پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 610 |
| تعداد مقالات | 9,029 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,082,972 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,656,410 |
مولانا و افزودن "ی" به کلمات مختوم به مصوت کشیده "ی" | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| دوره 13، شماره 28، تیر 1401، صفحه 7-54 اصل مقاله (997.67 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2022.25583.2014 | ||
| نویسنده | ||
| حمیدرضا توکلی* | ||
| استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان | ||
| تاریخ دریافت: 23 آذر 1400، تاریخ بازنگری: 12 دی 1400، تاریخ پذیرش: 25 دی 1400 | ||
| چکیده | ||
| افزودن انواع پسوند «ی» به کلماتی که با مصوّت کشیده «ی» پایان می‌گیرند، حالت نامتعارفی در تلفّظ ایجاد می‌کند. با آنکه گونه‌ای پرهیز از این رخداد آوایی وجود داشته، فارسی دری از دیرباز تا امروز شواهدی از این پدیده را نشان می‌دهد. در شعر مولانا این شواهد نه‌تنها چشمگیرند، بلکه بیشتر در شکل آشنایی‌زدایی‌هایی نمایان می‌شوند که از تمایز وتأکید نشان دارند. بدین شیوه او یک ناهنجاری آوایی را در قلمرو هنجارهای زیبایی‌شناختی خاص خود جای می‌دهد. از سویی، از این تشخّص سبکی، نشانه‌ای می‌آفریند که از ویژه بودن تجربه‌ها و لحظه‌هایی حکایت می‌کند که از آن‌ها سخن می‌آورد. بدین سان، از پدیده‌ای صوری و صوتی تا دلالت‌های باریک عرفانی راه می‌گشاید. باید یادآوری کرد این نوشتار، گزارش پژوهش بسیار گسترده‌تری است که طی چند سال و برپایة شواهد پرشمار مولانا و شعر و نثر فارسی فراهم آمده که در آینده منتشر خواهد شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پسوند "ی"؛ التقای واکه‌ها؛ تشخص آوایی‌شناختی؛ مولانا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Rumi and Adding "-i" Suffixes to Words Ending in the [i] Vowel | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hamidreza Tvakkoli | ||
| Semnan University | ||
| چکیده [English] | ||
| Adding "-i" suffixes to words ending in the [i] vowel creates an odd pronunciation. Although there has been a tendency to avoid this phonetic occurrence, Dari Persian has shown evidences of this phenomenon for a long time. In Rumi's poetry, these pieces of evidence are abundant and appear more as forms of defamiliarization that show distinction and emphasis. In this way, he places a phonetic anomaly in the realm of his aesthetic norms. On the other hand, this stylistic distinctive creates a sign indicating the uniqueness of his experiences and the moments he talks about. In this way, it paves the way from formal and phonetic phenomena to narrow mystical significations. It should be noted that this article is a report on a much broader research that has been prepared over the years based on the numerous shreds of evidence in Rumi’s works and Persian poetry and prose that will be published in the future. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| "-i" suffixes, hiatus, phonetic distinctiveness, Rumi | ||
| مراجع | ||
|
- ابن‌الرسول، سید محمّدرضا و محمّد رحیمی خویگانی (1393)، انواع «ی» در زبان فارسی امروز، فنون ادبی، سال 6، شمارة 2، صص 49-58.
- ابوعلی سینا (1383)، الهیات دانش‌نامة علائی، مقدّمه، حواشی و تصحیح محمّد معین، چ 2، تهران: انجمن آثار.
- ابوعلی سینا (1348)، مخارج‌الحروف: اسباب حدوث الحروف، تصحیح و ترجمة پرویز ناتل خانلری، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
- احمدی، بابک (1389)، موسیقی‌شناسی: فرهنگ تحلیلی مفاهیم، تهران: نشر مرکز.
- اسلامی، محرّم (1390)، واج‌شناسی: تحلیل نظام آهنگ زبان فارسی، چ 3، تهران: سمت.
- اکو، امبرتو (1395)، تاریخ زشتی، ترجمة هما بینا و کیانوش تقی‌زاده انصاری، تهران: فرهنگستان هنر.
- اکو، امبرتو (1392)، تاریخ زیبایی، ترجمة هما بینا، چ 3، تهران: فرهنگستان هنر.
- امین‌پور، قیصر (1385)، شعر و کودکی، تهران: مروارید.
- انیس، ابراهیم (1384)، آواشناسی زبان عربی، ترجمة ابوالفضل علامی و صفر سفیدرو، تهران: اسوه.
- بی‌جن‌خان، محمود (1394)، الگوی تکیه در شعر عروضی فارسی، در وزن شعر فارسی از دیروز تا امروز، تهران: هرمس.
- بی‌جن‌خان، محمود (1398)، نظام آوایی زبان فارسی، چ 3، تهران: سمت.
- بیهقی، ابوالفضل (1356)، تاریخ بیهقی، تصحیح علی‌اکبر فیّاض، چ 2، مشهد: دانشگاه فردوسی.
- تجلیل، جلیل (1374)، معانی و بیان، چ 7، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- ترجمة تفسیر طبری، ج 1، تصحیح حبیب یغمایی، چ 3، تهران: توس.
- تفسیر قرآن پاک (1348)، به اهتمام علی رواقی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
- توکّلی، حمیدرضا (1394)، از اشارت‌های دریا: بوطیقای روایت در مثنوی، چ 3، تهران: مروارید.
- توکّلی، حمیدرضا (1398)، جایگاه روایت‌شناختی و بلاغی نیایش در مثنوی، مجلة مطالعات زبانی و بلاغی، سال 10، شمارة 19، صص 127-160.
- توکّلی، نسترن و سیامک صاحبی (1389)، پسوند «ی»: پیشینه و کاربردهای آن: یک پژوهش ترازمانی، زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان، سال 2، شمارة 2، صص 105-120.
- ثمره، یدالله (1378)، آواشناسی زبان فارسی، چ 5، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- جم، بشیر (1394)، راهکارهای برطرف کردن التقای واکه‌ها در زبان فارسی، زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان، سال 7، شمارة 12، صص 79-100.
- حق‌شناس، محمّدعلی (1376)، آواشناسی، چ 5، تهران: آگه.
- حسن‌دوست، محمّد (1393)، فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی، ج 4، تهران: فرهنگستان زبان.
- حمیدیان، سعید (1396)، شرح شوق: شرح و تحلیل اشعار حافظ، ج 3، چ 6، تهران: قطره.
- خاقانی (1357)، دیوان، تصحیح ضیاءالدین سجادی، چ 2، تهران: زوّار.
- دهخدا، علی‌اکبر (1377)، لغت‌نامه، ج 15، تهران: دانشگاه تهران.
-ذوالنّور، رحیم (1373)، رفتارشناسی زبان، تهران: زوّار.
- رادویانی، محمّد بن عمر (1949)، ترجمان‌البلاغه، ، تصحیح احمد آتش، استانبول: چاپخانة ابراهیم خروس.
- زمانی، کریم (1386)، شرح جامع مثنوی معنوی، ج 1، چ 22، تهران: اظلاعات.
- سارلی، ناصرقلی (1387)، زبان فارسی معیار، تهران: هرمس.
- سایپر، ا. (1376)، زبان: درآمدی بر مطالعة سخن گفتن، ترجمة علی‌محمّد حق‌شناس، تهران: سروش.
- سعدی (1389)، گلستان، تصحیح غلام‌حسین یوسفی، چ 9، تهران: خوارزمی.
- سمائی، سید مهدی (1394)، تاریخچة آواشناسی و سهم ایرانیان، چ 3، تهران: نشر مرکز.
- سنایی غزنوی (1374)، حدیقة‌الحقیقه، تصحیح مدرّس رضوی، چ 4، تهران: دانشگاه تهران.
- سنایی غزنوی(1362)، دیوان، تصحیح مدرّس رضوی، چ 3، تهران: کتابخانة سنایی.
- سورآبادی، ابوبکر عتیق نیشابوری (1380)، تفسیر، ج 2، تصحیح سعیدی سیرجانی، تهران: نشر نو.
- سهروردی، شهاب‌الدین یحیی (1373)، مجموعه مصنّفات شیخ اشراق، ج 3، تصحیح سید حسین نصر، چ 2، تهران: پژوهشگاه.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1397)، این کیمیای هستی: دربارة حافظ، ج 1: جمال‌شناسی و جهان شعری، چ 4، تهران: سخن.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1391الف)، حالات و مقامات م.امید، تهران: سخن.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1391ب)، رستاخیز کلمات، چ 3، تهران: سخن.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1392)، زبان شعر در نثر صوفیه، تهران: سخن.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1372)، مفلس کیمیافروش: نقد و تحلیل شعر انوری، تهران: سخن.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1376)، موسیقی شعر، چ 5، تهران: آگه.-
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا(1384)، نوشته بر دریا: از میراث عرفانی ابوالحسن خرقانی، تهران: سخن.
- شمس تبریزی (1369)، مقالات، تصحیح محمّدعلی موحد، تهران: خوارزمی.
- صادقی، علی‌اشرف (1380)، مسائل تاریخی زبان فارسی، تهران: سخن.
- صدیقیان، مهین‌دخت (1366)، پسوندهای پربسامد در غزلیات شمس، در زبان خوش‌آهنگ پارسی، تهران: امیرکبیر.
- صفوی، کوروش (1373)، از زبان‌شناسی به ادبیات، ج 1: نظم، تهران: چشمه.
- صفوی، کوروش (1380)، از زبان‌شناسی به ادبیات، ج 2: نثر، تهران: حوزة هنری.
- طباطبایی، علاء‌الدین (1395)، فرهنگ توصیفی دستور زبان فارسی، تهران: فرهنگ معاصر.
- عطّار نیشابوری، فریدالدین (1388الف)، اسرارنامه، تصحیح محمّدرضا شفیعی کدکنی، چ 4، تهران: سخن.
- عطّار نیشابوری، فریدالدین (1388ب)، الهی‌نامه، تصحیح محمّدرضا شفیعی کدکنی، چ 4، تهران: سخن.
- عطّار نیشابوری، فریدالدین (1388ج)، مصیبت‌نامه، تصحیح محمّدرضا شفیعی کدکنی، چ4، تهران: سخن.
- عطّار نیشابوری، فریدالدین (1370)، تذکرة‌الاولیاء، تصحیح رینولد نیکلسون، دوجلد در یک مجلد، افست از طبع لیدن 1907، تهران: دنیای کتاب.
- عطّار نیشابوری، فریدالدین (1398)، تذکرة‌الاولیاء، دو جلد، تصحیح محمّدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
- عطّار نیشابوری، فریدالدین (1366)، دیوان، تصحیح تقی تفضّلی، چ 4، تهران: علمی و فرهنگی.
- عطّار نیشابوری، فریدالدین (1375)، مختارنامه، تصحیح محمّدرضا شفیعی کدکنی، چ 2، تهران: سخن.
- عطّار نیشابوری، فریدالدین (1393)، منطق‌الطیر، تصحیح محمّدرضا شفیعی کدکنی، چ 14، تهران: سخن.
- عین‌القضات همدانی (1362)، نامه‌ها، ج 1، تصحیح علی‌نقی منزوی و عفیف عسیران، چ 2، تهران: زوّار.
- غیاثی، محمّدتقی (1386)، درآمدی بر سبک‌شناسی ساختاری، محمّدتقی غیاثی، تهران: شعلة اندیشه.
- فتوحی، محمود (1392)، سبک‌شناسی: نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها، چ 2، تهران: سخن.
- فردوسی (1386)، شاهنامه، 11 جلد، تصحیح جلال خالقی مطلق، تهران: دایره‌المعارف بزرگ اسلامی.
- فروزانفر، بدیع‌الزمان (1367)، شرح مثنوی شریف، ج 3، چ 4، تهران: زوّار.
- فرشیدورد، خسرو (1378)، دربارة ادبیات و نقد ادبی، ج 2، چ 3، تهران: امیرکبیر.
- فرشیدورد، خسرو (1392)، دستور مفصّل امروز، چ 4، تهران: سخن.
- فرشیدورد، خسرو (1367)، عربی در فارسی، تهران: دانشگاه تهران.
- فرشیدورد، خسرو (1386)، فرهنگ پیشوندها و پسوندهای زبان فارسی، تهران: زوّار.
- فرشیدورد، خسرو (1383)، فعل و گروه فعلی و تحوّل آن در زبان فارسی، تهران: سروش.
- فرشیدورد، خسرو (1375)، گفتارهایی دربارة دستور زبان فارسی، تهران: امیرکبیر.
- فرشیدورد، خسرو (1380)، لغت‌سازی و وضع و ترجمة اصطلاحات علمی و فنّی زبان‌شناسی برای زبان فارسی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
- قشیری، ابوالقاسم (1374)، رسالة قشریه، ترجمة ابوعلی عثمانی، تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، چ 4، تهران: علمی و فرهنگی.
- قیّومی، سمیرا (1388)، حکایت آفتاب‌گردش: تصویر ذرّه و آفتاب در آثار مولانا، تهران: سخن.
- کزّازی، میرجلال‌الدین (1373)، زیباشناسی سخن پارسی، ج 2: معانی، چ 3، تهران: نشر مرکز.
- کشانی، خسرو (1371)، اشتقاق پسوندی در زبان فارسی امروز، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
-کشانی، خسرو (1372)، فرهنگ فارسی زانسو، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- کلباسی، ایران (1391)، ساخت اشتقاقی واژه در فارسی امروز، چ 5، تهران: پژوهشگاه.
- لازار، ژیلبر (1393) دستور زبان فارسی معاصر، ترجمة مهستی بحرینی، چ 3، تهران: هرمس.
- مارتینه، آندره (1380)، تراز دگرگونی‌های آوایی، ترجمة هرمز میلانیان، تهران: هرمس.
- مرادی، ابراهیم و غلام‌حسین کریمی دوستان (1387)، بررسی نقش معنایی پسوند –ی در زبان فارسی، پژوهش‌نامة علوم انسانی، سال 9، شمارة 24، صص 93-114.
- مشکوة‌الدینی، مهدی (1377)، ساخت آوایی زبان، چ 4، مشهد: دانشگاه فردوسی.
- معین، محمّد (1369 الف)، اسم جنس و معرفه نکره، چ 5، تهران: امیرکبیر.
- معین، محمّد(1369ب)، اسم مصدر حاصل مصدر، چ 5، تهران: امیرکبیر.
- معین، محمّد(1370)، اضافه، چ 5، تهران: امیرکبیر.
- منوچهری دامغانی (1375)، دیوان، تصحیح محمّد دبیرسیاقی، چ 2، تهران: زوّار.
- مولانا جلال‌الدین (1384)، فیه‌مافیه، تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، چ 10، تهران: امیرکبیر.
-مولانا جلال‌الدین(1355)، کلیات شمس (یا دیوان کبیر)، 10 جلد، تصحیح و حواشی بدیع‌الزمان فروزانفر، چ 2، تهران: امیرکبیر.
-مولانا جلال‌الدین (1386)، کلیات شمس، براساس چاپ فروزانفر، چ 2، تهران: هرمس.
-مولانا جلال‌الدین (1375)، مثنوی معنوی، 6 جلد، تصحیح رینولد نیکلسون، افست از روی طبع لیدن، تهران: توس.
- مولانا جلال‌الدین (1397)، مثنوی معنوی، دو جلد، تصحیح محمّدعلی موحد، چ 3، تهران: هرمس و فرهنگستان.
-مولانا جلال‌الدین (1372)، مجالس سبعه، تصحیح توفیق سبحانی، چ 2، تهران: کیهان.
- مولانا جلال‌الدین (1395)، مکتوبات، تصحیح توفیق سبحانی، چ 2، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- مولانا جلال‌الدین (1388)، غزلیات شمس تبریز، دو جلد، مقدّمه، گزینش و تفسیر محمّدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
- میبدی، ابوالفضل رشیدالدین (1361)، کشف‌الاسرار، ج8، تصحیح علی‌اصغر حکمت، چ3، تهران: امیرکبیر.
- ناتل خانلری، پرویز (1374)، تاریخ زبان فارسی، ج 1، چ 5، تهران: نشر سیمرغ.
- نجم رازی (1374)، مرصادالعباد، تصحیح محمّدامین ریاحی، چ 6، تهران: علمی و فرهنگی.
- نظامی گنجوی (1376الف)، مخزن‌الاسرار، تصحیح وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، چ 2، تهران: قطره.
- نظامی گنجوی (1376ب)، خسرو و شیرین، تصحیح وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، چ 2، تهران: قطره.
- نظامی گنجوی (1376ج)، هفت‌‌پیکر، تصحیح وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، چ 2، تهران: قطره.
-نظامی گنجوی (1386)، لیلی و مجنون، تصحیح وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، چ7، تهران: قطره.
- نورگارد، نینا و دیگران (1397)، فرهنگ سبک‌شناختی، ترجمة احمد رضایی جمکرانی و مسعود فرهمندفر، چ 2، تهران: مروارید.
- ولک، رنه (1388)، تاریخ نقد جدید، ج 7، ترجمة سعید ارباب شیرانی، تهران: نیلوفر.
- هجویری (1387)،کشف المحجوب، تصحیح محمود عابدی، چ 4، تهران: سروش. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 360 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 501 |
||