پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 610 |
| تعداد مقالات | 9,027 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,082,778 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,656,173 |
مضامین بلاغی و ادبی حرف الف در اشعار سعدی، حافظ و شاعران هم عصر آن‌ها | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| مقاله 4، دوره 13، شماره 30، بهمن 1401، صفحه 93-112 اصل مقاله (469.63 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2022.25604.2015 | ||
| نویسنده | ||
| غلامرضا حیدری* | ||
| استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 25 آذر 1400، تاریخ بازنگری: 22 بهمن 1400، تاریخ پذیرش: 30 بهمن 1400 | ||
| چکیده | ||
| آ، الف، ا، (همزه)، نخستین حرف از حروف الفبای پارسی، عربی و ابجدی است. در حساب جمّل دارای ارزش عددی یک است. بیشتر شاعران ادب پارسی، به ویژه سعدی، حافظ و شاعران هم عصر آن‌ها، از شکل و جایگاه خاص و برخی ویژگی های منحصربه فرد حرف الف، در ساخت مضامین بکر و تعبیرات نغز ادب پارسی بهرۀ بسیار برده اند. این مقاله که به روش توصیفی - تحلیلی و کتابخانه ای نگارش یافته، در پاسخ به این سؤال که سعدی و شاعران هم عصر آن‌ها چگونه از مضامین بلاغی و ادبی حروف الفبا در اشعار خود بهره برده‌اند، به بررسی دو نوع ساختار کاربرد ادبی حرف الف، با تکیه بر شواهد شعری به دست آمده از اشعار این شاعران پرداخته است: ساختار اوّل شامل تصاویر شاعرانه، مضامین و تعابیر ادبی بر اساس شکل و ویژگی حرف الف و ساختار دوم شامل عبارت های فعلی و کنایی برساخته از شکل و ویژگی این حرف. با تحلیل این دو ساختار می‌توان گفت سعدی بسیار کمتر از دیگران از حرف الف در ساخت مضامین شعری بهره گرفته است. مضامین برساختۀ سعدی از حرف الف، جنبه‌های اجتماعی و اخلاقی دارد و از نکات ظریف ادبی و هنری برخوردار است. مولوی یکی از پُرکارترین شاعران در آفرینش مضامین ظریف و نغز از حرف الف است. مولوی در این مضامین، بر تبیین اندیشه‌های درونی و عرفانی خود که بیشتر جنبۀ اخلاقی و اجتماعی دارد، تأکید می‌کند. شیخ کمال خجندی بعد از مولوی، با دقّت نظر و ظرافت ویژه، بیشتر از دیگران به آفرینش های ادبی الف پرداخته است. اوحدی مراغه ای، امیرخسرو دهلوی، حافظ، خواجوی کرمانی، سیف فرغانی و عراقی از دیگر شعرایی هستند که به‌صورت پراکنده، به مضمون آفرینی با حرف الف توجّه کرده اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حرف الف؛ بلاغت؛ حافظ؛ سعدی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Literary and rhetoric Content of the letter “Alif's "(الف)” in the poetry of Sa’di and Hafez and their contemporaries | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Gholamreza Heydary | ||
| Department of Persian Language and Literature,Faculity of Humanities Islamic Azad University Abhar Branch, Abhar,Iran, | ||
| چکیده [English] | ||
| “A” or “Alif” the first letter of Persian alphabet, a major vowel in Farsi, is the first letter of Abjad numeral system which represents number one in this system. Due to its special form and position as well as some unique features, letter “Alif” is one of the most abundantly used letters by Persian poets such as Sa’di, Hafez and their contemporaries to create original themes and elegant expressions. This article written by descriptive-analytical and library methods deals with two structures of literary application of Alif to answer the question that how do Sa'di and his contemporaries use the rhetoric and literary contents of alphabetical letters in their poetry. The first structure includes poetic images, literary contents and interpretations based on the shape and feature of “Alif”, and the second structure consists of verb and nominative phrases resulting from this letter's shape and feature. By analysis of these two structures, it can be said that Sadi has used this letter much less than the others for making poetic contents. The presented contents by Sadi from the letter Alif have social and moral aspects and delicate literary and artistic points. In these contents, Molavi emphasises on explaining the internal and rhetoric thoughts with social and moral aspects, as he is the most.... poems in this case by using the letter Alif. After Molavi, Sheikh Kamal Khojandi has created many literary works by using letter Alif. Other poems are Ohadi Maraqeie, Amirkhosro Dehlavi, Hafez, Khajavi Kermani, Seif Forghani and Araghi have noticed the application of letter Alif for creating contents. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Alif, Rhetoric, Sa’di, Hafez | ||
| مراجع | ||
|
- امیرخسرو دهلوی، محمود (1343)، دیوان امیرخسرو دهلوی، تصحیح سعید نفیسی، چ1، تهران: جاویدان.
- اوحدی مراغه‌ای، رکن‌الدین (1375)، دیوان اوحدی مراغه‌ای، به کوشش سعید نفیسی، چ1، تهران: امیرکبیر.
- حافظ شیرازی، شمس‌الدین محمّد (1362)، دیوان حافظ شیرازی، تصحیح پرویز ناتل خانلری، چ2، تهران: خوارزمی.
- خجندی، کمال (1374)، دیوان شیخ کمال خجندی، دو جلد، به اهتمام ایرج گلسرخی، تهران: سروش.
- خواجوی کرمانی، کمال‌الدین (1374)، دیوان کامل خواجوی کرمانی، به کوشش سعید قانعی، چ1، تهران: بهزاد.
- دهخدا، علی‌اکبر (1377)، لغت‌نامۀ دهخدا، زیر نظر محمّد معین و جعفر شهیدی، چ1، تهران: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا و دانشگاه تهران.
- سعدی، مشرف‌الدین (1363)، کلّیات سعدی، به اهتمام محمّدعلی فروغی، چ1، تهران، نشر محمّد.
- سلمان ساوجی، جمال‌الدین (1336)، دیوان اشعار سلمان ساوجی، با مقدّمۀ تقی تفضّلی و اهتمام منصور مشفق، تهران: صفی‌علیشاه.
- سیف فرغانی، محمّد (1362)، دیوان اشعار سیف‌الدین محمّد فرغانی، به اهتمام و تصحیح ذبیح‌اللّه صفا، تهران: دانشگاه تهران.
- عراقی، فخرالدین (1373)، دیوان فخرالدین عراقی، به اهتمام سعید نفیسی، چ7، تهران: جاویدان.
- قاسمی، طاهره و وحید مبارک (1396)، بررسی اقتباس‌های حافظ و سیف‌الدین محمّد فرغانی، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 8، شمارۀ 16، صص 271-300.
- مولوی، جلال‌الدین محمّد (1363)، کلّیات شمس تبریزی، تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، چ12، تهران: امیرکبیر.
- مولوی، جلال‌الدین محمّد (1372)، مثنوی معنوی، تصحیح رینولد نیکلسون، چ2، تهران: مولی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 250 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 195 |
||