پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 635 |
| تعداد مقالات | 9,313 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,881,169 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,087,564 |
کارکرد تقابل‌های واژگانی در اعتبارسنجی بیت‌های ماندگار | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| دوره 13، شماره 27، فروردین 1401، صفحه 91-124 اصل مقاله (421.76 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2021.23411.1913 | ||
| نویسنده | ||
| حمید جعفری قریه علی* | ||
| دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ولی‌عصر(عج) رفسنجان | ||
| تاریخ دریافت: 22 اردیبهشت 1400، تاریخ بازنگری: 08 تیر 1400، تاریخ پذیرش: 28 تیر 1400 | ||
| چکیده | ||
| تقابل‌های دوگانه در واحدهای زبانی، از شیوه‌های معناپروری و آرایش کلام است. در ساختارگرایی، تقابل‌های دوگانه با توجّه به ژرف‌ساخت فکری آن‌ها از عوامل مؤثّر در نظام‌مندی زبان شمرده می‌شود. با توجّه به نقش کلیدی که تقابل‌ها در ارسال پیام و ادبیّت کلام برعهده دارند، در این پژوهش، تقابل‌های واژگانی در بیت‌های ماندگار ادب فارسی بررسی می‌شود. یکی از عوامل مهم در شهرت و گسترش تک‌بیت‌ها تأکید بر ارزش‌ها و فضیلت‌های انسانی و تلاش برای هدایتگری و دانش‌افزایی بوده است. هدف اصلی پژوهش این است که قابلیت برخی از واژه‌های نشا‌ن‌دار را در شکل‌گیری تک‌بیت‌ها،گسترش معنا و بازگویی اندیشه‌های گوینده نشان دهیم. بنابراین پرسش‌های مهم این است که تقابل و تناسب واژه‌ها چه کارکردی در ایجاد بیت‌های ماندگار دارند و تا چه حد می‌توانند به انتقال اندیشه‌ها و اعتقادات سراینده کمک کنند؟ بر اساس نتایج این پژوهش که مبتنی بر توصیف و تحلیل است، در ساختار تک‌بیت‌ها عناصر نامتقارن، کانون توجّه سراینده‌اند و ابعاد برجستگی معنایی، برپایۀ این عناصر شکل می‌گیرد. آن‌ها با قابلیتی که دارند، در محور همنشینی صرفه‌جویی ایجاد می‌کنند و به اقتصاد زبان یاری می‌رسانند. درواقع در ایجاز کلام، نقشی اساسی دارند، بی آنکه موجب خللی در دریافت معنا شوند. این تقابل‌ها گاهی با دربرداشتن مفاهیم والا به ارتقای سطح اندیشگی کمک می‌کنند. از سوی دیگر، کارکرد تصویری تقابل‌ها به برجستگی شعر منجر می‌شود و نوعی شگفتی‌آفرینی ایجاد می‌کند و این نقش‌آفرینی تا آنجا پیش می‌رود که بیت‌ها به امثال سایر تبدیل می‌شوند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تقابل واژگانی؛ بیت‌های ماندگار؛ معناپروری؛ پیام‌رسانی؛ اعتبارسنجی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Functoin of Binary Opposition in Validation of Lasting Persian Couplets | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hamid Jafari GhariyehAli | ||
| Associate Professor Vali Asr Universiti of Rafsanjan | ||
| چکیده [English] | ||
| Binary opposition is a rhetorical device employed for meaning-making and word arrangement in languages and their versification. In structuralism, binary oppositions contribute significantly to systematic language composition as they entails cognitive deep structures. Considering their role in conveying meaning and literariness of speech, the present study is an investigation of binary oppositions in lasting Persian couplets. Indeed, a major aspect of couplets that contributes to their lasting impression is the emphasis they lay on human virtues, guidance, and enhancement of knowledge. The study primarily undertakes to show that certain lexicons play a key role in constructing couplets and help dig into underlying layers of the verse and the speaker’s thought. Therefore, key questions are how binary oppositions function in composing lasting couplets and to what extent they convey the poet's perspective. Results of our analytic and descriptive interpretations reveal that poets are deeply concerned with asymmetric elements that make up the overall message of the literary work. In other words, these word elements facilitate collocations in the axis of combination and contribute to the brevity and condensation of language. They, in fact, help retain brevity without disruption of the meaning. Binary oppositions may carry an elevated sense of meaning that encourages reflection and meditation. They also arouse a sense of awe in the reader through imagery, which turns couplets into a more viable medium with high exemplary functioning in folk literature. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| binary opposition, lasting couplets, meaning-making, conveyance, validation | ||
| مراجع | ||
|
-احمدی، بابک (1396)، ساختار و تأویل متن، چ 19، تهران: مرکز.
-اسفندیاری مهنی، فاطمه (1399)، بررسی و تحلیل تقابل‌های زبانی، ادبی و معنایی در دو منظومة خسرو و شیرین و لیلی و مجنون، رسالۀ دکتری، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه یزد.
-انصاری، خواجه عبدالله (1372)، مجموعه رسائل فارسی خواجه عبدالله انصاری، تصحیح محمّد سرور مولایی، 2 جلد، چ 1، تهران: توس.
-ایگلتون، تری (1388)، پیش‌درآمدی بر نظریۀ ادبی، ترجمۀ عبّاس مخبر، چ 5، تهران: مرکز.
- باباخانی، طاهره، علی حیدری و مسعود سپه‌وندی (1399)، انسجام در ابیات مغانه‌ای خاقانی و حافظ براساس الگوی نظام‌مند هلیدی، فصلنامة مطالعات زبانی و بلاغی، سال 11، شمارة 22، صص 71-108.
- بارت، رولان (1397)، مبانی نشانه‌شناسی، ترجمۀ صادق رشیدی و فرزانۀ دوستی، چ 1، تهران: علمی و فرهنگی.
- بیدل دهلوی، میرزا عبدالقادر (1387)،کلیات میرزا عبدالقادر بیدل دهلوی، 2 جلد، چ 1، تهران: زوّار.
- بیگ‌زاده، خلیل و فرنگیس شاهرخی (1397)، تحلیل تقابل واژگانی شعر رضوی شاعران دفاع مقدّس، نشریۀ ادبیات پایداری، سال 10، شمارۀ 18، صص 53-72.
- چندلر، دانیل (1394)، مبانی نشانه‌شناسی، ترجمۀ مهدی پارسا، چ 5، تهران: سورۀ مهر.
- چهری، طاهره و دیگران (1392)، تحلیل تقابل‌ها و تضادهای واژگانی در شعر سنایی، مجلة پژوهش‌های ادب عرفانی (گوهر گویا)، دورۀ 7، شمارة 2، صص 141-158.
-حافظ، شمس‌الدین محمّد (1371)، دیوان غزلیات، به‌کوشش خلیل خطیب‌رهبر، چ 10، تهران: صفی‌علیشاه.
- حافظ، شمس‌الدین محمّد (1362)، دیوان غزلیات، به‌کوشش سید عبدالرحیم خلخالی، چ 1، تهران: حافظ.
- دهخدا، علی‌اکبر (1372)، لغت‌نامه، ج 4، تهران: دانشگاه تهران.
- راسخ‌مهند، محمّد (1397)، درآمدی بر زبان‌شناسی شناختی (نظریه‌ها و مفاهیم)، چ 7، تهران: سمت.
- رضاقلی‌فامیان، علی (1393)، کارکرد کلامی تقابل واژگانی در زبان فارسی، مجلۀ زبان و زبان‌شناسی، دورۀ 10، شمارۀ 19، صص 55-74.
- روحانی، مسعود و محمّد عنایتی قادیکلایی (1395)، تقابل‌های دوگانه در غزلیات عطار، دوفصلنامۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی، سال 24، شمارة 81، صص 201-221.
- ژنت، ژرار (1392)، تخیّل و بیان، ترجمۀ الله‌شکر اسداللهی تجرق، چ 1، تهران: سخن.
- سرحدی، فاطمه و جواد مهربان (1399)، بررسی تقابل‌های دوگانه در مثنوی‌های عاشقانۀ لیلی و مجنون و خسرو و شیرین نظامی، مجلة زیبایی‌شناسی ادبی، دورۀ 11، شمارة 44، صص 1-38.
- سعدی، مصلح‌الدین عبدالله (1372)، کلیات سعدی، تصحیح محمّدعلی فروغی، تهران: طلوع.
- سنائی، ابوالمجد مجدود بن آدم (1363)، دیوان سنائی غزنوی، چ 3، تهران: کتابخانۀ سنائی.
- صائب تبریزی، محمّدعلی (1383)، دیوان صائب تبریزی، 7 جلد، به کوشش محمّد قهرمان، چ 3، تهران: علمی و فرهنگی.
- فاضلی، فیروز و هدی پژمان (1393)، فراروی از تقابل‌های دوگانه در دیوان حافظ، پژوهش‌نامة ادب غنایی، دورۀ 12، شمارۀ 23، صص 227-244.
- فردوسی، ابوالقاسم (1386)، شاهنامه، 8 جلد، به‌کوشش جلال خالقی مطلق، چ 1، تهران: مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی.
- فردوسی، ابوالقاسم (1365)، شاهنامهبه تصحیح و مقابلۀ محمّد رمضانی، چ 2 تهران: کلالۀ خاور.
- فرکلاف، نورمن (1379)، تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمۀ فاطمۀ شایسته پیران و دیگران، چ 1، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
- کلاهدوز محمّدی، ماندانا و دیگران (1398)، چهارچوب‌های نحوی و کارکردهای تقابل واژگانی در زبان فارسی، مجلة زبان‌پژوهی، دورۀ 11، شمارة 30، صص 149-177.
- کلیم کاشانی، ابوطالب (1369)، دیوان کلیم کاشانی، تصحیح حسین پرتو بیضایی، تهران: خیّام.
- کوش، سلینا (1396)، اصول و مبانی تحلیل متون ادبی، ترجمۀ حسین پاینده، چ 1، تهران: مروارید.
- لانگاکر، رونالد (1397)، مبانی دستورِ شناختی، ترجمۀ جهانشاه میرزابیگی، چ 1، تهران: آگاه.
- مولوی، جلال‌الدین محمّد (1396)، مثنوی، تصحیح و مقدّمۀ محمّدعلی موحّد، چ 1، تهران: هرمس.
- نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف (1363)، گنجینۀ گنجوی، 3 جلد، تصحیح حسن وحید دستگردی، چ 2، تهران: علمی.
- هاوکس، ترنس (1397)، استعاره، ترجمۀ فرزانه طاهری، چ 7، تهران: مرکز. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 224 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 228 |
||