پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 635 |
| تعداد مقالات | 9,314 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,881,196 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,093,083 |
بلاغت ساخت‌های نحوی نشان‌دار در اشعار نیمایی اخوان ثالث | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| مقاله 11، دوره 10، شماره 19، تیر 1398، صفحه 233-264 اصل مقاله (523.51 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2018.15884.1310 | ||
| نویسندگان | ||
| ناصرقلی سارلی* 1؛ بهادر باقری1؛ شیرین صادقی2 | ||
| 1دانشیار دانشگاه خوارزمی | ||
| 2دانشجوی دکتری دانشگاه خوارزمی | ||
| تاریخ دریافت: 19 شهریور 1397، تاریخ بازنگری: 29 آبان 1397، تاریخ پذیرش: 06 آذر 1397 | ||
| چکیده | ||
| رابطۀ دستور زبان و بلاغت سخن، هنوز به قدر کفایت در زبان فارسی به طور عام و زبان شعری به طور خاص بررسی و تحلیل نشده است. هرچند قاعدتاً رابطۀ ساخت‌های نحوی و بلاغت در زبان شعر، تابعی از همین رابطه در کاربرد عادی زبان است، خودآگاهی و معناداری کاربرد برخی ساخت‌های نحوی در شعر را نمی‌توان نادیده گرفت. هنر شاعران در پرداخت ساخت‌های نحوی متنوّع به‌گونه‌ای که با بافت و بلاغت سخن تناسب یابد، چنان آشکار است که توجّه منتقدان ادبی و عالمان نحو را برانگیخته است؛ امّا هنوز برای یافتن روش و چارچوبی جامع که این هنر نحوی و بلاغی را به‌درستی صورت‌بندی و تحلیل کند، راه درازی در پیش است. هدف مقالۀ حاضر آن است که نشان دهد اخوان ثالث چگونه ساخت‌های دستوری و نحوی نشان‌دار مختلف و متنوّع را با ملاحظۀ بافت زبانی و موقعیتی در خدمت القای معنی و پیام مورد نظر خویش قرار می‌دهد. از این رو، برخی ساخت‌های نحوی نشان‌دار اشعار نیمایی اخوان ثالث را تحلیل می‌کند تا ضمن نشان دادن جزئیاتی از هنر شاعری او در حوزۀ نحو و بلاغت، در یافتن روش و چارچوب یادشده نیز سهمی ایفا کند. در میان ساخت‌های نشان‌دار نحوی، بیشتر بر جابه‌جایی اجزای جمله و تغییرات آرایش نحوی تمرکز شده است. در تحلیل‌ها از برخی مفاهیم نظری چون نشان‌دار/ بی‌نشان (از دانش نحو)، اطّلاع نو/ کهنه (هلیدی)، مبتداسازی و تغییر آرایش واژگانی (زبان‌شناسی نقش‌گرا) و روش جرجانی در مقایسۀ ساخت‌های خاص نحوی با ساخت‌های عادی بهره برده‌ایم. در این مقاله با روش پژوهش کیفی و با تحلیل شواهد شعری و نحوی نشان داده‌ایم که چگونه اخوان با خودآگاهی، برخی ساخت‌های نحوی را به‌طور معناداری در خدمت القای معنی و جلب توجّه مخاطب قرار می‌دهد و زبان فارسی چه ظرفیت بالقوّه بزرگی در این زمینه در اختیار کاربران خود می‌گذارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خوان ثالث؛ شعر نیمایی؛ ساخت نشان‌دار نحوی؛ بلاغت؛ نحو | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Rhetoric of the Marked Syntactical Structures in Akhavan-Sales’s Poetry | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Naser Gholi Sarli1؛ Bahador Bagheri1؛ Shirin Sadeghi2 | ||
| 1Associate Professorof Kharazmi University | ||
| 2Phd Student of Kharazmi University | ||
| چکیده [English] | ||
| The relation between the grammatical structures and the rhetoric of speech has not been sufficiently studied and analyzed in Persian language in general and specially in poetical language. Although the relation between the syntactical structures and the rhetoric in the language of poetry usually follows the rules of the ordinary language, the consciousness and the significance in the usage of some syntactical structures in poetry cannot be ignored. The poetical craftsmanship in producing diverse syntactical structures so that these structures could be suitable with the context is sometimes so apparent and obvious that calls the literary critics and the grammarian’s attention but a comprehensive method and framework for formulating and analyzing such a craftsmanship is yet to come. This article aims to demonstrate that Akhavan-Sales, considering the co-text and the context, how uses a diverse range of grammatical and syntactical structures to deliver his intended meanings and messages. Hence, some marked syntactical structures in his poems are analyzed so that this article can participate in finding the above-mentioned method and theoretical framework, explaining some details of his craftsmanship in syntax and poetry. The article focuses on changing the word order and uses some theoretical concept such as marked/ unmarked (syntax), new/ given information (Halliday), topicalization (syntax and functional linguistics) and the analytical method of Al-Jurjani in comparison of different syntactical structures. Adopting a qualitative research method and after analyzing of the poetical and syntactical instances, we have demonstrated that Akahavan-Sales how employs a diverse range of marked syntactical structures to deliver his intended messages and meanings, and what a great potentials Persian language bestows to its users in this regard. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Akhavan-Sales, Nima’s poetry, marked syntactical structure, Rhetoric, syntax | ||
| مراجع | ||
|
- آرزو، سراج‌الدین علی‌خان (1381)، عطیه کبری و موهبت عظمی، مقدّمه و تصحیح سیروس شمیسا، تهران: فردوس. - ابودیب، کمال (1394)، صور خیال در نظریۀ جرجانی، ترجمۀ فرزان سجودی و فرهاد ساسانی، تهران: نشر علم. - اخوان ثالث، مهدی (1369)، بدایع و بدعت‌ها و عطا و لقای نیما یوشیج، تهران: فجر اسلام. - __________ (1371)، صدای حیرت بیدار، به کوشش مرتضی کاخی، تهران: انتشارت علمی و فرهنگی. - __________ (1391 الف)، از این اوستا، تهران: زمستان. - __________ (1391 ب)، سه کتاب؛ در حیاط کوچک پاییز در زندان، زندگی می‌گوید امّا باز باید زیست، دوزخ امّا سرد، تهران: زمستان. - __________ (1392)، آخر شاهنامه، تهران: زمستان. - __________ (1394)، عطا و لقای نیمایوشیج، تهران: زمستان. - الجرجانی، عبدالقاهر (2004م)، دلائل‌الإعجاز، قرأه و علّق علیه محمود محمّد شاکر، الطبعه الخامسه، قاهره: مکتبه الخانجی. - ___________ (بی‌تا)، أسرار البلاغه. قرّأه و علّق علیه محمود محمّد شاکر، جدّه: دارالمدنی. - خان‌جان، علی‌رضا (1379)، دستور نقش‌گرای هلیدی و مفهوم «نشان‌داری» در ساخت متنی زبان، مجموعه مقالات پنجمین کنفرانس زبان‌شناسی نظری و کاربردی، به‌کوشش سیدمحمّد دبیرمقدّم و سیدابراهیم کاظمی، تهران: آرویج ایرانیان. الأحمر، میّ الیان (2001م)، التقدیم و التأخیر بین النّحو و البلاغه، رساله الماجیستر فی کلیه الآداب و العلوم، بیروت: الجامعه الأمیرکیّه فی بیروت. - دبیرسیاقی، سیدمحمّد (1376)، معانی و بیان (تقریرات استاد بدیع‌الزمان فروزانفر)، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ضمیمۀ شمارۀ 3 نامۀ فرهنگستان. - دبیرمقدّم، محمّد (1392)، پژوهش‌های زبان‌شناسی فارسی (مجموعه مقالات)، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. - راسخ مهند، محمّد (1382)، قید جمله و قید فعل در فارسی، زبان‌شناسی، مرکز نشر دانشگاهی، شمارۀ 35، صص 95-101. - __________ (1384)، بررسی انواع تأکید در زبان فارسی، زبان و زبان‌شناسی، سال 1، شمارۀ 1، صص 5-20. - سارلی، ناصرقلی و فاطمه سعادت درخشان (1389)، دوره‌بندی تاریخ دانش بلاغت فارسی، نقد ادبی، سال 3، شماره 10، تابستان، صص 7-33. - ساسانی، فرهاد (1387)، نگاهی به نظریۀ ساخت و معناهای افرودۀ عبدالقاهر جرجانی، زیباشناخت، سال 9، شمارۀ 19، صص 315-324. - السامرائی، فاضل صالح (بی‌تا)، معانی‌النحو، چهار جلد، قاهره: شرکه العاتک لصناعه الکتاب. - سیدقاسم، لیلا (1392)، کارکرد بلاغی آرایش واژگانی در تاریخ بیهقی، نقد ادبی، سال 6، شماره 24، زمستان، صص 63-94. - طباطبایی، علاءالدین (1395)، فرهنگ توصیفی دستور زبان فارسی، تهران: فرهنگ معاصر. - العشماوی، محمّدزکی (1385)، نظریۀ نظم امام عبدالقاهر جرجانی، ترجمه و تحقیق محمّدهادی مرادی، مجلۀ زبان و ادب، سال 9، شمارۀ 29، پاییز، صص 70-95. - علی‌پور، مصطفی (1378)، ساختار زبان شعر امروز، تهران: سروش. -گل‌سرخی، فرشته و دیگران (1397)، تحلیل سبکی لایۀ نحوی منظومۀ ازهر و مزهر نزاری قهستانی، مجلۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 9، شمارۀ 18،پاییز و زمستان،صص 165-192. - لازار، ژیلبر (1393)، دستور زبان فارسی معاصر، ترجمه مهستی بحرینی، تهران: هرمس. - میرعمادی، سیدعلی و ستاره مجیدی (1385)، بررسی نقش اطّلاعی دو فرایند مبتداسازی و مجهول‌سازی در زبان فارسی از دیدگاه نقش‌گرایی، زبان و ادب، شمارۀ 30، صص 7-30. -Halliday, M. A. K. & Hassan, R. (1976), Cohesion in English, London: Longman.
-Halliday, M.A.K. (1985),an Introduction to Functional Grammar, London: Edward Arnold. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 910 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 635 |
||