و مناسب، حائز اهمیت بسیار است. بنابراین اهداف این مقاله، شناسایی و توصیف ویژگی‌های تزیینی محراب کاشی و همچنین مطالعه تحلیلی-تطبیقی ساختار (شکل‌کلی)، نقوش و کتیبه‌های آن است. در راستای دستیابی به این اهداف، پرسش‌های این پژوهش چنین است: چه ویژگی های تزیینی را می‌توان برای محراب کاشی مسجد برشمرد؟ نمونه‌های قابل قیاس آن از حیث ساختار، نقوش و کتیبه‌ها، در سایر تزیینات کاشی‌کاری عهد تیموری کدام است؟ روش یافته‌اندوزی بر پایه پژوهشی میدانی و با استناد به منابع مکتوب صورت گرفته که به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی داده‌های به دست آمده از نمونه مطالعاتی می‌پردازد. دستاوردهای حاصل از این پژوهش، نشان دهنده آن است که محراب از نظر ساختاری دارای ویژگی‌هایی است که از آن جمله به کادر مستطیل شکل، یک طاق‌نما با قوس‌تیزه‌دار، دو لچکی و عدم وجود ستون نما می‌توان اشاره نمود. کتیبه ثلث با کشیده های عمودی بلند و باریک، بهره‌گیری از عبارت «فسیکفیکهم الله و هو السمیع العلیم»، فرم تزیین عبارت «فسیکفیکهم الله و هو السمیع العلیم» که از اتصال خطوط منحنی و قوسی شکل و ایجاد فرم محرابی شکل تشکیل شده است، از جمله ویژگی های کتیبه‌های به‌کار رفته در محراب محسوب می‌شود. کاربرد گل های ساده چندپَر با گلبرگ های گرد، به‌کارگیری حاشیه‌های متعدد باریک و پهن مانند نقش‌مایه‌های ختایی که به تناوب تکرار شده اند، بهره‌گیری از نقش‌مایه‌هایی همانند فرم های قاب مانند مُداخل، حاشیه با واگیره قاب‌قابی، حاشیه متشکل از نقش‌مایه‌های هندسی که با نقوش گیاهی تلفیق یافته و غیره از جمله ویژگی های شاخص نقوش محراب است که نمونه‌های مشابه آن در دیگر محراب‌ها و سایر آرایه‌های کاشی‌کاری عصر تیموری نیز یافت می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مسجد جامع ورزنه؛ محراب کاشی؛ ساختار محراب؛ نقوش گیاهی و هندسی؛ کتیبه‌ها | ||
| موضوعات | ||
| تزیینات معماری،فنون و تکنیک ها | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Analysis - Comparative Study of the Structure and Decorative Characteristics of the Tile Mihrab of Masjed-e Jame of Varzana | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zahra Rashednia1؛ Ahmad Salehi kakhki2 | ||
| 1Ph.D. Graduate, Department of Archaeology (Islamic Period), Faculty of Conservation and Restoration, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran. | ||
| 2Professor, Department of Archaeology, Faculty of Conservation and Restoration, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Masjed-e Jame of Varzana has a very important status due to the existence of its many tiling decorations from the Timurid period in different parts of the building. Including the tiling ornaments of this building, we can mention the entrance facades, the south porch, the decorations under the arch between the south porch and the dome chamber, the pulpit and mihrab. among which, its Mosaic Tile (Mo’araq) mihrab, due to reasons such as the lack of research in relation to the structure (general shape), designs, motifs, the lack of reading inscriptions (apart from mentioning the date of its construction) and also the lack of adequate and appropriate visual documentation, has It is very important. Therefore, the aims of this article are to identify and describe the decorative characteristics of the tile mihrab, as well as the Analysis - Comparative Study of the structure (general shape) of its motifs and inscriptions. Therefore, to achieve these Objectives, the questions of this research are as follows: What decorative characteristics can be listed for the tile mihrab of the mosque? And what are its comparable examples in terms of structure, motifs and inscriptions in other tiling decorations of the Timurid era? The research methodology is based on date gathering through field research and documentary resources. It uses an descriptive-analytical approach to analyze the data obtained from the case studies. The results of this research show that the mihrab has structural features, including; The rectangular frame, an vault with a pointed arch, two pendentive and the without Column can be mentioned. The Thuluth inscription with long and elongated vertical elongations, using the phrase "Fasikfikhom Allah wa Hu al-Sami al-Aleem", the decorative form of the phrase "Fasikfikhom Allah wa Hu al-Sami al-Aleem", which consists of connecting curved and arched lines and creating a mihrab-like form, are among the features of the inscriptions used in the mihrab. The use of simple multi-petaled flowers with round petals (Khataei), The use of multiple narrow and wide borders, such as Khattai motifs, that are repeated periodically, the use of motifs such as intervening frame-like forms, the border with a frame-like unit, the border consisting of geometric motifs combined with plant motifs, etc. One of the distinctive features of the mihrab is the motifs, similar examples of which can be found in other mihrabs and other tiling ornaments of the Timurid era. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Masjed-e Jame of Varzana, Tile Mihrab, Mihrab Structure, Plant and Geometric Motifs, Inscriptions | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 517 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 77 |
||