
تعداد نشریات | 21 |
تعداد شمارهها | 610 |
تعداد مقالات | 9,029 |
تعداد مشاهده مقاله | 67,082,927 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,656,375 |
بررسی تقابلهای همجوار در دو منظومۀ خسرو و شیرین و لیلی و مجنون نظامی | ||
مطالعات زبانی و بلاغی | ||
مقاله 2، دوره 12، شماره 26، دی 1400، صفحه 7-32 اصل مقاله (464.02 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2021.21515.1788 | ||
نویسندگان | ||
فاطمه اسفندیاری مهنی* 1؛ محمدرضا نجاریان2؛ محمد خدادادی3 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد (نویسنده مسئول) | ||
2استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد | ||
3دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد | ||
تاریخ دریافت: 16 مهر 1399، تاریخ بازنگری: 12 بهمن 1399، تاریخ پذیرش: 18 بهمن 1399 | ||
چکیده | ||
تقابلهای همجوار، اصطلاحی است در پیوند با علم معانی نحو. این اصطلاح که همنشینی دو رکن متقابل است، یکی از هنرهای پنهان در شعر نظامی بوده که در این مقاله براساس نظریه علم معانی نحو سعی شده ساختهای گوناگون و الگوهای متعدّد آن بررسی و تحلیل گردد. ازجملۀ این الگوهای تقابلی عبارتاند از: تقابلهای همجوار در یک جمله با هویت دستوری یکسان، تقابلهای همجوار با هویت دستوری ناهمسان، تقابلهای عطفی و غیرعطفی، موسیقی تقابلهای همجوار، ساختار تصویرهای ادبی با استفاده از تقابل و... . همراهی این الگوها با دیگر عناصر بلاغی و زیباییشناسی، بر ظرفیت معنایی و حسن بلاغی آنها میافزاید. این گونهگونی موجب پویایی بیشتر شعر نظامی از جهت بلاغی، زبانی و معنایی شده است. فراروی از تقابلهای دوگانه که به سه صورت واژگون کردن ارزشها، نفی تقابلها و جمع تقابلهاست، از موارد بسیار مهم تقابلی در شعر نظامی برای بیان معنای موردنظر میباشد. در این پژوهش، تقابلهای همجوار معرفی گردیده و ساختار نحوی، بهویژه بلاغی ابیاتی که شامل این هنر هستند، در دو منظومۀ خسرو و شیرین و لیلی و مجنون نظامی تحلیل زیباشناسی شدهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
خسرو و شیرین؛ لیلی و مجنون؛ تقابلهای همجوار؛ علم معانی نحو | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Investigating Conterminous Oppositions in Khosrow, Shirin, Lily, and Majnoon of Nezami | ||
نویسندگان [English] | ||
Fatemeh Esfandiyari Mehni1؛ Mohammad Reza Najjarian2؛ Mohammad Khodadadi3 | ||
1Phd Student of Yazd University | ||
2Yazd University | ||
3Yazd University | ||
چکیده [English] | ||
Conterminous opposition is a term associated with the science of syntactic semantics. The term is the accompaniment of two reciprocal elements and also it is one of the hidden arts in Nezami’s poetry. In this article, based on the theory of syntax, an attempt has been made to study and analyze its various constructions and various patterns. Of these oppositional patterns the following items have been presented: Conterminous oppositions in a sentence with the same grammatical identity, conterminous oppositions with heterogeneous grammatical identities, inflectional and non-inflectional contrast, the study of proximity magic that repeats words based on contradiction, paradox equivocality, opposition, incremental pun, dynamic pun, and also music of the conterminous oppositions. The structure of literary images using oppositions, the union of them, and their difference are intellectually very important in poetry. The association of these patterns with other rhetorical and aesthetic elements increases their semantic capacity and rhetorical beauty. This diversity has made Nezami’s poetry more dynamic in terms of rhetoric, language, and meaning. Avoiding binary opposition, which is in three forms of subversion of values, a negation of oppositions, and addition of them is one of the most important opposition in Nezami’s poetry to express the desired meaning. In this research, conterminous oppositions are introduced and syntactic structure, especially the rhetorical structure of the verses that include this art, have been analyzed aesthetically in the two poems of Khosrow and Shirin, Lily and Majnoon of Nezami. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Khosrow and Shirin, Lily and Majnoon, conterminous oppositions, syntax | ||
مراجع | ||
- ابوادیب، کمال (1394)، صور خیال در نظریۀ جرجانی، ترجمۀ فرزان سجودی و فرهاد ساسانی، تهران: نشر علم.
- اشتراوس، کلود لوی (1376)، اسطوره و معنا، ترجمۀ شهرام خسروی، تهران: نشر مرکز.
- پورنامداریان، تقی (1388)، در سایة آفتاب، چ 3، تهران: سخن.
- پورنامداریان، تقی و لاله معرفت (1395)، تقابلهای همجوار؛ عنصری بلاغی و معنیساز در مثنوی، نشریة ادب فارسی، سال 6، شمارة 1، صص 37-56.
- تیموری، نسرین و مینا جیگاره (1397)، بررسی مقتضای حال و مقام در شعر از دیدگاه جرجانی و جفری لیچ، فصلنامة پژوهشهای ادبی و بلاغی، سال 7، شمارۀ 25، صص 23-40.
- جرجانی، عبدالقاهر (1383)، دلائلالاعجاز فی القرآن، ترجمة محمّد رادمنش، اصفهان: شاهنامهپژوهی.
- جرجانی، عبدالقاهر(بی تا)، اسرارالبلاغه، تصحیح محمود محمّد شاکر، قاهره و جده: مطبعه مدنی.
- حیاتی، زهرا (1388)، بررسی نشانهشناختی عناصر متقابل در تصویرپردازی اشعار مولانا، فصلنامة نقد ادبی، سال 2، شمارۀ 6، صص 7-24.
- رجایی، محمّدخلیل (1392)، معالمالبلاغه در علم معانی، بیان و بدیع، چ 4، شیراز: دانشگاه شیراز.
- سخاوی، لطیفه، مونا علیمددی و حسین محمّدی (1399)، بررسی جادوی مجاورت در شعر کودک، فصلنامه مطالعات زبانی و بلاغی دانشگاه سمنان، سال 11، شمارۀ 22، صص 219-250.
- سلطانی، منظر و سعید پورعظیمی (1390)، سماع، موسیقی و معنیگریزی در غزل مولوی، پژوهشنامة عرفان، سال 3، شمارة 5، صص 31-56.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1377)، جادوی مجاورت، مجلة بخارا، سال 1، شمارة 2، صص 15-22.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1384)، موسیقی شعر، چ 8، تهران: آگاه.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1391)، رستاخیز کلمات، تهران: سخن.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا و میترا گلچین (1381)، جلوههایی از جادوی مجاورت در مثنوی، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شمارة 591، صص30-42.
- شوالیه، ژان و آن گربران (1378)، فرهنگ نمادها، جلد اول، ترجمۀ سودابه فضایلی، تهران: نشر جیحون.
- صادقیان، محمّدعلی (1379)، زیور سخن در بدیع فارسی، یزد: دانشگاه یزد.
- ضیف، شوقی ( بی تا)، البلاغه تطوّر و تاریخ، چ 9، قاهره: دارالمعارف.
- الطیب، عبدالله (1970)، المرشد الی فهم اشعار العرب و صناعتها، چ 2، بیروت: دارالفکر.
- فولکیه، پل (1362)، دیالکتیک، ترجمۀ مصطفی رحیمی، تهران: آگاه.
- فیروز فاضلی و هدی پژمان (1393)، فراروی از تقابلهای دوگانه در شعر حافظ، پژوهشنامۀ ادب غنایی، سال 12، شمارۀ 23، صص 227-244.
- گرکانی، محمّدحسین (1377)، ابدعالبدایع، به اهتمام حسین جعفری، با مقدّمة جلیل تجلیل، تبریز: احرار.
- نجومیان، امیرعلی (1382)، منطق پارادوکسی اندیشة ژاک دریدا، پژوهشنامة علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، شمارة 39 و 40، صص 1-9.
- نظامی گنجوی (1392)، خسرو و شیرین، چ 2، تهران: امیرکبیر.
- نظامی گنجوی (1394)، لیلی و مجنون، تصحیح بهروز ثروتیان، چ 4، تهران: امیر کبیر.
- همایی، جلالالدین (1388)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، چ 28، تهران: نشر هما. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 346 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 340 |