استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اراک، اراک، ایران .
تاریخ دریافت: 30 اردیبهشت 1401،
تاریخ بازنگری: 12 مرداد 1401،
تاریخ پذیرش: 30 مرداد 1401
چکیده
گونۀ باورها و برداشت‌های احمد غزالی در بستر عرفان، جلوۀ ویژه‌ای از شکل و معنا را ارائه کرده است. پرهیز غزالی از پرداختن بی‌واسطه و آشکارا به عرفان، سوای ناهمگون‌شدن بافت متنی آثار وی با سایر آثار عرفانی، سبب ابهام‌زایی در بافت متنی نیز شده است. در کتاب سوانح غزالی، تقابل‌های دوگانۀ بی‌شماری در سطح روساخت دیده می‌شود؛ امّا با توجّه به دگردیسی‌هایی که در سطح پیوندها و دیگر سطح‌های وابسته به آن‌ها رخ داده، اقتدار متن سوانح‌العشّاق به وضعیتی موقّت و گذرا بدل شده است؛ ازاین‌رو، در ژرف‌ساخت، هم‌تراز با منطق دریدایی، گاه با واسازی سویه‌های تقابل‌های دوگانه و انتقال آن‌ها، سطوح واقعیت به سطوح انتزاع دیگری دگرگون گردیده و با خلق پیوندهایی تازه بین آن‌ها، عرصۀ تک‌معنایی و قطعیت معنا به چالش کشیده شده است. این شیوه، گاه با دگرسانی بار ارزشی دال‌ها همراه بوده و گاه با به‌کارگیری شیوۀ هم این و هم آن، به‌جای شیوۀ یا این یا آن (جایگزین‌شدن تفاوت به‌جای تمایز)، سبب آفرینش سطح تازه‌ای بر مبنای پارادوکس شده است. در مقالۀ پیش‌رو، پس از شناخت اصطلاحاتی چون اقتدار، مرزهای آشنا و بیگانه، تفاوت و تمایز، سطوح انتزاع، پیوند و تفاوت، بر پایۀ روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی گونه‌های پارادوکس در سوانح احمد غزالی پرداخته شده است.
Levels of Abstraction, Contrast and Paradox in Sawāneḥ by Ahmad Ghazali
نویسندگان [English]
Mehrdad Akbari Gandomani
Assistant Professor of Persian Language and Literature, Arak University, Arak, Iran
چکیده [English]
The school of Ahmad Ghazali, his beliefs and interpretations in the context of mysticism, have gained a special aspect of form and meaning. Ghazali's avoidance of directly and openly dealing with the field of mysticism, apart from the heterogeneity of the textual context of his works from other mystical works, has also caused ambiguity in the textual context. In the book of Ghazali's accidents, countless double confrontations can be seen at the surface level; however, due to the transformations that have occurred in the level of relationships and other levels related to them, the authority of the text of love stories has turned into a temporary and transitory situation. Therefore, at the level of deep construction, aligned with Derrida's logic, sometimes by deconstructing the strains of dual oppositions and transferring them, the levels of reality have been transformed into other levels of abstraction, and by creating new links between them, the arena of single meaning and certainty Meaning is challenged. This method has sometimes been associated with changing the value of signifiers, and sometimes by using both this and that style, instead of either this or that style (replacing difference instead of distinction), has caused the creation of a new level based on paradox. In the following article, after understanding terms such as: authority, familiar and foreign boundaries, difference and distinction, levels of abstraction, connection and difference, based on the descriptive-analytical method, the types of paradoxes in Ahmed Ghazali's accidents have been investigated.
کلیدواژه‌ها [English]
paradox, dual contrasts, levels of abstraction, relation, difference
مراجع
آسابرگر، آرتور (1387)، روش‌های تحلیل رسانه‌ها، ترجمۀ پرویز اجلالی، چ3، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد.
آشوری، داریوش (1379)، عرفان و رندی در شعر حافظ، تهران: نشر مرکز.
آلن، گراهام (1380)، بینامتنیت، ترجمۀ پیام یزدان‌جو، تهران: نشر مرکز.
ابوالقاسمی، سیده‌مریم (1381)، سیری در افکار و اندیشه‌های احمد غزالی، نشریۀ شناخت، شمارۀ 33، صص 233-252.
احمدی، بابک (1382)، ساختار و تأویل متن، تهران: نشر مرکز.
پاینده، حسین (1369)، مبانی فرمالیسم در نقد ادبی، کیهان فرهنگی، سال 7، شمارۀ 2، صص 26-30.
تابعی، احمد (1384)، رابطۀ میان ایدۀ پسامدرن و عدم‌تعیّن (مطالعۀ تطبیقی فلسفه و هنر غرب)، تهران: نی.
تاجیک، محمّدرضا (1379)، گفتمان و تحلیل گفتمانی (مجموعه مقالات)، تهران: فرهنگ گفتمان.
تومزاد، سارا و پروین تاج‌بخش (1398)، بررسی تناقض معنایی در هزارویک شب نو و پریباد از محمّدعلی علومی، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 10، شمارۀ 20، صص 149-174.
سلدن، رامان و پیتر ویدوسون (1384)، راهنمای نظریۀ ادبی معاصر، ترجمۀ عبّاس مخبر، تهران: طرح نو.
شفیعی‌کدکنی، محمّدرضا (1370)، موسیقی شعر، چ3، تهران: آگاه.
صادقی گوغری، مهران، پوران یوسفی‌پور کرمانی و هوشمند اسفندیارپور (1401)، آشنایی‌زدایی زبانی و بلاغی در شعر حسین پناهی، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 13، شمارۀ 28، صص 159-186.
صفوی، کوروش (1390)، از زبان‌شناسی به ادبیات، چ3، تهران: سورۀ مهر.
ضیمران، محمّد (1379)، میشل فوکو، دانش و قدرت، تهران: هرمس.
طایفی، شیرزاد و عاطفه شاهسوند (1391)، بررسی قلندریات در دیوان عطّار نیشابوری، نشریۀ ادیان و عرفان، سال 45، شمارۀ 2، صص 39-61.
عموش، خلود (1388)، گفتمان قرآن، بررسی زبان‌شناختی پیوند متن و بافت قرآنی (مطالعۀ موردی سورۀ بقره)، ترجمۀ حسین سیدی، تهران: سخن.
غزالی طوسی، احمدبن‌محمّد (1388)، سوانح، به روایت قاسم کشکولی، تهران: ثالث.
فتوحی، محمود (1387)، ساخت‌شکنی بلاغی؛ نقش صناعات بلاغی در شکست و واسازی متن، فصلنامۀ نقد ادبی، سال 1، شمارۀ 3، صص 109-125.
فقیه ملک‌مرزبان، نسرین و سیده‌مریم جواهری (1390)، بررسی ساختار مدور سوانح‌العشّاق احمد غزالی، دوفصلنامۀ ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا، سال 3، شمارۀ 5، صص 57-81.
فکوهی، ناصر (1386)، تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسان‌شناسی، تهران: نی.
نجومیان، امیرعلی(1382)، درآمدی بر شالوده‌شکنی، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شمارۀ 67، صص 50-59.
Derrid jacqus (1982), signature event contexet, in margins of philosophy, translated by alan bass, Chicago university of Chicago press.
johnson Barbara (1993), translator s in troduction pp vii-xxxiii, in dissemination, edited by Jacques derrida, London: Athlone press.
mikics, david (2007), a new hand book of literary terms, 1th edition: London: yale university press.
sauss are, Ferdinand be (1986), course de linguistique generale, paris: payot.
derridaT jacqus (1973), stracture, signand play in the discourse of human suiences, in the stracturalist, controversy, edited by R, macksey and E. Donato, Baltimor and john Hopkins.
