پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 641 |
| تعداد مقالات | 9,362 |
| تعداد مشاهده مقاله | 68,021,094 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 28,709,646 |
سبکشناسی انتقادی نامۀ شاه تهماسب صفوی به سلطان سلیمان عثمانی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| مقاله 9، دوره 12، شماره 26، دی 1400، صفحه 197-232 اصل مقاله (940.87 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2021.21857.1820 | ||
| نویسندگان | ||
| امیرحسین سالک1؛ محمدامیر جلالی* 2 | ||
| 1دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی | ||
| 2استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی (نویسندۀ مسئول) | ||
| تاریخ دریافت: 28 آبان 1399، تاریخ بازنگری: 26 فروردین 1400، تاریخ پذیرش: 28 فروردین 1400 | ||
| چکیده | ||
| «زبان» محمل ایدئولوژی است؛ و «قدرت» همواره «زبان» را در راستای سیطرۀ خویش به‌کار گرفته است. مقالۀ حاضر به تحلیل سبک‌شناختی و بررسی بخش‌های نامهای از شاه تهماسب صفوی به سلطان سلیمان عثمانی از دیدگاه تحلیل گفتمان انتقادی اختصاص دارد. این نامه یکی از مهمترین نامه‌هایی است که در جریان پیمان صلح «آماسیه» و در حوالی سال 962 ه.ق از ایران به سوی دربار عثمانی فرستاده شده است. نگارندگان ابتدا متن این نامۀ مطوّل را براساس دست‌نویس موسوم به «جُنگ فرامین و منشآت» محفوظ در کتابخانۀ مجلس به شمارۀ 3349 تصحیح و سپس بخشی از آن را با مبنا قراردادنِ رویکرد اجتماعی-نشانه‌شناختیِ فرکلاف و بهکمک راهبردهای رویکرد اجتماعی-شناختیِ وندایک و نیز بر اساس یکی از مؤلفههای الگوی جامعهشناختی- معناییِ ونلیوون، همچنین با کمکگرفتن از ابزارهای سبکشناسی انتقادی تحلیل و تفسیر کرده‌اند. این پژوهش نشان می‌دهد که چگونه «قدرت» زبان را در راستای ترویج و تثبیت ایدئولوژی و اهداف خود به‌کار گرفته است. فراوانیِ بالایِ رمزگانِ نهادِ دین در سطح ساختاری و نیز کمیّت و کیفیّتِ ترکیباتِ رمزگانی در سطح فرایندی نشان‌دهندۀ جهت‌گیریِ ایدئولوژیکیِ دستگاه صفوی و نیز تکیۀ نهاد قدرت بر نهاد دین و گفتمانِ دینی است. در این نامه، گفتمان‌هایی نظیر حقانیت و برتری مکتب شیعه را در عنصر زبانیِ «شاخص» نیز می‌توان مشاهده کرد. ویژگی‌های زبانی این متن، همچنین نشانگر «اقتدار» سیاسی- نظامیِ دستگاه صفوی هنگام عقد پیمان آماسیه است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زبان و ایدئولوژی؛ تحلیل گفتمان انتقادی؛ سبکشناسی انتقادی؛ شاه تهماسب صفوی؛ سلطان سلیم عثمانی؛ جُنگ فرامین و منشآت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Critical Stylistics of Shah Tahmasb Safavid Letter to Ottoman Sultan Suleiman With a critical discourse analysis approach | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Amirhossein Salek1؛ Mohammadamir Jalali2 | ||
| 1َAllameh Tabatabaei of University | ||
| 2Department of Persian Language and Literature Faculty of Persian Literature and Foreign Languages Allameh Tabatabaei University | ||
| چکیده [English] | ||
| “Language” carries “Ideology”; and “Power” has always used “Language” in the direction of its domination. The present article is devoted to Stylistic analysis and study some parts of a letter from Shah Tahmasb Safavid to Sultan Suleiman the Ottoman from the perspective of Critical Discourse analysi. This letter is one of the most important letters that was sent from Iran to the Ottoman court during the peace of “Amasya” and around the year 962 A. The authors first corrected the text of this lengthy letter based on a manuscript called "Collection of Commands and Letters" preserved in the Library of Islamic Consultative Assembly No. 3349 and Then, a part of it has been analyzed and interpreted based on Fairclough's semiotic - social approach, as well as one of the components of sociological – semantic of Van Leeuwen’s model and with the help of Wendek's cognitive - social approach strategies and also with the help of critical stylistic tools. This study shows how “Power” has used language to promote and stabilize its ideology and goals.The high abundance of religion institution codes at the structural level as well as the quantity and quality of codes compounds at the process level indicate the ideological orientation of the Safavid system and the reliance of the institution of power on the institution of religion and religious discourse. In this letter, discourses such as the legitimacy and superiority of the Shiite school can also be seen in the linguistic element of the “Index”. The linguistic features of this text also indicate the political-military “Authority” of the Safavid system at the time of the signing the peace of Amasya. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| language and ideology, critical discourse analysis, critical stylistics, Shah Tahmasb Safavid, Sultan Suleiman Ottoman, collection of commands and letters | ||
| مراجع | ||
|
- آقاگلزاده، فردوس، مریمسادات غیاثیان (1386)؛ رویکردهای غالب در تحلیل گفتمان انتقادی، زبان و زبانشناسی، ش 5، بهار و تابستان، صص 39 – 54؛
- ایگلتون، تری (1398)؛ درآمدی بر ایدئولوژی، ترجمۀ اکبر معصومبیگی، چ دوم، تهران: بان؛
- پهلواننژاد، محمدرضا، نصرت ناصری مشهدی (1387)؛ تحلیل نامهای از تاریخ بیهقی با رویکرد معنیشناسی کاربردی، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، س 16، ش 62، صص 38-58؛
- پهلواننژاد، محمدرضا، رحمان صحراگرد و محمد هادی فلاحی (1388)؛ شیوههای بازنمایی کارگزاران اجتماعی در نشریات دورۀ مشروطه از منظر گفتمان شناسی انتقادی با عنایت به مؤلفههای گفتمانمدار جامعهشناختی-معنایی، مجلۀ تخصصی زبانشناسی و گویشهای خراسان دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی مشهد، پاییز و زمستان، ش 1، صص 73-51؛
- تمیم داری، احمد، نیره صدری (1393)؛ مطالعۀ سبکشناسی وجهنمایی در گلستان سعدی در چارچوب دستور نقشگرای نظاممند، مجلۀ پژوهش زبان و ادبیات فارسی، تابستان، ش 33،صص 181-141؛
- جنگ فرامین و منشآت (دست‌نویس خطی)، با شمارۀ بازیابیِ 3349 و شمارۀ مدرکِ IR10-20684، گردآوری برادرزادۀ اسکندربیگ منشی، محفوظ در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، تهران؛
- چندلر، دانیل (1397)؛ مبانی نشانه شناسی، ترجمۀ مهدی پارسا، چ ششم، تهران: سوره مهر؛
- حسینی سروری، نجمه (1393)؛ تحلیل انتقادی گفتمان قصیدهای از سنایی غزنوی، کهننامۀ ادب پارسی ، س 5، ش 1، صص 67-89؛
- درپر، مریم (1391)؛ سبکشناسی انتقادی، رویکردی نوین در بررسی سبک بر اساس تحلیل گفتمان انتقادی، نقد ادبی، س 5، ش 17، صص37-62؛
- درپر، مریم (1392)؛ قطعیت بالای متن و قاطعیت نویسنده در سبک نامه نگاری غزالی، جستارهای ادبی، تابستان، ش 181، صص 92-73؛
- درپر، مریم (1396)؛ سبکشناسی انتقادی (سبک شناسی نامه های غزالی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی)، چ دوم، ویراست دوم، تهران: علم؛
- زمانی، محمد مهدی و همکاران (1396)؛ رابطة زبان و قدرت در نخستین شعر نو فارسی (تحلیل گفتمان انتقادی شعر «وفای به عهد»)، مجلۀ مطالعات زبانی و بلاغی، پاییز و زمستان، س 8، ش 16، صص 157- 188؛
- سجودی، فرزان (1397)؛ نشانهشناسی کاربردی، چ پنجم، ویرایش دوم، تهران: علم؛
- سلطانی، علی اصغر (1397)؛ قدرت، گفتمان و زبان (سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران)، چ ششم، تهران: نی؛
- سیوری، راجر (1397)؛ ایران عصر صفوی، ترجمۀ کامبیز عزیزی، چ بیستونهم، تهران: مرکز؛
- صفوی، کورش (1384)؛ فرهنگ توصیفی معنیشناسی، چ اول، تهران: فرهنگ معاصر؛
- صفوی، کورش(1395)؛ فرهنگ توصیفی مطالعات ادبی، چ اول، تهران: علمی؛
- فتوحی، محمود (1392)؛ سبکشناسی (نظریهها، رویکردها و روشها)،چ دوم، تهران: سخن؛
- فرتر، لوک (1392)؛ لویی آلتوسر، ترجمۀ امیر احمدی آریان، چ دوم، تهران: مرکز؛
- فرکلاف، نورمن (1387)؛ تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمۀ فاطمه شایسته پیران و همکاران، ویراستاران: محمد نبوی و مهران مهاجر، چ دوم، تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه؛
- فرکلاف، نورمن(1398)؛ تحلیل گفتمان انتقادی، ترجمۀ روح الله قاسمی، چ اول، تهران: اندیشهاحسان؛
- ناصری، زهره سادات و همکاران (1394)؛ تحلیل گفتمان انتقادی داستان مرگ بونصر مشکان بر اساس رویکرد نورمن فرکلاف، علم زبان، س 3، ش 4، صص 85-110
- نوایی، عبدالحسین (1368)؛ شاه تهماسب (مجموعۀ اسناد و مکاتبات تاریخی همراه با یادداشت‌های تفصیلی)، چ دوم، تهران: ارغوان؛
- نورگارد، نینا (1397)؛ فرهنگ سبکشناسی، ترجمۀ احمدرضا جمکرانی و مسعود فرهمندفر، چ دوم، تهران: مروارید؛
- وندایک، تئونای(1394)؛ ایدئولوژی و گفتمان، ترجمۀ محسن نوبخت، چ اول، تهران: سیاهرود؛
- هلیدی، مایکل، رقیه حسن (1395)؛ زبان، بافت و متن (جنبههایی از زبان در چشماندازی اجتماعی- نشانهشناختی)، ترجمۀ مجتبی منشیزاده و طاهره ایشانی، چ دوم، تهران: علمی؛
- یارمحمدی، لطفالله (1393)؛ درآمدی به گفتمان شناسی، چ دوم، تهران: هرمس؛
- یاشار اوجاق، احمد (1394)؛ روابط عثمانی-صفوی در منابع عثمانی و تاریخ‌نگاری معاصر ترک، ترجمۀ علی‌اصغر دلبری‌پور و علی حکیم‌پور، در تاریخ روابط ایران و عثمانی در عصر صفوی، به‌کوشش نصرالله صالحی، چ اول، تهران، طهوری، صص 29-45.
-Johansen, Jorgen and Svend Erik Larsen (2005): Signs in Use(An introduction to semiotics), Second edition, published in the Taylor & Francis e-Library -Jeffries, Lesley (2014): “Critical stylistics” in The Routledge Handbook of Stylistics, published London | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 756 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 328 |
||