پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 640 |
| تعداد مقالات | 9,352 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,997,213 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 27,137,168 |
تأثیر رضایت جانی در پرداخت فاضل دیه (نقدی بر مادّه 360 ق.م.ا) | ||
| مطالعات فقه و حقوق اسلامی | ||
| مقاله 4، دوره 9، شماره 16، اردیبهشت 1396، صفحه 53-68 اصل مقاله (132.58 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/feqh.2017.2408 | ||
| نویسندگان | ||
| حسین احمری1؛ ابراهیم کریمی* 2 | ||
| 1دانشگاه آزاد مشهد | ||
| 2اداره آموزش و پرورش-- دبیر | ||
| تاریخ دریافت: 27 مهر 1395، تاریخ بازنگری: 15 فروردین 1396، تاریخ پذیرش: 29 فروردین 1396 | ||
| چکیده | ||
| یکی از مسائل مهمّ پیرامون دریافت دیه از مجرمی که مرتکب جنایت مستلزم فاضل دیه شده است، تأثیر رضایت وی در پرداخت فاضل دیه و رهانیدن او از قصاص است. مشهور فقهای امامیّه اصل را بر لزوم رضایت جانی نسبت به پرداخت دیه دانسته و معتقدند که با توجّه به آیات و روایاتی که پیرامون تعیینی بودن مجازات در جرائم مستوجب قصاص وجود دارد، مجنیٌ علیه یا اولیای دمّ او تنها حق دارند قاتل را قصاص کنند. از نظر این گروه از فقها، در صورتی که صاحب حق قصاص، از مجرم مطالبه پرداخت فاضل دیه کند، وی میان رضایت به پرداخت این مبلغ یا عدم رضایت بدان مخیّر است. در مقابل، گروهی دیگر با استناد به برخی از روایات و قاعدة «لایبطل»، به اختیار صاحب حق قصاص نسبت به انتخاب «قصاص با ردّ فاضل دیه» یا «اخذ دیه از جانی حتّی بدون رضایت وی» حکم کرده‌اند. قانونگذار ایران نیز در قانون مجازات قدیم، نظر گروه نخست را پذیرفته بود، لکن در قانون مجازات جدید، با عدول از نظر مشهور، به نظریه دوّم قائل شده و پرداخت فاضل دیه به قصاص شونده را مستلزم وجود رضایت جانی ندانسته است. در این پژوهش با واکاوی در ادلّه هر دو گروه، اثبات شده است که نظر مشهور فقها، کاملاً مستدلّ و منطقی بوده و نظر گروه مخالف و قانونگذار، فاقد هرگونه دلیل قابل قبول است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مادّه 360؛ جنایت عمدی؛ رضایت جانی؛ فاضل دیه؛ تعیینی و تخییری بودن قصاص | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Effect of criminal’s consent to pay difference of diyah (a critical review of Article 30 of Islamic Penal Code) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hosein Ahmari1؛ EBRAHIM KARIMI2 | ||
| 1Azad Slamic University-Mashhad | ||
| 2Edaryamoozshvparvaresh-daber | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the important issues about collection of diayh from the criminal who have committed a crime involving difference of diyah is impact of his/her consent to pay difference of diyah and him/her release from qisas. Most Shiite faqihs believe that criminal’s consent to pay diyah is necessary and that according to the Qur’anic verses and hadiths concerning discretionary nature of punishment of crimes involving qisas, the victim or his/her heirs are entitled to impose qisas on the murderer. According to this group of faqihs, if those entitled to impose qisas ask the criminal for difference of diyah, the latter shall have a choice between giving consent to pay such amount and not doing so. However, another group who invoke some of hadiths and doctrine of “la yabtal” hold that those entitled to impose qisas may choose between “qisas upon payment of the difference of diyah” and “obtaining of diayh from the criminal in absence of his/her consent”. Iranian legislator had also adopted the opinion of the former group. However, the new penal code derogating from the majority opinion has adopted the latter opinion, not requiring consent of the criminal for payment of difference of diyah. This research exploring arguments of both groups demonstrated that the majority opinion of faqihs is firm and reasonable and the opinion of the other group and the legislator is based on acceptable proof. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Article 360, intentional crime, criminal’s consent, difference of diyah, discretionary and optional nature of qisas | ||
| مراجع | ||
|
- قرآن کریم. - ابن ادریس حلّی، محمّد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ج 3، چ2، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1411 ق. - ابن زهره، حمزه بن علی، غنیه النزوع الی علمی الاصول و الفروع، قم، مؤسسه الامام الصادق(ع)، 1411 ق. - استادی، رضا، «حرمت خودکشی و وجوب حفظ جان خود و دیگری»، مجله فقه اهل بیت، شماره 57، بهار 1388. - اصفهانی، محمّدباقر بن محمّدتقی(مجلسی دوم)، مرآه العقول فی شرح اخبار آل الرسول(ص)، ج 24 ،چ 2، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1404 ق. - اصفهانی، محمّد بن حسن (فاضل هندی)، کشف اللّثام و الابهام عن قواعد الاحکام، تصحیح گروه پژوهش دفتر انتشارات اسلامی، ج 11، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1416 ق. - تبریزی، جواد بن علی، تنقیح مبانی الاحکام- کتاب القصاص، چ2، قم، دار الصدیقه الشهیده(س)، 1426 ق. - جبعی عاملی، زین الدّین بن علی (شهید ثانی)، مسالک الأفهام الی تنقیح شرائع الاسلام، ج 15، قم، مؤسسه المعارف الاسلامیه، 1413 ق. - جبعی عاملی، زین الدّین بن علی (شهید ثانی)، الرّوضه البهیّه فی شرح اللّمعه الدمشقیّه، ج 8، قم، منشورات ذوی القربی، 1430 ق. - جمعی از پژوهشگران، مجموعه نظریات مشورتی فقهی در امور کیفری (دیات)، ج 5، قم، معاونت آموزشی قوه قضائیه و مرکز تحقیقات فقهی، 1382. - حرّ عاملی، محمّد بن حسن، تفصیل وسائل الشّیعه الی تحصیل مسائل الشّریعه، ج29، چ3، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، 1416 ق. - حلّی، حسن بن یوسف بن مطهّر اسدی(علامه)، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، ج 4، تهران، انتشارات اسماعیلیان، 1387 ق. - حلّی، حسن بن یوسف بن مطهّر اسدی(علامه)، قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، تصحیح گروه پژوهش دفتر انتشارات اسلامی، ج 3، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1413 ق. - حلّی، حسن بن یوسف بن مطهّر اسدی(علامه)، مختلف الشّیعه فی أحکام الشّریعه، ج9، چ2، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1413 ق. - خوانساری، سیّد احمد بن یوسف، جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، ج7، چ2، قم، انتشارات اسماعیلیان، 1405 ق. - خوئی، سیّد ابوالقاسم، مبانی تکمله المنهاج، ج2، قم، مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی، 1422 ق. - طباطبائی، سیّد محمّدحسین(علامه)، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه محمّدباقر موسوی همدانی، ج1 و 5، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1374 ق. - طوسی، محمّد بن حسن (شیخ الطائفه)، الخلاف، چ2، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1417 ق. - طوسی، محمّد بن حسن (شیخ الطائفه) ، النهایه فی مجرّد الفقه و الفتاوی، قم، منشورات قدس، بی تا. - فاضل لنکرانى، محمّد، تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله - القصاص، قم، مرکز فقهى ائمه اطهار(ع)، 1421 ق. - کلینی، ابو جعفر محمّد بن یعقوب، الکافی، ج14، قم، دار الحدیث للطباعه و النشر، 1429 ق. - مدنی کاشانی، رضا، کتاب القصاص للفقهاء و الخواصّ، چ2، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1410 ق. - مشکینی، علی، ترجمه قرآن کریم، تهران، مرکز طبع و نشر کتاب قرآن جمهوری اسلامی ایران، 1393. - موسوی خمینی، سیّد روح الله(امام)، تحریر الوسیله، ج2، قم، مؤسسه مطبوعات دار العلم، 1409 ق. - نجفی، محمّدحسن (صاحب جواهر)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج42، چ7، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1404 ق. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,068 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,411 |
||