پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 610 |
| تعداد مقالات | 9,028 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,082,888 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,656,360 |
چیستی نکاح دائم و تأثیر آن بر حقوق زوجین | ||
| مطالعات فقه و حقوق اسلامی | ||
| دوره 12، شماره 23، اسفند 1399، صفحه 287-308 اصل مقاله (452.26 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/feqh.2020.18332.2135 | ||
| نویسندگان | ||
| زینب محمدزاده* 1؛ سعید نظری توکلی2 | ||
| 1استادیار پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول) | ||
| 2دانشیار دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 31 تیر 1398، تاریخ بازنگری: 25 آبان 1399، تاریخ پذیرش: 17 اسفند 1398 | ||
| چکیده | ||
| در نظام حقوقی اسلام، تأسیس نهاد خانواده با عقد نکاح صورت می گیرد. شارع ضمن عقد نکاح، حقوق و تکالیفی را برای هر یک از زوجین درنظر گرفته است. از آنجا که تبیین این حقوق و تکالیف با تعریف و ماهیّت عقد نکاح ارتباط مستقیم دارد، بررسی جایگاه و چیستی این عقد از اهمیّت ویژه ای برخوردار است. مشهور فقهای امامیّه به واسطه جریان حقّ حبس و وجود مهریه و نفقه در نکاح، آن را نوعی قرارداد مبنی بر معاوضه قلمداد می کنند. در مقابل، شماری نیز نکاح را قراردادی غیر معاوضی یا شبه معاوضی می دانند. مقاله حاضر درصدد است ضمن بازنگری در تعریف نکاح، پیامد ها، حقوق و تکالیف زوجین را بررسی کند. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که نکاح چیزی جز تعهّد زوجین بر تشکیل زندگی مشترک نیست. از اینرو، با وجود جریان برخی احکام به ظاهر معاوضی در آن، ماهیّتی غیر معاوضی داشته، مهریه، نفقه و حق بهره وری جنسی، عوض یکدیگر در عقد و جزو ماهیّت اصلی آن به شمار نمی روند، بلکه بخشی از تعهّدات متقابل زوجین نسبت به زندگی مشترک با یکدیگر، و نتیجه دو تعهّدی بودن عقد نکاح است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عقد نکاح؛ نکاح دائم؛ معاوضه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The nature of Permanent marriage and its legal Effects | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zeinab Mohammadzade1؛ Saeid Nazari Tavakkoli2 | ||
| 1Research institute of Imam Khomeini and Islamic Revolution,Tehran,iran | ||
| 2Tehran university, Tehran,iran | ||
| چکیده [English] | ||
| In the legal system of Islam, establishment of family’s institution is carried out by marriage. While marrying the lawgiver considers rights and duties for each of the couples. Since the explanation of these rights and duties is directly related to the definition and nature of the marriage, study the position and the nature of the marriage contract is important. The dominant of Imamieh jurists consider it as a contract based on barter due to the right of imprisonment and dowry and alimony. On the other hand, some consider it as naked contract. This article aims to study the consequences, rights and duties of couples by reviewing the definition of marriage. The findings show that marriage is nothing except couples' commitment to the formation of a common life. Therefore despite the existence of some rules apparently conventional, it has unconventional nature; dowry, alimony and the right to sexual productivity don’t consider as a component of marriage and its nature, but rather they are considered as a part of the mutual commitment of the couple towards each other and it results of the mutual commitment in marriage. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| The contract of Marriage, Permanent marriage, barter | ||
| مراجع | ||
|
- قرآن کریم. - ابن جنید اسکافی، محمد بن احمد (1416ق)، مجموعه فتاوی ابن جنید، تحقیق: علی پناه اشتهاردی، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. - ابن فهد حلّی، احمد بن محمد (1407ق)، المهذّب البارع فی شرح المختصر النافع، ج3، تصحیح: مجتبی عراقی، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. - اردبیلی(محقّق)، احمد بن محمد (1403ق)، مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الأذهان، تصحیح: آقا مجتبی عراقی، علی پناه اشتهاردی و آقا حسین یزدی اصفهانی، قم: مرسسه النشر الاسلامی. - السند، محمد (1429ق)، سند العروه الوثقى(کتاب النکاح)، ج1و2، تقریر: قیصر تمیمی؛ علی حمود عبادی، قم: مکتبه فدک. - انصاری(شیخ)، مرتضی بن محمدامین (1415ق)، کتاب النکاح، قم:کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری(ره). - ایروانی، علی بن عبدالحسین (1406ق)، حاشیه المکاسب، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. - آلوسی، سید محمد (1415ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، ج11، تحقیق: علی عبدالباری عطیه، بیروت: دار الکتب العلمیه. - بابا پور، محمد مهدی؛ حسینی، سید میرقاسم؛ حق پرست، محمد مهدی (1390)، بررسی شروط خلاف مقتضی ذات عقد نکاح، فقه و مبانی حقوق اسلامی، 23، 69-85. - بحرانی، یوسف بن احمد (1405ق)، الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. - بستان(نجفی)، حسین؛ بختیاری، محمدعزیز؛ شرف الدین، سید حسین (1387)، اسلام و جامعه شناسی خانواده، چ3، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. - جبعی عاملی(شهیدثانی)، زین الدین بن علی (1413ق)، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، قم: مؤسسه المعارف الإسلامیه. - جبعی عاملی(شهیدثانی)، زین الدین بن علی (1414ق)، حاشیه الإرشاد، تصحیح: رضا مختاری، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. - جعفر پور، جمشید؛ ذوالفقاری، سهیل (1390)، وابستگی اقتضای ذات نکاح به روابط زناشویی، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 4، 46-25. - جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1376)، حقوق خانواده، چ2، تهران: کتابخانه گنج دانش. - حاجی پور، مرتضی (1394)، نقش فرعی مهریه در ماهیّت نکاح، مطالعات راهبردی زنان، 70، 169- 198. - حائری مازندرانی، زین العابدین (1296ق)، ذخیره المعاد، عظیم آباد: مطبع صبح صادق. - حرّ عاملی، محمد بن حسن (1409ق)، تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام. - حسینی عاملی، جواد بن محمد (1419ق)، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، تصحیح: محمد باقر خاصی، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. - حلبی، ابوالصلاح (1403ق)، الکافی فی الفقه، تصحیح: رضا استادی، اصفهان: کتابخانه عمومی امام امیر المؤمنین علیه السلام. - حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1388ق)، تذکره الفقهاء، ج2، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام. - حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1411ق)، تبصره المتعلّمین فی أحکام الدین، تصحیح: محمد هادی یوسفی غروی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. - حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1413ق)، قواعد الأحکام فی معرفه الحلال و الحرام، ج3، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. - حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1413ق)، مختلف الشیعه فی أحکام الشریعه، ج7، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. - حلّی(فخر المحقّقین)، محمد بن حسن بن یوسف (1387ق)، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، ج3، قم: مؤسسه اسماعیلیان. - حلّی(محقّق)، جعفر بن حسن (1409ق)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج2، تصحیح: عبدالحسین محمد علی بقال، چ2، قم: مؤسسه اسماعیلیان. - خرازی، محسن (1379)، تغییر جنسیّت، فقه اهل بیت علیهم السلام، مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل البیت علیهم السلام، 23، 104-147. - خمینی(امام)، سید روح الله (بی تا)، کتاب البیع، تقریر: محمد حسن قدیری، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره). - خوئی، سید ابوالقاسم (1417ق)، أحکام الرضاع فی فقه الشیعه، تقریر: محمد مهدی موسوی خلخالی و محمد تقی ایروانی، قاهره: المنار. - خوئی، محمدتقی ( 1414ق)، الشروط أو الإلتزامات التبعیّه فی العقود، ج2، بیروت: دار المؤرخ العربی. - دیانی، عبدالرسول (1387)، حقوق خانواده (ازدواج و انحلال آن)، تهران: میزان. - زبیدی واسطی، محمدمرتضی (1414ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، ج4، بیروت: دار الفکر. - زیلعی حنفی، عثمان بن علی (1313ق)، تبیین الحقائق شرح کنز الدقائق و حاشیه الشلبی، ج2، قاهره: المطبعه الکبری الأمیریّه. - سبحانی تبریزی، جعفر (بی تا)، نظام النکاح فی الشریعه الإسلامیه الغرّاء، ج2، قم: بی نا. - سبزواری، سید عبدالأعلی (1413ق)، مهذّب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام، ج25، چ4، قم: مؤسسه المنار. - سیوری حلّی(فاضل مقداد)، مقداد بن عبدالله (1404ق)، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، ج3، تصحیح: سید عبداللطیف حسینی کوه کمری، قم: کتابخانه آیه الله العظمی مرعشی نجفی(ره). - شهیدی، مهدی (1380)، تشکیل قرارداد ها و تعهّدات، چ2، تهران: مجد. - صادقی مقدم، محمدحسن؛ صادقی، محمد؛ امیری سرارودی، سید رضا (1395)، ماهیّت و جایگاه عقد نکاح در میان عقود معاوضی و غیر معاوضی، آموزه های فقه مدنی، 13، 53-78. - صفایی، حسین (1383)، دوره مقدماتی حقوق مدنی(قواعد عمومی قرارداد ها)، چ2، تهران: میزان. - طباطبائی حائری، علی بن محمد (1418ق)، ریاض المسائل فی بیان الأحکام بالدلائل، ج12، تحقیق: محمد بهره مند؛ محسن قدیری؛ کریم انصاری؛ علی مروارید، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام. - طنطاوی، سید محمد (بی تا)، التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، ج4، بی جا: بی نا. - طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1387ق)، المبسوط فی فقه الإمامیه، ج4، تصحیح: محمدتقی کشفی، چ3، تهران: المکتبه المرتضویّه لإحیاء الآثار الجعفریّه. - طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1407ق)، تهذیب الأحکام، ج7، چ4، تهران: دار الکتب الإسلامیه. - طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (بی تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، ج3، تحقیق: احمد قصیر عاملی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. - عاملی(شهید اول)، محمد بن مکّی (1414ق)، غایه المراد فی شرح نکت الإرشاد، ج3، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. - فاضل لنکرانی، محمد (1421ق)، تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله(النکاح)، تصحیح: حسین واثقی، عباد الله سرشار، عبدالحمید رضوی و رضا علی مهدوی، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام. - فاضل هندی، محمد بن حسن (1416ق)، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، ج7، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. - فیاض کابلی، محمد اسحاق (بی تا)، منهاج الصالحین، ج3، بی جا: بی نا. - فیومی، احمد بن محمد (بی تا)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، ج2، قم: دار الرضی. - کاتوزیان، ناصر (1375)، دوره مقدماتی حقوق مدنی(خانواده)، تهران: یلدا. - کاشانی، ابوبکر بن مسعود (1406ق)، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، ج2، چ2، بیروت: دار الکتب العلمیّه. - کاشف الغطاء، احمد بن علی (1423ق)، سفینه النجاه و مشکاه الهدى و مصباح السعادات، ج4، نجف اشرف: مؤسسه کاشف الغطاء. - کاشف الغطاء، حسن بن جعفر (1422ق)، أنوار الفقاهه(کتاب النکاح)، نجف اشرف: مؤسسه کاشف الغطاء. - کاشف الغطاء، عباس بن حسن (بی تا)، الفوائد الجعفریه، نجف اشرف: مؤسسه کاشف الغطاء. - کرکی(محقّق)، علی بن حسین (1409ق)، رسائل المحقّق الکرکیّ، ج2، تصحیح: محمد حسون، قم: کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی و دفتر انتشارات اسلامی. - کرکی(محقّق)، علی بن حسین (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج8و9و13، چ2، قم: مؤسسه آل البیت(ع). - کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، ج5، تصحیح: علی اکبر غفاری، چ4، تهران: دار الکتب الإسلامیه. - کوه کمری، محمد بن علی (1409ق)، کتاب البیع، تقریر: ابوطالب تجلیل تبریزی، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. - گرت، استفانی (1379)، جامعه شناسی جنسیّت، ترجمه: کتایون بقائی، تهران: دیگر. - مالکی، محمد بن احمد (1409ق)، منح الجلیل شرح مختصر خلیل، ج5، بیروت: دار الفکر. - مامقانی، محمد حسن (1316ق)، غایه الآمال فی شرح کتاب المکاسب، ج2، قم: مجمع الذخائر الإسلامیه. - مجموعه من المؤلفین (1427-1404ق)، الموسوعه الفقهیّه الکویتیّه، ج39، چ2، کویت: وزاره الأوقاف و الشئون الإسلامیه. - مکارم شیرازی، ناصر (1424ق)، کتاب النکاح، ج6، تصحیح: محمد رضا حامدی و مسعود مکارم، قم: مدرسه امام علی بن ابی طالب علیه السلام. - موسوی قزوینی، علی (1424ق)، ینابیع الأحکام فی معرفه الحلال و الحرام، ج2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. - نائینی، محمدحسین (1373ق)، منیه الطالب فی حاشیه المکاسب، ج1و2، تهران: المکتبه المحمدیه. - نائینی، محمدحسین (1413ق)، المکاسب و البیع، ج1، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. - نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج29و30و31، چ7، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. - نووی، یحیی بن شرف (بی تا)، المجموع شرح المهذّب، ج6، بیروت: دار الفکر. - وجدانی فخر، قدرت الله (1426ق)، الجواهر الفخریّه فی شرح الروضه البهیه، ج12، چ2، قم: سماء قلم. - یزدی، محمد (1415ق)، فقه القرآن، ج3، قم: مؤسسه اسماعیلیان. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 598 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 508 |
||