پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 642 |
| تعداد مقالات | 9,385 |
| تعداد مشاهده مقاله | 68,094,066 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 34,429,244 |
نقد نشانه‌شناختی کارکرد آشوب در نظم در باب اول گلستان سعدی | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| مقاله 12، دوره 12، شماره 26، دی 1400، صفحه 285-314 اصل مقاله (507.85 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2021.24063.1958 | ||
| نویسندگان | ||
| شیرزاد طایفی* 1؛ زهره سهرابی2 | ||
| 1دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علّامه طباطبایی، تهران، ایران (نویسنده مسئول) | ||
| 2دانشجوی کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علّامه طباطبایی، تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 02 مرداد 1400، تاریخ بازنگری: 17 مرداد 1400، تاریخ پذیرش: 01 شهریور 1400 | ||
| چکیده | ||
| گلستان به‌عنوان متن ادبی بازتاب‌دهندۀ مسائل فرهنگی مختلفی، از زیباشناسی تا سیاست و دین، می‌تواند بستری مناسب در تحلیل نشانه‌شناسانۀ شیوه‌های معناسازی سعدی در بیان این مسائل باشد. پژوهش پیش رو به شیوۀ تحلیل کیفی و با تکیه بر مطالعات کتابخانه‌ای، در پی رسیدن به چنین هدفی با خوانش باب اول گلستان برمبنای آرای لوتمان، نشانه‌شناس فرهنگی و کلنکنبرگ دربارۀ ناامنی نشانه‌ای است. این باب که تصویرگر چگونگی ارتباط شاه با زیردستان است، بر تقابل میان درویش و جایگاه‌های اجتماعی دیگر تکیه دارد که به‌عنوان بزرگ‌ترین تقابلی که سعدی از طریق آن، مفاهیم فرهنگی مختلفی را بیان می‌کند، پیوندی عمیق با دو مفهوم آشوب و نظم می‌یابد و تحلیل آن با رویکرد نشانه‌شناسی فرهنگی لوتمان می‌تواند شیوۀ اصلی سعدی را در معناسازی روشن کند. تقابل آشوب و نظم، ریشه در ناامنی نشانه‌ای در فرایند ارتباط نیز دارد که مسئله‌ای جدانشدنی از گفتمان قدرت است. در فرایند ارتباط شاه و زیردستان به‌عنوان نموداری از روابط قدرت، همواره شاهد آشفتن نظم گفتمان قدرت سیاسی هستیم که تحلیل این فرایند، بیانگر بروز آشوب در نظم به دو شیوۀ مختلف است که درواقع روش اصلی سعدی برای معناسازی در این باب از گلستان است. آشوب از ناحیۀ زیردستان بر نظم سیاسی فضای روایت غلبه دارد؛ امّا در برابرِ نظم سیاسی به‌عنوان گفتمانی بیرون از فضای روایت مغلوب می‌شود. از طرفی، آشوب از ناحیۀ درویش به‌عنوان قشری از زیردستان با گفتمانی ویژه، هم نظم سیاسی فضای روایت و هم نظم سیاسی بیرون از آن را از هم می‌پاشد. با وجود این، اگر مفهوم قدرت وسیع‌تر از قلمرو نظم سیاسی باشد، رفتار درویش نه‌تنها نظم سیاسی بیرون از فضای روایت را نمی‌آشوبد؛ بلکه در فضای روایت نیز آشوب تلقّی نمی‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| باب اول گلستان سعدی؛ نشانه‌شناسی فرهنگی؛ یوری لوتمان؛ آشوب و نظم؛ ناامنی نشانه‌ای | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Semiotic Analysis of the Function of Chaos in Logos in the First Chapter of Saadi's Gulistan | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Shirzad Tayefi1؛ Zohreh Sohrabi2 | ||
| 1Persian Language and Literature, Faculty of Persian Literature and Foreign Languages, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran | ||
| 2Persian Language and Literature, Faculty of Persian Literature and Foreign Languages, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Gulistan, as a literary text reflecting various cultural issues from aesthetics to politics and religion, is an appropriate ground for the semiotic analysis of Saadi's meaning-making strategies to express these issues. The present paper with a descriptive-analytical method and based on library research seeks to meet this goal by examining Gulistan's first chapter through Juri Lotman's cultural semiotic approach and Klinkenberg's ideas about semiotic insecurity. Golistan's first chapter, representing the relationship between the king and his inferiors, focuses on the contrasts between Dervish and other social strata. This, as the major binary opposition through which Saadi expresses different cultural issues, has a close connection with the concepts of chaos and logos in semiotics analysis of which can help us find Saadi's major strategies to meaning-making. The opposition of chaos and logos is itself embedded in semiotic insecurity as an inseparable part of the discourse of power. The relationship between the king and his inferiors as a power relation mostly represents a breakdown of the political order which indicates that the domain of logos is plunged into chaos in two different ways. In the domain of logos depicted within the space of stories, the chaos caused by the inferiors dominates the political domain of order; however, it is subdued in the domain of logos outside of the space of the stories. This is while the chaos caused by Dervish, as a representative of a social stratum with a special discourse of its own, disturbs the domain of logos both inside and outside of the space of the stories. However, if the concept of power is defined as wider than the political power, Dervish's behavior does not disturb the domain of logos outside of the stories, nor is it regarded as chaos within the stories. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| the first chapter of Sa'di's Golestan, Cultural semiotics, Juri Lotman, chaos and logos, semiotic insecurity | ||
| مراجع | ||
|
- پاکتچی، احمد (1383)، مفاهیم متقابل طبیعت و فرهنگ در حوزة نشانه‌شناسی فرهنگی، مقالات اولین هم‌اندیشی نشانه‌شناسی هنر، تهران: فرهنگستان هنر.
- پاکتچی، احمد (1389)، معناسازی با چینش آشوب در نظم، در رویکرد نشانه‌شناسی فرهنگی، نشانه‌شناسی فرهنگ (ی): مجموعه مقالات نقدهای ادبی- هنری، به کوشش امیرعلی نجومیان، تهران: سخن، صص 87-118.
- پاکتچی، احمد (1391)، سطوح ناامنی نشانه‌ای و تنظیم فاصله در ارتباط: پی‌جویی الگو در حکایت‌هایی از گلستان سعدی، نامۀ نقد: مجموعه مقالات دومین همایش ملّی نقد ادبی با رویکرد نشانه‌شناسی ادبیات، صص 443-461.
پاشایی، ع. (1361)، ذن چیست؟، تهران: نیلوفر.
- رضوانیان، قدسیه (1388)، خوانش گلستان سعدی براساس نظریه تقابل‌های دوگانه، مجلة ادب فارسی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، دورة 1، شمارة 2، صص 123-135.
- سرفراز، حسین و دیگران (1396)، واکاوی نظریة فرهنگی «سپهر نشانه‌ای» یوری لوتمان و کاربست آن در زمینۀ تحلیل مناسبات میان دین و سینما، راهبرد فرهنگ، دورۀ 10، شمارة 39، صص 73-95.
- سعدی شیرازی، مصلح‌الدین عبدالله (1359)، بوستان سعدی (سعدی‌نامه)، تصحیح غلام‌حسین یوسفی. تهران: انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی.
- سعدی شیرازی، مصلح‌الدین عبدالله (1376)، گلستان، به کوشش خطیب رهبر، تهران: صفی‌علیشاه.
- سمننکو، الکسی (1396)، تار و پود فرهنگ: درآمدی بر نظریۀ نشانه‌شناسی یوری لوتمان، ترجمۀ حسین سرفراز، تهران: علمی و فرهنگی.
- سوسور، فردینان دو (1378)، دورۀ زبان‌شناسی عمومی، ترجمۀ کوروش صفوی، تهران: هرمس.
- صاحبی، سیامک، محمّدهادی فلاحی و نسترن توکّلی (1389)، بررسی و نقد روایی گلستان براساس نظریة تحلیل انتقادی گفتمان، فصلنامة پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، شمارة 16، صص 109-133.
- صدیق اورعی، غلام‌رضا و مریم اسکافی (1395)، چگونگی گزارش ناامنی سیاسی به شاه در گلستان سعدی، پژوهش‌نامۀ علوم سیاسی، سال 11، شمارة 3، صص 181-203.
- علوی مقدّم، مهیار (1400)، کارکرد معیارهای نشانه‌ای، ساختاری، ارزشی و نقشی در تحلیل فرایند زایشی معنا و دلالت‌پردازی در نظام نشانه‌ای زبانی و ادبی، فصلنامه مطالعات زبانی و بلاغی دانشگاه سمنان، سال 12، شماره 24، صص 37-66.
- کالر، جاناتان (1398)، نشانه‌شناسی به‌مثابۀ نظریة خوانش، نشانه‌شناسی (مقالات کلیدی)، گزینش و ویرایش امیرعلی نجومیان، تهران: مروارید، صص 174-212.
- محمّدی کله‌‌سر، علی‌رضا و محمّدعلی خزانه‌دارلو (1390)، درآمدی بر طنز عرفانی با نگاهی انتقادی به پژوهش‌های حوزة طنز، فصلنامة متن‌پژوهی ادبی، دورة 15، شمارة 48، صص 65-92.
- معین، بابک (1389)، بررسی پدیده‌های عدم امنیت و امنیت نشانه‌ای و عکس‌العمل در مقابل عدم امنیت نشانه‌ای در فیلم اخراجی‌ها، نشانه‌شناسی فرهنگ (ی): مجموعه مقالات نقدهای ادبی-هنری، به کوشش امیرعلی نجومیان، تهران: سخن، صص 159-174.
- نجومیان، امیرعلی (1389)، نشانه‌شناسی فرهنگ (ی): مجموعه مقالات نقدهای ادبی-هنری، تهران: سخن.
- همرستینگل، ورنر (1398)، پیشینة نشانه‌شناسی، نشانه‌شناسی (مقالات کلیدی)، گزینش و ویرایش امیرعلی نجومیان، تهران: مروارید، صص 39-43.
-Andrews, Edna (2009), Introduction, in Culture and Explosion, Iuri Lotman, (Wilma Clark, Trns.), Berlin and New York: Mouton de Gruyter. -Chandler, Daniel (1994), Semiotics for Beginners, New York: Routledge. -Lotman, Yuri (2009), Culture and Explosion, (W. Clark, Trans.), New York: Mouton De Gruyter . -Lotman, Yuri (1990), Universe of the Mind, (Ann Shukman, Trns.), London: I.B. Tauris & Co Ltd. Schonle, Ansreas and Jeremy Shine (2006), Introduction, in Lotman and Cultural astudies: Encounters and Extensions, Wisconsin: The University of Wisconsin. -Steedman, Marek (2006), State Power, Hegemony, and Memory: Lotman and Gramsci, In A. Schonle, Lotman and Cutural Studies: Encounters and Extensions | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 559 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 371 |
||