پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 610 |
| تعداد مقالات | 9,028 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,082,878 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,656,353 |
آداب‌الحرب‌و‌الشجاعه و فواید فرهنگ‌نگارانۀ آن | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| مقاله 5، دوره 13، شماره 30، بهمن 1401، صفحه 113-136 اصل مقاله (771.41 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2022.26255.2055 | ||
| نویسندگان | ||
| ناصرقلی سارلی1؛ لیلا شوقی* 2 | ||
| 1دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| 2دانش‌آموختة دکتری زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه خوارزمی (نویسندۀ مسئول) | ||
| تاریخ دریافت: 22 بهمن 1400، تاریخ بازنگری: 24 اردیبهشت 1401، تاریخ پذیرش: 25 اردیبهشت 1401 | ||
| چکیده | ||
| آداب الحرب و الشجاعه نوشتۀ محمّد بن منصور بن سعید، ملقّب به مبارکشاه و مشهور به فخر مدبّر، از متون مشهور نیمۀ اوّل قرن هفتم هجری است. مبارکشاه در این کتاب، به‌تفصیل دربارۀ آیین کشورداری، اسب‌شناسی، جنگ و سپاهیگری سخن گفته است. آداب الحرب به‌دلیل اشتمال بر انواع واژه‌ها، اصطلاحات و تعابیر خاص، ارزش‌ها و فواید فرهنگ‌نگاشتی درخور توجّهی دارد؛ امّا تاکنون، چنان‌که باید، در تألیف فرهنگ‌ها از آن استفاده نشده و ارزش‌های بی‌شمار آن ناشناخته مانده است. در این مقاله سعی کرده‌ایم نمونههایی از تازه‌ها و ارزش‌های لغوی آداب الحرب را عرضه کنیم. این امر می‌تواند هم در تکمیل فرهنگ‌های نوشته‌شده و احیاناً اصلاح برخی از خطاهای راه‌یافته به آن‌ها مؤثّر باشد و هم به فرهنگ‌نویسان در تألیف فرهنگ‌های آتی یاری رساند. برای این منظور و برای رسیدن به صحیح‌ترین صورت ضبط‌های این کتاب، علاوه بر متن چاپی، از چند دست‌نوشتۀ موجود نیز بهره برده‌ایم و نتیجۀ یافته‌های خود را با توجّه به لغت‌نامۀ دهخدا نشان داده‌ایم. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آداب‌الحرب‌و‌الشجاعه؛ فخر مدبّر؛ فرهنگ‌نگاری؛ لغت‌نامۀ دهخدا؛ نثر قرن هفتم | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Ādāb al-ḥarb wa’l-Šajāʿa and its lexicographic significance | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Naser Gholi Sarli1؛ Leila Shoghi2 | ||
| 1Kharazmi University | ||
| 2PhD graduate from Kharazmi University | ||
| چکیده [English] | ||
| Ādāb al-ḥarb wa’l-Šajāʿa by Muhammad ibn Mansour ibn Sa'īd, nicknamed Mobārakšāh and known as Faḵr-e Modbber, is one of the early 7th century A.H. literary works. In this book, the author mainly describes the subjects of politics and governance, hippology, and militarism. Ādāb al-ḥarb wa’l-Šajāʿa has a notable lexicographic significance due to considering various types of terminologies, specific phrases and interpretations. However, unfortunately, the book has not received due attention, and the lexicographic values have not been thoroughly known so far. In this contribution, we have tried to present several newly described lexical values of Ādāb al-ḥarb. This can help the documented lexicons and most probably a base for the correction of the prevalent mistakes in the lexicons. It may also assist lexicographers to write future lexicons. For this purpose, and in order to achieve the most accurate recordings of this book, we have used several available manuscripts in addition to the printed text and have presented the results of our findings according to The Deḵhodā Dictionary, which is the most comprehensive Persian lexicon reference. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ādāb al-ḥarb w'’al-Šajāʿa, Faḵr-e Modbber, lexicography, Deḵhodā Dictionary | ||
| مراجع | ||
|
- ابواسحاق نیشابوری (1359)، قصص‌الانبیاء، تصحیح حبیب یغمایی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- اسماعیلی، محمّدحسین و همکاران (1401)، بررسی و تحلیل کارکردهای بلاغی «صفت هنری» در قصاید خاقانی، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 13، شمارۀ 27، صص 61-90.
- امیرخسرو دهلوی (1362)، خمسه، تصحیح امیراحمد اشرفی، تهران: شقایق.
- بخشی از تفسیر کهن به پارسی (1375)، تصحیح مرتضی آیت‌اللّه‌زاده شیرازی، تهران: میراث مکتوب.
- بیهقی، ابوالفضل (1384)، تاریخ بیهقی، تصحیح علىاکبر فیّاض، تهران: علم.
- تأثیر تبریزی، محسن (1373)، دیوان، تصحیح امین‌پاشا اجلالی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- تاریخ سیستان (1314) تصحیح ملک‌الشعرای بهار، تهران: مؤسّسۀ خاور.
- ترجمۀ تفسیر طبری (1356)، تصحیح حبیب یغمایی، تهران: توس.
- ترجمۀ قرآن موزه پارس (1355)، به کوشش علی رواقی، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
- حاتمی، سعید (1389)، اندیشۀ ماکیاولی و تاریخ بیهقی، تاریخ ادبیات، شمارۀ 66، صص 93-114.
- حریری، قاسم بن عثمان (1365)، مقامات حریری، تصحیح علی رواقی، تهران: مؤسّسۀ فرهنگی شهید رواقی.
- خاقانی، بدیل بن علی (1368)، دیوان خاقانی شروانی، تصحیح ضیاءالدّین سجّادى، تهران: زوّار.
- خواب‌گزاری (1346)، تصحیح ایرج افشار، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
- دهخدا، علی‌اکبر (1373)، لغت‌نامه، زیر نظر محمّد معین و سیّدجعفر شهیدی، ، تهران: دانشگاه تهران.
- راستارگویوا، و.س. (1379)، دستور زبان فارسی میانه، چ2، ترجمۀ ولی‌اللّه شادان، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
- راوندی، محمّد بن علی (1364)، راحه‌الصّدور و آیه‌السّرور، تصحیح محمّد اقبال، تهران: امیرکبیر.
- رواقی، علی (1381)، ذیل فرهنگ‌های فارسی، با همکاری مریم میرشمسی، تهران: هرمس.
- سعدی، مصلح بن عبداللّه (1364)، بوستان، تهران: خوارزمی.
- سنائى، مجدود بن آدم (1341)، دیوان، تصحیح محمّدتقى مدرّس رضوى، تهران: کتابخانۀ سنایی.
- صفا، ذبیح‌اللّه (1363)، تاریخ ادبیات در ایران، تهران: فردوسی.
- طالب آملی، محمّد بن عبداللّه (1346)، کلّیات اشعار، به اهتمام شهاب طاهری، تهران: کتابخانۀ سنایی.
- ظهیرالدین نیشابوری (1383)، سلجوق‌نامه، به کوشش ای. ایچ. مورتن، بریتانیا: بنیاد یادگار ای. جی. دابل‌یو. گیب.
- ظهیری سمرقندی، محمّد بن علی (1381)، سندبادنامه، تصحیح محمّدباقر کمال‌الدینی، تهران: میراث مکتوب.
- عتیق نیشابوری، ابوبکر (1338)، ترجمه و قصّه‌های قرآن، به کوشش یحیی مهدوی و مهدی بیانی، تهران: دانشگاه تهران.
- غزّالی، محمّد (1380)، کیمیای سعادت، تصحیح حسین خدیوجم، تهران: علمى و فرهنگى.
- غزّالی، محمّد (بی‌تا)، احیاء علوم‌‌الدین، تحقیق عبدالرحیم بن حسین حافظ عراقی، بیروت: دارالکتب العربی.
- فرشیدورد، خسرو (1386)، فرهنگ پیشوندها و پسوندهای زبان فارسی، چ1، تهران: زوّار.
- قاضی میراحمد (1363)، خلاصه التواریخ، تصحیح احسان اشراقی، تهران: دانشگاه تهران.
- مجمل التّواریخ و القصص (1318) چاپ محمّدتقى بهار، تهران: کلالۀ خاور.
- محمّد بن منصور (فخر مدبّر) (1346)، آداب الحرب و الشجاعه، تصحیح احمد سهیلى خوانسارى، تهران: اقبال.
- محمّد بن منصور (فخر مدبّر) (1354)، آیین کشورداری (شش باب بازیافته از آداب الحرب و الشجاعه)، به اهتمام محمّد سرور مولائی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
- مولوی، جلال‌الدین محمّد (1363)، مثنوی معنوی، تصحیح رینولد نیکلسون، تهران: امیرکبیر.
- میبدی، احمد بن محمّد (1371)، کشف‌الاسرار و عده‌الابرار، به اهتمام علی‌اصغر حکمت، تهران: امیرکبیر.
- ناصرخسرو (1353)، دیوان ناصرخسرو، تصحیح مجتبی مینوی و مهدی محقّق، تهران: دانشگاه تهران.
- نخشبی، ضیاء‌الدین (1388)، جزئیات و کلّیات، تصحیح علی‌محمّد مؤذّنی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
- نصراللّه منشى (1345)، کلیله و دمنه، تصحیح مجتبى مینوى، تهران: دانشگاه تهران.
- نوائی، عبدالحسین (1350)، شاه طهماسب صفوی، مجموعۀ اسناد و مکاتبات تاریخی همراه با یادداشت‌های تفصیلی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 200 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 229 |
||