پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 657 |
| تعداد مقالات | 9,642 |
| تعداد مشاهده مقاله | 68,664,452 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 48,143,051 |
نقد نظریّه عدم مشروعیّت عملیّات استشهادی با استناد به منابع فقهی | ||
| مطالعات فقه و حقوق اسلامی | ||
| دوره 14، شماره 26، فروردین 1401، صفحه 387-418 اصل مقاله (709.15 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/feqh.2021.23450.2871 | ||
| نویسندگان | ||
| سیدعلی هاشمی خانعباسی* 1؛ سمیه کلیجی2 | ||
| 1استادیار دانشگاه منابع طبیعی، ساری، ایران (نویسنده مسئول) | ||
| 2دانش آموخته فقه و اصول مؤسسه آموزش عالی الزهراء، گرگان، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 29 اردیبهشت 1400، تاریخ بازنگری: 18 مرداد 1400، تاریخ پذیرش: 19 مرداد 1400 | ||
| چکیده | ||
| فقه امامیه برای دفع هرگونه استیلاء و سلطۀ دشمنان شریعت، باب جهاد را گشوده است که بالأصاله جنبه دفاعی داشته و بالعرض، جنبه تهاجمی دارد. دفاع در برابر متجاوز در شرایط نبود امکانات نظامی مناسب، شکل خاصّی به خود می گیرد که عملیّات استشهادی از مصادیق بارز آن است. عملیّات استشهادی، روش جدیدی است که برای مقاومت و رویارویی با دشمن اسلام با وسایل و ابزار جدید کشنده، با قصد قربه الی الله انجام می شود، و عامل آن یقین یا ظنّ غالب دارد که خودش نیز در جریان عملیّات به شهادت می رسد. از آنجایی که عملیّات استشهادی از لحاظ شکلی با انتحار شباهت دارد بدین سبب در اندیشه برخی از صاحبنظران فاقد مشروعیّت است. پژوهش حاضر با روش تحلیلی و کتابخانه ای و با واکاوی کتب فقهی و پژوهش های مختلف و بررسی ادلّه و مبانی فقهی مخالفان عملیّات استشهادی، به این نتیجه دست یافته است که اقدامات شهادت طلبانه ضمن تفاوت با انتحار، از مشروعیّت برخوردار بوده و دلایل مطرح شده از سوی مخالفان، به لحاظ تفاوت در قصد و هدف، خروج موضوعی دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شهادت؛ انتحار؛ عملیّات استشهادی؛ منابع فقه؛ عدم مشروعیّت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Criticizing the theory of illegitimacy of martyrdom operation, referring to Jurisprudential sources | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyyed Ali Hashemi Khan Abbasi1؛ Somayyh Kaliji2 | ||
| 1Assistant Professor of jurisprudence and Islamic law of Sari University of Agricultural Sciences and Natural Resources | ||
| 2Al-Zahra Educational Institute in Babol, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Imamiah jurisprudence, to prevent any hegemony and invasion of the enemies of the religion, introduced Jihad, defensive operations by invasion factors in fact. Defending against aggressors, while lacking proper military possibilities, leads to specific ways of defeating, martyrdom operation could be a clear example. Martyrdom Operation, is a modern way of resisting and encountering enemies of Islam using newly made fatal tools and equipment, with the aim of approaching God. The agent is sure that he shall be martyred or he shall be most suspected of being martyred. While martyrdom operation resembles suicidal operation, some of experts consider it illegal. The present study, using analytical and library way of research, reviewing Jurisprudential sources and various researches and studying Jurisprudential reasons and basics by dissidents of martyrdom operation as well, concluded that martyrdom operation, while being different from suicidal operation, is religiously legal. The reasons announced by the dissidents are not considered valid due to the aim and intension of operation. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Martyrdom, Suicide, martyrdom operation, Jurisprudential sources, Illegitimacy | ||
| مراجع | ||
|
- قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
- نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتتی.
- الامیر الصنعانی، محمد بن إسماعیل (بی تا)، سبل السلام شرح بلوغ المرام، ج2، بی جا: دار الحدیث.
- ابن سیده، على بن اسماعیل (بی تا)، المحکم و المحیط الأعظم، تحقیق عبدالحمید هنداوى، ج4، بیروت: دار الکتب العلمیه.
- ابن فهد حلّى، احمد بن محمد بن فهد (1407ق)، المهذّب البارع فی شرح المختصر النافع، ج1، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق)، لسان العرب، ج3و6، چ3، بیروت: دار صادر.
- ابوجیب، سعدی (بی تا)، القاموس الفقهی لغهً و اصطلاحاً، چ2، دمشق: دار الفکر.
- الهامی، رضا؛ پورلطف اله، حسن (1397)، جریان قاعده اهمّ و مهمّ در اکراه به قتل، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 11، 9 – 36.
- انصارى(شیخ)، مرتضى بن محمدامین (1414ق)، رسائل فقهیه، قم: مجمع الفکر الإسلامی.
- انصارى(شیخ)، مرتضى بن محمدامین (بی تا)، قاعده لا ضرر و الید و الصحّه و القرعه (فرائد الأصول)، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- انصاری ، زکریا بن محمد (بی تا)، أسنى المطالب فی شرح روض الطالب، ج4، بی جا: دار الکتاب الإسلامی.
- باقری، حسن؛ سالمی، مرتضی (1381)، عملیات استشهادی چرا و چگونه؟، تهران: نذیر.
- الترمذی، محمد بن عیسى (1998م)، سنن الترمذی، ج2و4، تحقیق بشار عواد معروف، بیروت: دار الغرب الإسلامی.
- جبعی عاملى(شهید ثانى)، زین الدین بن على (1413ق)، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، ج3و15، قم: مؤسسه المعارف الإسلامیه.
- جبعی عاملی(شهید ثانى)، زین الدین بن على (1410ق)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ج2، قم: کتابفروشى داورى.
- جعفری، محمدتقی (بی تا)، منابع فقه، بی جا: بی نا.
- جمعی از نویسندگان (1431ق)، موسوعه الفقه الاسلامی، ج17، قم: مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع).
- جوهرى، اسماعیل بن حماد (بی تا)، الصحاح، ج2و3، تحقیق و تصحیح: احمد عبد الغفور عطار، بیروت: دار العلم للملائین.
- حائری تهرانی، میر سید علی (1377)، مقتنیات الدرر و ملتقیات الثمر، ج3، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
- حرّ عاملى، محمد بن حسن (1409ق)، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج15و29، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- حسینی روحانی، سید صادق (1412ق)، فقه الصادق علیه السلام، ج3، قم: دارالکتاب – مدرسه امام صادق (علیه السلام).
- حلّى(علامه)، حسن بن یوسف (1414ق)، تذکره الفقهاء، ج9، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- حلّى(فخرالمحقّقین)، محمد بن حسن بن یوسف (1387ق)، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، ج1، قم: اسماعیلیان.
- حلّى(محقق)، جعفر بن حسن (1408ق)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج1و4، چ2، قم: اسماعیلیان.
- حیدرى، محمد (1381)، معجم الأفعال المتداوله، قم: المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه.
- خمینى(امام)، سید روح الله (بی تا)، تحریر الوسیله، ج1و2، قم: دار العلم.
- خمینی(امام)، سید روح الله (1361)، صحیفه نور، ج14و19، تهران: مرکز فرهنگ انقلاب اسلامی.
- خوانسارى، سید احمد بن یوسف (1405ق)، جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، ج5، چ2، قم: اسماعیلیان.
- الزحیلی ، وهبه (1422ق)، تفسیر الوسیط، ج6، دمشق: دار الفکر.
- سبزواری، سید عبدالأعلی (1409ق(، مواهب الرحمان فی تفسیر القرآن، ج3و8، چ2، بیروت: بی نا.
- سبزواری، سید عبدالاعلی (1413ق)، مهذّب الاحکام، ج15، چ4، قم: مؤسسه المنار، دفتر آیه الله.
- السجستانی، سلیمان بن الأشعث (1430ق)، سنن أبی داود، ج4و7، تحقیق: شعیب الأرنؤوط و محمد کامل قره بللی، بی جا: دار الرساله العالمیه.
- شفیعی نیا، احمد (1432ق)، فقه المقاومه: دراسه مقارنه، تهران: المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه.
- الشوکانی، محمد بن علی (بی تا)، نیل الأوطار من أحادیث سید الأخیار شرح منتقى الأخبار، ج11، بی جا: بی نا.
- الشیبانی، أحمد بن محمد (بی تا) مسند الإمام أحمد بن حنبل، تحقیق: أحمد محمد شاکر، ج2و5، قاهره: دار الحدیث.
- الشیبانی، محمد بن حسن (بی تا)، السیر الکبیر، ج1، بی جا: بی نا.
- صدوق(شیخ)، محمّد بن على بن حسین بن بابویه قمّی (1413ق)، من لایحضره الفقیه، ج3و4، چ2، قم، مؤسسه النشر الاسلامی.
- طباطبائى حائرى، سید على (1418ق)، ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل، ج8، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- طباطبائى حکیم، سید محسن (1416ق)، مستمسک العروه الوثقى، ج3، قم: مؤسسه دار التفسیر.
- طباطبائی(علامه)، سید محمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج2و4و14، چ5، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- الطبرانی، سلیمان بن احمد (بی تا)، المعجم الکبیر، ج7و13، چ2، تحقیق: حمدی بن عبد المجید السلفی، قاهره: مکتبه ابن تیمیه.
- طرابلسى، ابن برّاج (1406ق)، المهذّب، ج1، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- طوسى(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1400ق)، النهایه فی مجرّد الفقه و الفتاوى، چ2، بیروت: دار الکتاب العربی.
- العسقلانی، احمد بن علی بن حجر (بی تا)، فتح الباری بشرح صحیح البخاری، تصحیح و تحقیق: عبدالعزیز بن عبدالله بن باز، ج6، بیروت: دار المعرفه.
- فاضل آبى، حسن بن ابى طالب (1417ق)، کشف الرموز فی شرح المختصر النافع، ج1، چ3، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- فراهیدى، خلیل بن احمد (بی تا)، العین، ج3، چ2، قم: هجرت.
- فضل الله، سید محمدحسین (1419ق)، تفسیر من وحی القرآن، ج7، چ2، بیروت: دار الملاک.
- فیرحی، داود (1383)، دفاع مشروع، ترور و عملیّات شهادت طلبانه در مذهب شیعه، فصلنامه تخصصی شیعه شناسی، 6، 119-120.
- فیروزآبادى، محمد بن یعقوب (بی تا)، القاموس المحیط، ج1و2، بیروت: دار الکتب العلمیه.
- فیومى، احمد بن محمد (بی تا)، المصباح المنیر، ج2، چ2، قم: دار الهجره.
- قرطبی، محمد بن احمد (1364)، الجامع لاحکام القرآن، ج1و5، تهران: ناصرخسرو.
- کاشانى(فیض)، محمدمحسن (1406ق)، الوافی، ج3، اصفهان: کتابخانه امام امیرالمؤمنین علی(ع).
- کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، ج3و5و10، چ4، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
- مالکى نجفى(کاشف الغطاء)، جعفر بن خضر (بیتا)، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعه الغراء، ج4، قم: دفتر تبلیغات اسلامى.
- محقق داماد، سید مصطفى (1406ق)، قواعد فقه، ج1، چ12، تهران: مرکز نشر علوم اسلامى.
- المرتضی الزبیدى، محمد بن محمد (بی تا)، تاج العروس من جواهر القاموس، ج7و8، تحقیق: على شیرى، بیروت: دار الفکر.
- مکارم شیرازی، ناصر (1374)، تفسیر نمونه، ج2و3، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۳91)، 600 مسأله کثیر الابتلاء، قم: مدرسه الامام علی بن ابی طالب(ع).
- ملاحویش آل غازی، عبدالقادر (1382ق)، بیان المعانی، ج5، دمشق: مطبعه الترقی.
- ملامحمدعلی، امیر (1385)، مبانی فقهی عملیّات استشهادی، قم: زمزم هدایت.
- منتظری نجف آبادی، حسینعلی (1413ق)، الأحکام الشرعیه على مذهب أهل البیت علیهم السلام، قم: تفکّر.
- نجفى(صاحب جواهر)، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج21، چ7، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- نووی جاوی، محمد بن عمر (1417ق)، مراح لبید لکشف معنی القرآن المجید، ج1و2، بیروت: دار الکتب العلمیه.
- ورعی، سید جواد (1382)، مبانی فقهی عملیّات شهادت طلبانه، نشریه حکومت اسلامی، 27، 312-347. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 374 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,182 |
||