دانشگاه سمنان

 آمار

تعداد نشریات21
تعداد شماره‌ها678
تعداد مقالات9,892
تعداد مشاهده مقاله70,061,746
تعداد دریافت فایل اصل مقاله49,338,376
Valizadeh, Omid, Akhavan Rad, Mahsa, Jafarian, Atieh. (1404). A Hybrid Framework of Clustering and Machine Learning for Evaluating Financial Sustainability and Transparency in the Capital Market. هنرهای کاربردی, 1(1), 235-254. doi: 10.22075/mmsd.2025.38693.1015
Omid Valizadeh; Mahsa Akhavan Rad; Atieh Jafarian. "A Hybrid Framework of Clustering and Machine Learning for Evaluating Financial Sustainability and Transparency in the Capital Market". هنرهای کاربردی, 1, 1, 1404, 235-254. doi: 10.22075/mmsd.2025.38693.1015
Valizadeh, Omid, Akhavan Rad, Mahsa, Jafarian, Atieh. (1404). 'A Hybrid Framework of Clustering and Machine Learning for Evaluating Financial Sustainability and Transparency in the Capital Market', هنرهای کاربردی, 1(1), pp. 235-254. doi: 10.22075/mmsd.2025.38693.1015
Valizadeh, Omid, Akhavan Rad, Mahsa, Jafarian, Atieh. A Hybrid Framework of Clustering and Machine Learning for Evaluating Financial Sustainability and Transparency in the Capital Market. هنرهای کاربردی, 1404; 1(1): 235-254. doi: 10.22075/mmsd.2025.38693.1015

A Hybrid Framework of Clustering and Machine Learning for Evaluating Financial Sustainability and Transparency in the Capital Market

Managerial Modelling in Sustainable Development
دوره 1، شماره 1، آبان 2025، صفحه 235-254    اصل مقاله (812.9 K)
نوع مقاله: Original Article
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/mmsd.2025.38693.1015
نویسندگان
Omid Valizadeh* 1؛ Mahsa Akhavan Rad2؛ Atieh Jafarian3
1PhD Candidate in Operations Research, Department of Management, Faculty of Administrative and Economic Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran. omid.valizadeh@mail.um.ac.ir
2PhD Candidate in Operations Research, Department of Management, Faculty of Administrative and Economic Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.
3PhD Student, Université de Rennes, CNRS, CREM - UMR 6211, F-35000 Rennes, France. atieh.jafarian@univ-rennes1.fr
تاریخ دریافت: 01 تیر 1404،  تاریخ بازنگری: 11 مرداد 1404،  تاریخ پذیرش: 18 مرداد 1404 
چکیده
Background and Objectives: The capital market, as a fundamental pillar of financing and economic transparency, plays a vital role in the sustainability of firms. Despite notable advances in financial analysis, most prior studies have predominantly focused on one-dimensional evaluations of financial indicators, paying limited attention to structural heterogeneity among firms and the identification of latent patterns. Moreover, research conducted in the Iranian stock market has largely relied on traditional statistical models, which exhibit limited capacity in modeling nonlinear and complex relationships. The objective of this study is to propose an integrated framework for identifying distinct financial clusters and predicting firms’ sustainability by employing a hybrid approach that combines clustering techniques with machine learning.
Materials and Methods: Initially, a dataset comprising eight key financial sustainability indicators was collected. After preprocessing which involved outlier removal, imputing missing values using the KNN method, and standardization the data were fed into the K-Means algorithm. To determine the optimal number of clusters, the silhouette index was calculated, identifying three as the optimal solution. The resulting cluster labels were then employed as the target variable in three machine learning models (XGBoost, Random Forest, and Decision Tree), whose performance was evaluated using accuracy, precision, recall, and F1-Score metrics. Finally, through feature importance analysis, the variables contributing most significantly to cluster differentiation were identified.
Results: The clustering results revealed three distinct structural patterns among firms: a cluster characterized by high profitability, strong economic value added, and low risk; a cluster with high growth and returns but accompanied by elevated risk and cost of capital; and a cluster marked by weak profitability and limited value creation. A comparison of the machine learning models indicated that the XGBoost algorithm achieved the best predictive performance, with an accuracy of 0.97 and an F1-Score of 0.96. Furthermore, the feature importance analysis demonstrated that ROA was the most influential indicator in differentiating clusters across all three models, followed by WACC and EVA as key determinants of financial sustainability.
Conclusion: The present study demonstrates that the hybrid approach of clustering and machine learning can serve as an effective tool for identifying structural heterogeneity in the capital market. The findings suggest that managerial focus on improving ROA and reducing WACC through optimal capital structure management, along with enhancing EVA, constitutes a key strategy for strengthening firms’ financial sustainability.
کلیدواژه‌ها
Capital Market؛ Financial Sustainability؛ Artificial Intelligence؛ Machine Learning
عنوان مقاله [English]
چارچوب ترکیبی خوشه‌بندی و یادگیری ماشین برای ارزیابی پایداری و شفافیت مالی در بازار سرمایه
نویسندگان [English]
امید ولیزاده1؛ مهسا اخوان راد2؛ عطیه جعفریان3
1کاندیدای دکتری تحقیق در عملیات، گروه مدیریت، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد ایران.omid.valizadeh@mail.um.ac.ir
2کاندیدای دکتری تحقیق در عملیات، گروه مدیریت، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد ایران.mahsa.akhavanrad@mail.um.ac.ir
3دانشجوی دکتری، دانشگاه رِن، مرکز ملی پژوهش‌های علمی فرانسه (CNRS)، مرکز پژوهشی اقتصاد و مدیریت (CREM - UMR 6211)، رِن، فرانسه atieh.jafarian@univ-rennes1.fr
چکیده [English]
سابقه و هدف: بازار سرمایه به‌عنوان رکن اصلی تأمین مالی و ارتقای شفافیت اقتصادی، نقشی اساسی در پایداری بنگاه‌ها ایفا می‌کند. باوجود پیشرفت‌های قابل‌توجه در تحلیل‌های مالی، اغلب مطالعات پیشین بر ارزیابی تک‌بعدی شاخص‌های مالی متمرکز بوده و کمتر به تفاوت ساختاری میان شرکت‌ها و شناسایی الگوهای پنهان توجه داشته‌اند. از سوی دیگر، پژوهش‌های انجام‌شده در بورس ایران عمدتاً مبتنی بر مدل‌های سنتی و آماری بوده‌اند که توان محدودی در مدل‌سازی روابط غیرخطی و پیچیده دارند. هدف این پژوهش ارائه چارچوبی یکپارچه برای شناسایی خوشه‌های متمایز مالی و پیش‌بینی وضعیت پایداری شرکت‌ها با استفاده از رویکرد ترکیبی خوشه‌بندی و یادگیری ماشین است.
روش: ابتدا مجموعه داده‌ای شامل هشت شاخص کلیدی پایداری مالی گردآوری شد. داده‌ها پس از ‌پردازش شامل حذف مقادیر پرت، جایگزینی داده‌های گمشده با روش KNN و استانداردسازی، وارد الگوریتم K-Means شدند. برای تعیین تعداد خوشه‌ها، شاخص سیلوئت محاسبه و مقدار بهینه سه خوشه شناسایی شد. سپس برچسب‌های حاصل به‌عنوان متغیر هدف در سه مدل یادگیری ماشین (XGBoost، جنگل تصادفی و درخت تصمیم) استفاده شد و عملکرد آن‌ها با معیارهای دقت، صحت، یادآوری و F1-Score ارزیابی گردید. درنهایت، با تحلیل اهمیت ویژگی‌ها، متغیرهای اثرگذار در تمایز خوشه‌ها شناسایی شدند.
یافته‌ها: نتایج خوشه‌بندی نشان داد که سه الگوی ساختاری متمایز از شرکت‌ها قابل‌شناسایی است: خوشه‌ای با سودآوری و ارزش‌افزوده اقتصادی بالا و ریسک پایین؛ خوشه‌ای با رشد و بازده بالا همراه با ریسک و هزینه سرمایه زیاد؛ و خوشه‌ای با سودآوری ضعیف و ارزش‌افزوده محدود. مقایسه مدل‌های یادگیری ماشین نشان داد که الگوریتم XGBoost با صحت 97/0 و F1-Score برابر 96/0 بهترین عملکرد را در پیش‌بینی خوشه‌ها داشته است. تحلیل اهمیت ویژگی‌ها نیز حاکی از آن بود که ROA در هر سه مدل مهم‌ترین شاخص در تفکیک خوشه‌ها است و پس‌ازآن WACC و EVA به‌عنوان عوامل کلیدی در پایداری مالی شناخته شدند.
نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر بیانگر آن است که رویکرد ترکیبی خوشه‌بندی و یادگیری ماشین می‌تواند ابزاری مؤثر برای شناسایی ناهمگنی ساختاری در بازار سرمایه باشد. نتایج نشان می‌دهد که تمرکز مدیران بر بهبود ROA و کاهش WACC از طریق مدیریت بهینه ساختار سرمایه، همراه با افزایش EVA، راهبردی کلیدی در ارتقای پایداری مالی شرکت‌هاست.
کلیدواژه‌ها [English]
بازار سرمایه, پایداری مالی, هوش مصنوعی, یادگیری ماشین
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 607
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 216


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب