پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 610 |
| تعداد مقالات | 9,027 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,082,787 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,656,233 |
تبیین نظر جرجانی در مبحث احوال مسند و مسندٌالیه و نقدی بر این مبحث در کتاب‌های بلاغی | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| مقاله 16، دوره 10، شماره 19، تیر 1398، صفحه 379-406 اصل مقاله (572.68 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2018.15049.1233 | ||
| نویسنده | ||
| محبوبه همتیان* | ||
| استادیار دانشگاه اصفهان | ||
| تاریخ دریافت: 15 خرداد 1397، تاریخ بازنگری: 04 مهر 1397، تاریخ پذیرش: 23 آبان 1397 | ||
| چکیده | ||
| در علم معانی که یکی از شاخه‌های علم بلاغت است، دربارة چرایی ساختارهای زبانی و لایه‌های معنایی آنها سخن گفته می‌شود و به دلیل مباحث زبانی‌ای که در این علم مطرح می‌شود، اشتراکاتی با علم نحو دارد؛ چنان‌که عبدالقاهرجرجانی مبدع این فن، آن را علم معانی‌النحو می‌نامد. یکی از مباحث هشت‌گانة این علم که در همة کتاب‌های بلاغت، از قدیمی‌ترین آثار تا تألیفات متأخّر، ذیل بحث از احوال اسناد خبری مطرح می‌شود، مبحث احوال مسندٌالیه و مسند است که دربارة تحوّلات و ویژگی‌های دو بخش نهاد و گزاره در جمله‌های خبری سخن می‌گوید. از جملۀ این حالات، تقدیم و تأخیر، معرفه و نکره، تکرار و حذف و تقیید است. با پیگیری این مباحث در متون ادبی مشخّص می‌شود اشکالات و نواقصی در شیوة تبیین این مباحث در کتاب‌های بلاغی وجود دارد که ابهاماتی را دربارة ماهیت طرح این مباحث ذیل احوال جمله‌های خبری و چگونگی تبیین آنها ایجاد می‌کند. در این پژوهش ضمن بیان این ابهامات و مسائل، سعی شده است با ذکر شواهدی از متون ادبی به آنها پاسخ داده شود و با تبیین نظریۀ نظم جرجانی در این زمینه، پیشنهادهایی برای اصلاح این بخش از علم معانی ارائه گردد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| علم معانی؛ احوال جمله‌های خبری؛ احوال مسندٌالیه؛ احوال مسند؛ نظریه نظم جرجانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The explanation of Jorjani's comment on the theme and rheme specificationsand a criticism on this topic in rhetorical books | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahboube Hemmatiyan | ||
| Assistant Professor of Isfahan University | ||
| چکیده [English] | ||
| In rhetoric, one of the branches of semantics, the nature of linguistic structures and their semantic layers are discussed. The linguistic discourses in this science creates commonalities with Syntax; or as Abdul Qahir Jorjani, the creator of this technique, calls it: "Semantic Science". Theme and rhemeare among the eight topics of this science, discussed in all books of rhetoric, from the oldest to the later writings, under the discussion of predicates. It deals with the evolution and specifications of theme and rheme in predicates, some of which are position, definiteness or indefiniteness, repetition, deletion andcreating adverbs. In the stage of action and examination of the word (text), based on these issues, there are problems that raise doubts about the issues’ explanation and discussing them under predicates. In this study, while expressing these ambiguities, they are addresse through evidence and instances from literary texts. By explaining Jorjani's theory of order in this field, approaches for reforming this part of semantics are suggested. Keywords: | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| science of rhetoric, predicates specifications, rheme specifications, theme specifications, Jorjani's theory of order | ||
| مراجع | ||
|
- آهنی، غلامحسین (1357)، معانی و بیان، تهران: مدرسۀ عالی ادبیات و زبان‌های خارجی. - اخوان ثالث، مهدی (1393)، شعر زمان ما (2)، محمد حقوقی، چ16، تهران: نگاه. - انوری، حسن و حسن احمدی گیوی (1375)، دستور زبان فارسی، ج2، چ13، ویرایش دوم، تهران: انتشارات فاطمی. - تفتازانی، سعدالدین (1383)، مختصرالمعانی، چ8، قم: دارالفکر. - ـــــــــــــــــــــــ (1425هـ.ق)، المطوّل، حاشیة سید شریف جرجانی، بیروت: دارالحیاه التراث العربی. - تقوی، سیدنصرالله (1363)، هنجارگفتار، چ2، اصفهان: فرهنگسرای اصفهان. - الجرجانی، عبدالقاهر (1412هـ.ق)، دلائل‌الاعجاز، تحقیق عبدالحمید هنداوی، بیروت: دارالکتب العلمیه. - حافظ (1362)، دیوان، به تصحیح و توضیح پرویز ناتل خانلری، چ2، تهران: خوارزمی. - خطیب قزوینی، جلال‌الدین (1932م)، التلخیص، ضبطه و شرحه عبدالرحمن البرقوقی، الطبعه الثانیه، بیروت: دارالفکر. - راسخ مهند، محمّد (1388)، معرفه و نکره در زبان فارسی، نامة فرهنگستان (دستور)، شمارۀ 5، صص 81-103. - سعدی (1389)،کلیات، تصحیح محمدعلی فروغی، چ15، تهران: امیرکبیر. - سکاکی، أبی یعقوب (1937م)، مفتاح‌العلوم، مصر: مطبعه مصطفی البابی الحلبی و اولاده. - سنایی غزنوی (1380)، دیوان، به سعی و اهتمام محمّدتقی مدرس رضوی، چ5، تهران: سنایی. - ــــــــــــــــ (1377)، حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه، تصحیح و تحشیه محمّدتقی مدرس رضوی، چ5، تهران: دانشگاه تهران. - شمیسا، سیروس (1379)، معانی، ویرایش دوم، تهران: میترا. - شوقی ضیف (1383)، تاریخ و تطوّر علوم بلاغت، ترجمه محمّدرضا ترکی، تهران: سمت. - صائب تبریزی (1389)، دیوان، به اهتمام جهانگیر مصور، چ6، تهران: نگاه. - صفوی، کورش (1383)، از زبان‌شناسی به ادبیات (نظم)، تهران: سوره مهر. - ـــــــــــــــــــ (1392)، معنی‌شناسی کاربردی، چ2، تهران: همشهری. - طبیبیان، حمید (1388)، برابرهای علوم بلاغت در فارسی و عربی بر اساس تلخیص‌المفتاح و مختصرالمعانی، تهران: امیرکبیر. - فتوحی رودمعجنی، محمود (1397)، «نظم نحوی و نقش آن در ادبیّت متن»، دوفصلنامة مطالعات زبانی و بلاغی، سال 9، شماره 18، صص 261- 286. - کزّازی، میرجلال‌الدین (1385)، معانی، چ6، تهران: مرکز و کتاب ماد. - مازندرانی، محمدهادی (1376)، انوارالبلاغه، به کوشش محمدعلی غلامی‌نژاد، تهران: میراث مکتوب و نشر قبله. - مولوی، جلال‌الدین محمد (1384)،کلیات شمس تبریزی، با تصحیحات و حواشی بدیع‌الزمان فروزانفر، چ18، تهران: امیرکبیر. - مهاجر، مهران و محمّد نبوی (1393)، به سوی زبان‌شناسی شعر، تهران: آگاه. - میرباقری فرد، سید علی‌اصغر، هاشمی، سید مرتضی و حکمت‌الله صفری (1390)، نقد و تحلیل مبحث تقدیم و تأخیر در علم معانی (بر اساس بوستان سعدی)، مجله بوستان ادب، سال سوم، شمارۀ 3، صص 173- 199. - ناصرخسرو (1370)، دیوان، تصحیح مجتبی مینوی و مهدی محقق، چ4، تهران: دانشگاه تهران. - نظامی (1379)، مخزن‌الاسرار، به کوشش سعید حمیدیان، چ4، تهران: قطره. - هاشمی، احمد (1383)، جواهرالبلاغه، قم: اسماعیلیان. - همایی، جلال‌الدین (1373)، معانی و بیان، یادداشت‌های استاد همایی، به کوشش ماهدخت بانو همایی، چ2، تهران: نشر هما. - یارمحمدی، لطف‌الله (1391)، درآمدی بر گفتمان‌شناسی، تهران: هرمس. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,331 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,064 |
||