پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 646 |
| تعداد مقالات | 9,458 |
| تعداد مشاهده مقاله | 68,235,735 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 47,769,398 |
جریان یا عدم جریان قاعده درأ در قصاص با تأکید بر قانون مجازات اسلامی 1392 | ||
| مطالعات فقه و حقوق اسلامی | ||
| مقاله 8، دوره 13، شماره 25، آذر 1400، صفحه 177-212 اصل مقاله (477.86 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/feqh.2021.24028.2954 | ||
| نویسنده | ||
| احمد حاجی ده آبادی* | ||
| استاد دانشگاه تهران (پردیس فارابی قم)، قم، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 29 تیر 1400، تاریخ بازنگری: 19 آبان 1400، تاریخ پذیرش: 25 آبان 1400 | ||
| چکیده | ||
| گرچه انعکاس قاعده درأ در کتاب کلیات قانون مجازات اسلامی 1392 در مواد 120 و 121 گویای آن است که قاعده درأ، در قصاص هم جاری می شود اما ظاهر مواد متعددی در کتاب (باب) قصاص قانون مذکور، این معنا را به ذهن خطور می دهد که قاعده درأ، در قصاص جاری نمی‌شود. سه راه در جمع میان ماده 120 و 121 و مواد مورد اشاره متصوّر است: جریان قاعده درأ در قصاص به استثنای مواد مورد اشاره؛ جریان قاعده درأ در قصاص به طور کلّی و حاکمیّت مواد 120 و 121 بر مواد مذکور و عدم جریان قاعده درأ در قصاص به طورکلّی. مقاله حاضر با بررسی هر سه راه و با پیش فرض این که اولاً، قاعده درأ تنها در صورتی کارکرد انحصاری دارد که ادلّه و اصول مُثبت مجازات اند و ثانیاً، تنها در شبهات مصداقیّه که برای قاضی پیدا می شود معنا دارد، از عدم جریان قاعده درأ در قصاص و به طورکلّی در حقّ الناس، اعمّ از حدود، قصاص، دیات و تعزیرات دفاع می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قاعده درأ؛ ماده 120 ق.م.ا. 1392؛ استصحاب؛ اماره؛ اصل عملی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Application or Non-Application of Dar´ Rule to Retaliation: A Focus on Islamic Penal Code 2013 | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ahmad Hajidehabadi | ||
| Tehran University-farabi | ||
| چکیده [English] | ||
| Although the reflection of Dar´ rule in the Book One (Generalities) of Islamic Penal Code 2013 under the articles 120 and 121 indicates that the rule also applies to retaliation (qisas), apparently many articles of the Book Four (retaliation) of Islamic Penal Code 2013 evoke the meaning that Dar´ rule is not applicable to retaliation. Three possibilities are imaginable when the articles 120, 121, and the afore-mentioned articles get together: the application of Dar´ rule to retaliation except the afore-mentioned articles; the application of Dar´ rule to retaliation in general and the domination of the articles 120 and 121 over afore-mentioned articles; non-application of Dar´ rule to retaliation in general. Reviewing three possibilities and presupposing that first, Dar´ rule has exclusive function only in the case that the evidences and the positive principles are punishments, and second, it is only meaningful when the judge casts doubt on instances, the article supports the application of Dar´ rule to retaliation and generally to the human rights whether they are hudud (crimes fixed and severe punishments in Islamic sources), qisas (retaliation), diyat (monetary compensation for deaths and bodily injuries), and ta´zirat (discretionary punishments estimated by a judge). | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Dar´ Rule, Article 120 of Islamic Penal Code 2013, Presumption of Continuity, Evidence Leading to a Speculative Reasoning, Practical Principle | ||
| مراجع | ||
|
- قرآن کریم.
- ابن‌حزم اندلسی، علی بن احمد (بی تا)، المحلّی بالآثار، بیروت: دار الفکر.
- الهامی، رضا؛ محمدی، سید سجاد؛ آقاپور، کمال (1397)، تعارض استصحاب و قاعده درأ در فقه جزایی و قانون مجازات اسلامی مصوّب 1392، فقه، 3، 108-132.
- تبریزی، میرزا جواد (1378)، استفتائات جدید، قم: سرور.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1413ق)، مسالک الأفهام الی تنقیح شرائع الاسلام، ج15، قم: مؤسسه المعارف الإسلامیه.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1372)، ترمینولوژی حقوق، چ6، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- حاجی ده آبادی، احمد (1398)، جرائم علیه اشخاص، چ2، تهران: میزان.
- حاجی ده آبادی، احمد (1399)، قواعد فقه جزایی، چ5، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- حاجی ده آبادی، احمد (1400)، درسنامه قواعد فقه جزایی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- حرّ عاملی، محمد بن حسن (1416ق)، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج28، چ3، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- حلّی(علامه)، حسن بن یوسف بن مطهّر اسدی (1413ق)، قواعد الاحکام، ج2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- حلّی(محقّق)، جعفر بن حسن (1408 ق)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج4، چ2، قم: اسماعیلیان.
- خمینی(امام)، سید روح الله (بی تا)، تحریر الوسیله، ج2، چ2، قم: دار العلم.
- خوانساری، سید احمد (1405ق)، جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، ج7، چ2، قم: اسماعیلیان.
- خوئی، سید ابوالقاسم (1422ق)، مبانی تکمله المنهاج (موسوعه الإمام الخوئی)، ج41 و 42، قم: مؤسسه احیاء آثار الإمام الخوئی.
- خوئی، سید ابوالقاسم (1424ق)، محاضرات فی المواریث، قم: مؤسسه السبطین العالمیّه.
- رحیمی‌نژاد، اسماعیل (1396)، تعارض اصل استصحاب با قاعده درأ در قانون مجازات اسلامی، فقه و مبانی حقوق اسلامی، 55/1، 77-86.
- ساداتی، سید محمدمهدی (1395)، شرایط اعمال قاعده درأ در فقه امامیه و قانون مجازات اسلامی، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 14، 113-146.
- سبزواری، سید عبدالاعلی (1417 ق)، مهذّب الاحکام، ج27، چ4، دفتر آیه الله العظمی سبزواری.
- شبیری زنجانی، سید موسی (1419ق)، کتاب نکاح، قم: رأی پرداز.
- صادقی، محمدهادی (1394)، جرائم علیه اشخاص، چ21، تهران: میزان.
- طباطبائی(صاحب ریاض)، سید علی (1422ق)، ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل، ج13، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- علوی، عادل (1378)، القصاص (تقریرات درس آیه الله مرعشی نجفی)، قم: کتابخانه آیه الله العظمی مرعشی نجفی(ره).
- فاضل لنکرانی، محمد (1375)، جامع المسائل؛ ج1، بی جا: بی نا.
- فاضل لنکرانی، محمد (1421ق)، تفصیل‌الشریعه فی شرح تحریر الوسیله(القصاص)، قم: مرکز فقهی ائمه اطهارعلیهم السّلام.
- گلپایگانی، سید محمدرضا (1412ق)، الدرّ المنضود فی احکام الحدود، ج1، تقریر: علی کریمی جهرمی، ج1، قم: دار القرآن الکریم .
- مرتاضی، احمد؛ امیران، بخشایش امیر (1392)، اثر محکومیّت زدایی و کیفرزدایی قاعده درأ در جنایات موجب قصاص با رویکردی به قانون مجازات اسلامی 1392، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، 25، 59-87.
- مؤسسه آموزشی و پژوهشی قضا (1390)، گنجینه استفتائات قضایی، قم.
- موسوی بجنوردی، سید محمد (1372)، قواعد فقهیّه، چ2، تهران: میعاد.
- مؤمن قمّی، محمد (1380)، مبانی تحریر الوسیله: الحدود، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
- نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج41، چ7، بیروت: دار احیاء التراث العربی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,319 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,393 |
||