پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 660 |
| تعداد مقالات | 9,655 |
| تعداد مشاهده مقاله | 68,740,225 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 48,249,549 |
جلوه های انسان انگارانه عناصر موسیقی در شعر حافظ و کارکرد آن در بازتاب اندیشه های وی | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| مقاله 9، دوره 13، شماره 30، بهمن 1401، صفحه 221-240 اصل مقاله (412.83 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2022.25627.2025 | ||
| نویسندگان | ||
| مرتضی فلاح* 1؛ علیرضا دهقان زاده بافقی2؛ کاظم مهتدیانی3 | ||
| 1دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد (نویسندۀ مسئول) | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد | ||
| 3استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد | ||
| تاریخ دریافت: 10 دی 1400، تاریخ بازنگری: 27 اسفند 1400، تاریخ پذیرش: 17 فروردین 1401 | ||
| چکیده | ||
| حافظ شیرازی در همۀ ابعاد شاعری خود، به بهترین شکل، از موسیقی بهره گرفته است که یکی از جلوه‌های مهمّ آن، استفاده از عناصر و اصطلاحات موسیقی برای خلق زیبایی‌های کلامی و تصاویر خیالی و نیز بازتاب‌دادن اندیشه‌های گوناگون است. در میان آفرینش‌های ادبی به‌وجودآمده با این عناصر، انسان‌انگاری و پویایی آن‌ها از نمود ویژه‌ای برخوردار است. عناصر موسیقی، به‌ویژه سازها، در غزلیات حافظ، رفتارهای انسان‌گونۀ مختلفی از خود نشان می‌دهند که مهم‌ترین آن‌ها بروز عواطف انسانی و نیز بازگوکردن اندیشه‌های گوناگونی است که در واقع، دغدغه‌های اساسی شاعر هستند. در پژوهش حاضر تلاش شده است برجسته‌ترین جلوه‌های انسان‌انگاری عناصر موسیقی در شعر حافظ، با توجّه به ویژگی‌ها و ظرایف ساختاری و موسیقایی هریک واکاوی شده و کارکرد آن در بازتاب اندیشه‌های شاعر نمایان شود. علاوه بر این، سعی شده از منابع موسیقایی و آرای موسیقی‌دانان نزدیک به عصر شاعر، برای تحلیل بن‌پاره‌های موسیقایی، بهرۀ کافی گرفته شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| انسان انگاری؛ حافظ؛ شعر قرن هشتم؛ موسیقی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Personification of musical elements in Hafiz' poetry and its function in reflecting his thoughts | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Morteza Fallah1؛ Alireza Dehghanzadeh bafghi2؛ kazem mohtadiani3 | ||
| 1Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Yazd University | ||
| 2PhD Student of Department of Persian Language and Literature, Yazd University | ||
| 3Assistant Professor. Department of Persian language and Literature. Yazd University | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the important manifestations of music in Hafiz' poetry is the use of its elements and terms to create verbal beauties and imaginary as well as to reflect various ideas. Among the literary creations made with these elements, personification and its dynamism are of prime significance. The musical elements in Hafiz’ poetry are personified in a way to express human emotions and the thoughts which are in fact the main concerns of the poet. In the present study, an attempt has been made to investigate the most prominent personified manifestations of musical elements in Hafiz' poetry according to the structural and musical features and nuances of each and determine its function in reflecting the poet's thoughts. In addition, we have tried to make sufficient use of musical sources close to the poet's age to analyze musical elements. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Hafiz, music, personification, poetry of the eighth century | ||
| مراجع | ||
|
- اخیانی، جمیله و اصغر بیرانوند (1392)، هاله‌های موسیقیایی در معنای دو واژه در شعر حافظ، پژوهش‌نامۀ نقد ادبی و بلاغت، دورۀ 2، شمارۀ 1، صص 117-125.
- اسماعیلی، عصمت و سعید قاسمی‌نیا (1395)، مقایسۀ ایهام در اصطلاحات موسیقی شعر حافظ با دو شاعر هم‌سبک پیشین: خواجو و امیرخسرو، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی دانشگاه سمنان، سال 7، شمارۀ 13، صص 7-32.
- اکبرزاده، هادی (1390)، بررسی و تحلیل معنای «نقش» در بیتی بحث‌برانگیز از حافظ، جستارهای ادبی، شمارۀ 172، صص 75-96.
- باستانی پاریزی، محمّدابراهیم (1345)، حافظ چندین هنر، راهنمای کتاب، سال 6، شمارۀ 9، صص 19-37.
- خاقانی، بدیل بن علی (1390)، شرح دیوان خاقانی، به کوشش محمّدرضا برزگر خالقی، چ2، تهران: زوّار.
- برهان، محمّدحسین بن خلف (1376)، برهان قاطع، به اهتمام محمّد معین، چ6، تهران: امیرکبیر.
ـ ثابت‌زاده، منصوره (1390)، تصاویر موسیقایی در شعر پارسی، تهران: زوّار.
- حافظ، شمس‌الدین محمّد (1374)، حافظ غنی– قزوینی، به اهتمام عبدالکریم جربزه‌دار، چ5، تهران: اساطیر.
ـ خالقی، روح‌الله (1394)، نظری به موسیقی، بخش دوم، چ3، تهران: صفی‌علیشاه.
ـ خرّمشاهی، بهاء‌الدین (1361)، ذهن و زبان حافظ، تهران: طرح نو.
ـ خوارزمی، محمّد بن احمد (1300)، مفاتیح‌العلوم، مصر: اداره الطباعه المنیریه.
- رازی، شمس‌الدین محمّد بن قیس (1314)، المعجم فی معاییر اشعار العجم، تصحیح محمّد قزوینی و مدرّس رضوی، تهران: مؤسّسۀ خاور.
- رحیمی، ناصر و زهیر نادعلیزاده (1397)، نظم پریشان غزل حافظ و مرکّب‌نوازی، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی دانشگاه سمنان، سال 9، شمارۀ 18، صص 193-210.
ـ زرّین‌کوب، عبدالحسین (1389)، از کوچۀ رندان، چ19، تهران: سخن.
- سودی، محمّد (1366)، شرح سودی بر حافظ، ترجمۀ عصمت ستارزاده، ج1 و 4، چ5، تهران: زرّین و نگاه.
- سورآبادی، عتیق بن محمّد (1365)، قصص قرآن مجید: برگرفته از تفسیر ابوبکر عتیق نیشابوری مشهور به سورآبادی، به اهتمام یحیی مهدوی، چ2، تهران: خوارزمی.
ـ شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1396)، این کیمیای هستی (دربارۀ حافظ)، ج1، تهران: سخن.
ـ (1385)، نقش بخوان و لاتقل، فصلنامۀ ماهور، شمارۀ 33، صص 7-13.
- (1381)، یک اصطلاح موسیقی در شعر حافظ، فصلنامۀ ماهور، سال 4، شمارۀ 15، صص 9-14.
- فیروزیان، مهدی (1394)، نقد مقالۀ هاله‌های موسیقیایی در معنای دو واژه در شعر حافظ، نقد ادبی، دورۀ 8، شمارۀ 32، صص 195-201.
- گلچین، میترا و عباس کریمی (1400)، در پرده‌گویی حافظ (پژوهشی در شگردهای بیانی پوشیده‌گویی حافظ)، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 12، شمارۀ 24، صص 121-146.
- مالمیر، تیمور (1391)، طرح یک احتمال در مفهوم راه عراق و غزلیات عراقی در شعر حافظ، فصلنامۀ سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی، سال 5، شمارۀ 3، صص 281-300.
- مراغی، عبدالقادر بن غیبی (1366)، جامع‌الالحان، به اهتمام تقی بینش، تهران: مؤسّسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـ (1344)، مقاصدالالحان، به اهتمام تقی بینش، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- مسعودی، علی بن حسین (1382)، مروج‌الذهب و معادن‌الجوهر، ج2، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، چ7، تهران: علمی و فرهنگی.
ـ مسعودیه، محمّدتقی (1389)، سازشناسی، تهران: سروش.
ـ ملّاح، حسینعلی (1363)، حافظ و موسیقی، چ2، تهران: فرهنگ و هنر.
- مولوی، جلال‌الدین محمّد (1378)، کلّیات شمس، ج 1و 3 و 8، تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر، چ4، تهران: امیرکبیر.
ـ منصوری، پرویز (1390)، سازشناسی، چ6، تهران: زوّار.
- میدگلی، روت (1382)، دایره‌المعارف سازهای جهان، ترجمۀ حسن زندباف، چ2، تهران: روزنه.
ـ وجدانی، بهروز (1386)، فرهنگ جامع موسیقی ایرانی، ج1، تهران: گندمان. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 370 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 286 |
||