پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 610 |
| تعداد مقالات | 9,028 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,082,845 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,656,343 |
مطالعه فقهی و حقوقی ضمانت از میت | ||
| مطالعات فقه و حقوق اسلامی | ||
| دوره 14، شماره 26، فروردین 1401، صفحه 121-144 اصل مقاله (572.39 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/feqh.2019.18171.2105 | ||
| نویسندگان | ||
| بیژن حاجی عزیزی* 1؛ محمد مولودی2؛ مهدی شهباز محمدی3 | ||
| 1دانشیار گروه حقوق دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران (نویسنده مسئول) | ||
| 2استادیار حقوق خصوصی دانشگاه بوعلی سینا-همدان | ||
| 3دانشجوی دکترای حقوق خصوصی دانشگاه بو علی سینا همدان | ||
| تاریخ دریافت: 11 تیر 1398، تاریخ پذیرش: 30 شهریور 1398 | ||
| چکیده | ||
| ضمانت از میّت را قانون مدنی و عموم فقهای اسلامی پذیرفتهاند، لکن اختلاف نظرهایی نیز وجود دارد؛ گروهی مرگ را پایان ذمّه دانسته، اما عدهای اعتقاد به بقای ذمّه پس از مرگ دارند و روایاتی نیز در این زمینه وارد شده است. با توجه به مناقشات وارده بر این نظریهها، بررسی این موضوع که ضمانت از میّت بر چه اساس و تحلیلی استواراست ضروری میباشد. همچنین در خصوص ماهیّت ضمانت از میّت نیز در فقه و حقوق موضوعه اختلافنظر وجود دارد و قاطبه مذاهب اسلامی و عدهای از حقوقدانان آن را ضمان حقیقی دانستهاند. لکن پارهای آن را تحت عناوینی چون حواله، ضمان به شرط برائت اصیل، استدعاء اتلاف مال به عوض و تبدیل تعهّد بررسی نمودهاند. از طرفی وجود مضمونٌ عنه بنابر نظر مشهور فقهای اسلامی، از شرائط تحقّق ضمان نمیباشد؛ با اینحال، برخی آن را از ارکان عقد مزبور دانسته و در ضمانت از میّت به دلیل مفقود بودن آن، عقد ضمان را منتفی میدانند. کلیدواژه: | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ضمانت از میّت؛ ذمّه؛ بقای ذمّه (پس ازفوت)؛ انحلال ذمّه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A jurisdictional and legal study of guarantee for the deceased person | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Bizhan Hajiazizi1؛ Mohammad Moloudi2؛ Mahdi Shahbaz Mohammdi3 | ||
| 1Hamadan University | ||
| 2bu-ali-sina University-Hamadan | ||
| 3PhD student Of Bu.ali.sina University-Hamadan | ||
| چکیده [English] | ||
| Although civil code and most of the Islamic jurists have accepted the guarantee for a deceased person, there are some controversies in this regard. Some believes that the obligation end by the death but some others believe in the continuation of obligation after death. There are some traditions about this issue. Regarding the controversies about this theory, it is necessary to study that the guarantee made for the deceased person is based on what foundation and analysis. There are also different views about the nature of guarantee for deceased person in the jurisprudence and law and most Islamic jurists and some lawyers believe that it is real guarantee. But some studied it under the titles such as assignment, guarantee conditioned to original payment. On the other hand, and according to some Islamic jurists, the presence of principal debtor is not the necessary condition for the realization of the guarantee; however, some jurists opinion consider it as the basis of the contract and consider the guarantee contract null and void due to the lack of this element in guarantee for deceases person. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| guarantee for the deceased person, obligation, the survival of obligation (after death), dissolution of obligation | ||
| مراجع | ||
|
- آشتیانی، محمدحسن (1404ق)، کتاب القضاء، ج2، قم: دار الهجره.
- آل بحرالعلوم، سید محمد (1984م)، بلغه الفقیه، ج4، چ4، تهران: مکتبه الصادق.
- ابن ادریس حلّی، محمد بن منصور بن احمد (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ج3، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- ابن امیرحاج (ابن موقت)، شمس الدین محمد بن محمد (1983م)، التقریر و التحبیر، ج2، چ2، بیروت: دارالکتب العلمیه
- ابن تیمیه حرانی، تقی الدین ابی العباس (1426ق)، مجموع الفتاوی، ج29، چ2، بیروت: دار الکتب العلمیّه.
- ابن حزم اندلسی، علی بن احمد (1430ق)، المحلّی شرح المجلی، ج8، چ4، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- ابن حمزه طوسی، محمد بن علی (1408ق)، الوسیله الی نیل الفضیله، قم: کتابخانه آیه الله العظمی مرعشی نجفی(ره).
- ابن رجب حنبلی، ابی الفرج عبدالرحمن (بی تا)، القواعد فی الفقه الاسلامی، بیروت: دار الفکر.
- ابن رشد قرطبی، محمد بن احمد بن رشد (1988م)، بدایه المجتهد و نهایه المقتصد، ج2، چ9، بیروت: دار المعرفه.
- ابن قدامه مقدسی، موفق الدین بن عبدالله (1431ق)، الکافی فی الفقه علی مذهب الامام احمد بن حنبل، چ2، بیروت: المکتب الاسلامی- دار ابن حزم.
- ابن قدامه مقدسی، عبدالله بن احمد بن محمد بن قدامه؛ ابن قدامه مقدسی، محمد بن احمد بن قدامه (1983م)، المغنی و یلیه الشرح الکبیر علی متن المقنع، ج4و5و6، بیروت: دار الکتاب العربی.
- ابن قیم جوزیه، محمد بن ابی بکر (1424ق)، اعلام الموقّعین عن ربّ العالمین، ج3، لبنان: المکتبه العصریّه.
- ابن نجیم مصری، زین الدین بن ابراهیم بن محمد (1418ق)، البحر الرائق شرح کنز الدقائق، ج6، بیروت: دار الکتب العلمیّه.
- اصفهانی، محمدحسین (1427ق)، حاشیه کتاب المکاسب، ج5، چ2، قم: ذوی القربی.
- الأمیر الصنعانی، محمد بن اسماعیل (2006م)، سبل السلام شرح بلوغ المرام من جمع ادلّه الاحکام، ج3، چ7، بیروت: دار المعرفه.
- السیواسی (ابن همام)، محمد بن عبدالواحد (بی تا)، شرح فتح القدیر، ج7، بیروت: دار الفکر.
- الشربینی، محمد بن الخطیب (1424ق)، مغنی المحتاج الی معرفه معانی الفاظ المنهاج، ج2، بیروت: دار الفکر.
- العجیلی(جَمل)، سلیمان بن عمر بن منصور (2013م)، حاشیه الجمَل علی شرح المنهج، ج5، چ2، بیروت: دار الکتب العلمیّه.
- امامی، سید حسن (1334)، حقوق مدنی، ج2، تهران: اسلامیّه.
- بجیرمی، سلیمان بن محمد بن عمر (1950م)، حاشیه البجیرمی علی شرح المنهاج، ج2، قاهره: مطبعه مصطفی البابی الحلبی.
- بحرانی، یوسف بن احمد (1405ق)، الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره، ج21، قم: مؤسسه النشرالاسلامی.
- بخاری، عبدالعزیز بن احمد بن محمد (1417ق)، کشف الاسرار عن اصول فخرالاسلام البزودی، ج4، بیروت: دار الکتب العلمیه.
- بغدادی، غیاث الدین ابی محمد غانم (1426ق)، مجمع الضمانات، بیروت: دار الکتب العلمیّه.
- بهوتی، منصور بن یونس بن ادریس (1424ق)، کشاف القناع عن متن الاقناع، ج3، چ2، بیروت: دار الفکر.
- بیهقی، احمد بن حسین بن علی (1994م)، سنن البیهقی الکبری، ج6، مکه المکرّمه: مکتبه دار الباز.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1413ق)، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، ج4، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1370)، حقوق مدنی - وصیّت، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1386)، ضمان عقدی در حقوق مدنی، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- جواهری، حسن (1419ق)، بحوث فی الفقه المعاصر، ج1، بیروت: دار الذخائر.
- جیلانی قمی، ابوالقاسم بن حسن (1371)، جامع الشّتات، ج3، تهران: کیهان.
- حائری شاهباغ، سید علی (1382)، شرح قانون مدنی، ج2، چ2، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- حرّ عاملی، محمد بن حسن (2010م)، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج6، بیروت: الامیره.
- حسینی حائری، سید کاظم (1403ق)، فقه العقود، ج1، چ2، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
- حسینی عاملی، سید محمدجواد (بی تا)، مفتاح الکرامه فی شرح قواعدالعلامه، ج4، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1414ق)، تذکره الفقهاء، ج14، قم: مؤسسه آل بیت علیهم السلام.
- حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1420ق)، تحریر الاحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه، ج2، قم: مؤسسه الامام الصادق(ع).
- حیدر، علی (1991م)، درر الحکّام شرح مجلّه الاحکام، تعریب: فهمی الحسینی، ج1، بیروت: دار الکتب العلمیّه.
- خرشی مالکی، محمد بن عبدالله بن علی (1317ق)، حاشیه خرشی علی مختصر سیدی خلیل و بهامشه حاشیه علی العدوی، ج5، چ2، مصر: المطبعه الکبری الامیریّه.
- خوانساری، سید احمد (1431ق)، جامع المدارک فی شرح المختصرالنافع، ج3، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی.
- خوئی، سید ابوالقاسم (1409ق)، مبانی العروه الوثقی (کتاب المساقاه)، تقریر: محمدتقی الخویی، قم: المطبعه العلمیّه.
- دامادافندی، عبدالله بن محمد بن سلیمان (بی تا)، مجمع الأنهر شرح ملتقی الأبحر، ج2، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی.
- دسوقی، شمس الدین محمد عرفه (1422ق)، حاشیه الدسوقی علی الشرح الکبیر، ج3، بیروت: دار الفکر.
- دمیاطی، سید محمدشطا (1422ق)، حاشیه اعانه الطالبین علی حلّ الفاظ فتح المعین، ج3، بیروت: دار الفکر.
- رستم باز لبنانی، سلیم (1406ق)، شرح المجلّه، چ3، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- رشدانی مرغینانی، برهان الدین ابی الحسن (1425ق)، الهدایه فی شرح بدایه المبتدی، ج3، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- رویانی، ابوالمحاسن عبدالواحد بن اسماعیل (2009م)، بحر المذهب، ج5، بیروت: دار الکتب العلمیّه.
- زیلعی، فخرالدین عثمان بن علی (1420ق)، تبین الحقائق شرح کنز الدّقائق (و معه حاشیه الامام العلّامه الشیخ الشلبی علی هذا الشرح)، ج5، بیروت: دار الکتب العلمیّه.
- شوکانی، محمد بن علی بن محمد (2004م)، نیل الاوطار شرح منتقی الاخبار، بیروت: بیت الافکار الدولیه.
- شوکانی، محمد بن علی بن محمد (بی تا)، السیل الجرار المتدفق علی حدائق الازهار، ج4، بیروت: دار الکتب العلمیّه.
- شیخ نظام و جماعه من علماء الهند الاعلام (1411ق)، الفتاوی الهندیّه فی مذهب الامام الاعظم ابی حنیفه النعمان (و بهامشه فتاوی قاضی خان و الفتاوی البزازیه)، ج3، بیروت: دار صادر.
- صدوق(شیخ)، محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمّی (1406ق)، من لایحضره الفقیه، ج3، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1387ق)، المبسوط فی فقه الامامیه، ج8، تهران: المکتبه المرتضویّه لاحیاء الآثار الجعفریّه.
- عباسی حنفی، محمدمهدی (بی تا)، الفتاوی المهدیه فی الوقایع المصریه، ج3، پاکستان: المکتبه العربیه.
- عبدری(مواق)، محمد بن یوسف (1422ق)، التاج و الاکلیل لشرح مختصر خلیل، ج5، بیروت: دار الفکر.
- عدل، مصطفی (1342)، حقوق مدنی، چ7، تهران: امیرکبیر.
- علیش، محمد بن احمد بن محمد (1989م)، منح الجلیل شرح مختصر خلیل، ج6، بیروت: دار الفکر.
- عمرانی یمنی، یحیی بن ابی الخیر بن سالم (1421ق)، البیان فی مذهب الامام الشافعی، ج6، جدّه: دار المنهاج.
- قدری باشا، محمد (2012م)، مرشد الحیران الی معرفه احوال الانسان فی المعاملات الشرعیه، بیروت: الحلبی الحقوقیّه.
- قلیوبی، شهاب الدین وعمیره، شهاب الدین احمد البرلسی (بیتا)، حاشیتا قلیوبی و عمیره علی شرح العلامه جلال الدین المحلی، ج2، قاهره: دار احیاء الکتب العربیه لفیصل عیسی بابی الحلبی.
- کاتوزیان، ناصر (1376)، وصیّت در حقوق مدنی ایران، چ3، تهران: ققنوس.
- کاتوزیان، ناصر (1378)، دوره عقود معیّن؛ ج4، چ3، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- کاتوزیان، ناصر (1382)، نظریّه عمومی تعهّدات، چ2، تهران: میزان.
- کاسانی، علاءالدین ابی بکر بن مسعود (بیتا)، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، ج6، بیروت: دار الفکر.
- کاشانی، محمود (1388)، حقوق مدنی (قراردادهای ویژه)، تهران: میزان.
- کرکی(محقق)، علی بن حسین (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج5، چ2، بیروت: مؤسسه آل البیت(ع) لاحیاء التراث.
- مامقانی، عبدالله (1404ق)، مناهج المتّقین فی فقه ائمه الحقّ و الیقین، قم: مؤسسه آل البیت(ع).
- محمدی، سام؛ یحیی پور، جمشید (1389)، تضامن عقدی در حقوق مدنی ایران، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 3، 93-108.
- مرداوی، ابی الحسن بن سلیمان بن احمد (1406ق)، الانصاف فی معرفه الراجح من الخلاف، ج5، چ2، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- معروف الحسینی، هاشم (1416ق)، نظریّه العقد فی الفقه الجعفری، بیروت، دار التعارف.
- مغربی(حطاب)، محمد بن عبدالرحمن (1422ق)، مواهب الجلیل لشرح مختصر خلیل، ج5، بیروت: دار الفکر.
- مغنیه، محمدجواد (بی تا)، فقه الامام جعفر الصادق(ع)، ج4، بیروت: مؤسسه الشیخ المظفر الثقافیه.
- مفید(شیخ)، محمد بن محمد بن نعمان عکبری (1410ق)، المقنعه، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (1412ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج9، بیروت، مؤسسه المرتضی العالمیّه و دار المورّخ العربی.
- هیتمی مکّی، شهاب الدین بن حجر (بی تا)، الفتاوی الکبری الفقهیّه و بهامشه فتاوی الرملی، ج3، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 940 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,170 |
||