پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 671 |
| تعداد مقالات | 9,763 |
| تعداد مشاهده مقاله | 69,497,691 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 48,624,407 |
موتیف تلمیحی یوسف(ع) در غزلیات صائب تبریزی | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| مقاله 11، دوره 13، شماره 29، آبان 1401، صفحه 241-276 اصل مقاله (506.44 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2022.23130.1895 | ||
| نویسندگان | ||
| سارا لطیفیان* 1؛ حسن سلطانی2؛ محمدتقی جهانی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران | ||
| 2استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران (نویسنده مسئول) | ||
| 3استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 24 فروردین 1400، تاریخ بازنگری: 08 آذر 1400، تاریخ پذیرش: 04 بهمن 1400 | ||
| چکیده | ||
| صائب تبریزی بزرگ‌ترین شاعر غزل‌سرای سبک هندی است. حضور عناصر تکرارشونده یا موتیف‌ها در غزل او می‌تواند حکایتگر ذهنیت شاعر و نیز تصویری از جریان‌های فکری و اندیشگی زمانۀ او باشد. موتیف یوسف با بسامد 937 بار، پرکاربردترین موتیف تلمیحی شعر او محسوب می‌شود. شاعر از این موتیف برای بیان اندیشه‌ها و ذهنیت‌های متعدّدی سود جسته است و برای ملموس کردن هریک از این اندیشه‌ها، قصۀ یوسف و عناصر آن را به کار گرفته است. هدف این پژوهش آن است که کارکردهای عرفانی موتیف یوسف را بررسی و تحلیل کند. جمع‌آوری مطالب در این تحقیق به شیوۀ کتابخانه‌ای و تحلیل‌های آن هم به روش توصیفی-تحلیلی بوده است. بدین منظور، پس از استخراج ابیات مربوط، توضیح و تحلیل معنا و کارکردهای موتیف، عناصر قصۀ یوسف را بر اساس سیر روایت قصّه در قرآن کریم طرح کرده و سپس کارکردهای عرفانی هریک از عناصر را با توجّه به همان سیر روایت قرآن کریم بررسی و تحلیل‌کرده‌‌ایم. از مجموع بررسی و تحلیل چنین برمیآید که شاعر از موتیف تلمیحی قصّۀ یوسف برای بیان مفاهیم و مباحث متعدّد عرفانی از جمله تضاد عقل و عشق، تجلّی، سیر و سلوک عرفانی، ریاضت، صبر، عشق و حُسن استفاده کرده و البته به کارکردهای متناقضی نیز رسیده است؛ به‌خصوص در موضوع عشق و حُسن، ریاضت و غرور و عشق و تجلّی. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بینامتنیت؛ موتیف تلمیحی؛ یوسف(ع)؛ صائب | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Allusive motif of Joseph the prophet in Saeb Tabrizi’s lyrical poems/sonnets | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sara Latifian1؛ Hasan Soltani2؛ Mohammadtaghi Jahani3 | ||
| 1Ilam University | ||
| 2Ilam Unmiversity | ||
| 3Ilam University | ||
| چکیده [English] | ||
| Saeb Tabrizi is the most prominent poet of Indian lyrical poetry. The presence of repetitive elements or motifs in his sonnets can express the poet's mentality as well as a picture of his contemporary movements of thought. The motif of Joseph the prophet with a frequency of 937 times is one of the most widely used allusive motifs in his poetry. The poet has used this motif to express various ideas and mentalities and has used the story of Joseph and its elements to make each of those ideas tangible. This study has aimed to analyze the mystical functions of the motif of Joseph with a library-based and descriptive-analytical method. For this purpose, after explaining and analyzing the meaning and functions of the motif based on the relevant literature, the elements of the story of Joseph have been discussed according to the storytelling process in the Holy Quran. Then, the mystical functions of each element have been studied and analyzed in line with the quranic narration. The analyses reveals that the poet used the allusive motif of Joseph’s story to express various mystical concepts and topics such as, conflict of reason and love, manifestation, mystical quest, austerity, patience and love and goodness, even though he found contradictory functions especially on the subject of love and goodness, austerity and pride and love and manifestation. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| intertextuality, allusive motif, Joseph the prophet, Saeb Tabrizi | ||
| مراجع | ||
|
- قرآن‌کریم (1381)، ترجمۀ بهاءالدین خرّمشاهی، تهران: نیلوفر و جامی.
- آبرامز، ام. اچ. (1384)، فرهنگ توصیفی اصطلاحات ادبی، ترجمة سعید سبزیان مرادآبادی، تهران: رهنما.
- آلن، گراهام (1385)، بینامتنیت، ترجمة پیام یزدانجو، ویراست دوم، تهران: مرکز.
- احمدی، بابک (1395)، ساختار و تأویل متن. چ 2، تهران: نشر مرکز.
- اکبری، منوچهر (1380)، جمال یوسف در آینۀ خیال صائب، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شمارة 160، صص 77-99.
- پارسانسب، محمّد (1388)، بن‌مایه: تعاریف، گونه‌ها، کارکردها، فصلنامۀ نقد ادبی، سال 1، شمارۀ 5، صص 7-40.
- تقوی، محمّد و الهام دهقان (1388)، موتیف چیست و چگونه شکل می‌گیرد؟، فصلنامۀ نقد ادبی، سال 2، شمارۀ 8، صص 7-31.
- حجّت، محمّد (1387)، اثرپذیری دیوان صائب تبریزی از قرآن کریم، فصلنامۀ ادبیات تطبیقی، سال 2، شمارۀ 6، صص 89-104.
- خاکپور، محمّد (1396)، پژوهشی در تلمیحات شعر صائب و تصرّفات وی در آن، فصلنامۀ تخصّصی سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، سال 10، شمارۀ 1، صص 75-92.
- داد، سیما (1380)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، ویرایش دوم، چ 4، تهران: مروارید.
- دهخدا، علی‌اکبر (1377)، لغت‌نامه، تهران: دانشگاه تهران.
- رضایی، عربعلی (1382)، واژگان توصیفی ادبیات، تهران: فرهنگ معاصر.
- سبزیان، سعید و میرجلال‌الدین کزّازی (1388)، فرهنگ نظریه و نقد ادبی، تهران: مروارید.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1389)، موسیقی شعر، چ 12، تهران: آگاه.
- صائب تبریزی، محمّدعلی (1384)، دیوان صائب تبریزی، به کوشش محمّد قهرمان، تهران: علمی و فرهنگی.
- عبّاسی، جلال و محمّد آهی (1397)، تحلیل روابط بینامتنی قرآن و غزل‌های صائب بر اساس نظریۀ ژنت (با تأکید بر جلوه‌های زبانی و تلمیحات داستانی)، فصلنامة پژوهش‌های ادبی قرآنی، سال 6، شمارۀ 3، صص 123-153.
- فلکی، محمود (1382)، روایت داستان (تئوری‌های پایه‌‌ای داستان‌نویسی)، تهران: بازتاب نگار.
-کادن، جی. ای. (1380)، فرهنگ ادبیات و نقد، ترجمة کاظم فیروزمند، تهران: شادگان.
-گری، مارتین (1382)، فرهنگ اصطلاحات ادبی در زبان انگلیسی، ترجمة منصوره شریف‌زاده، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-گل‌بابایی اصل، تمنّا و همکاران (1399)، تأثیر تلمیحات اسطوره‌ای در بیان تجربیات عرفانی (بر اساس منطق الطیر عطار)، فصلنامة مطالعات زبانی و بلاغی، سال 11، شمارۀ 22، صص 345-368.
- میرصادقی، جمال و میمنت میرصادقی (1377)، واژه‌نامة هنر داستان‌نویسی. تهران: کتاب مهناز.
-نیشابوری، ابواسحاق ابراهیم بن منصور (1386)، قصص‌الانبیاء، به اهتمام حبیب یغمایی، چ 5، تهران: علمی و فرهنگی.
- یوسفی، روح‌الله (1390)، فرهنگ موتیف‌های تلمیحی قرآنی در غزلیات مولوی، سعدی و حافظ، پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد، دانشگاه ایلام. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 323 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 630 |
||