پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 610 |
| تعداد مقالات | 9,026 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,082,732 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,656,160 |
کم‌گوی و گزیده‌گوی چون دُرّ(شگردهای فشرده‌سازی معنا در مخزن‌الاسرار نظامی) | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| مقاله 7، دوره 15، شماره 35، خرداد 1403، صفحه 185-216 اصل مقاله (887.08 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2023.30440.2274 | ||
| نویسندگان | ||
| یوسف اصغری بایقوت1؛ مهدی دهرامی* 2 | ||
| 1استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران. | ||
| 2گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران (نویسندة مسئول) | ||
| تاریخ دریافت: 03 اردیبهشت 1402، تاریخ بازنگری: 27 خرداد 1402، تاریخ پذیرش: 03 تیر 1402 | ||
| چکیده | ||
| فشرده‌سازی معنا یکی از تمهیدات هنری آثار ادبی است. در بلاغت سنتی بخشی از فشرده‌سازی در مقوله ایجاز مطرح شده و در دسته‌هایی چون ایجاز حذف و قصر قرار گرفته، اما شگردهای فشرده‌سازی بسیار گسترده‌تر و متنوع‌تر از آن است و استخراج و دسته‌بندی و بررسی آن از منظرها و شگردهای مختلف، نظر به اهمیت آن در بلاغت، ضرورت دارد. هدف این مقاله نشان‌دادن وجوه مختلف فشرده‌سازی در شعر با تأکید بر منظومه مخزن‌الاسرار نظامی است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است و با توجه به وجوه ایجاز و بررسی ابیاتی که معنی منتقل‌شده در آن گسترده‌تر و بیشتر از الفاظ است، مصادیق فشرده‌سازی استخراج و بررسی شد. کوتاهی وزن و تأکید بر جای‌دادن اندیشه‌های بلند در قالب یک بیت موجب شده نمودهای مختلفی از فشرده‌سازی در این اثر شکل گیرد. در این مقاله این شگردها در دو دسته دستوری و بلاغی بررسی شده است. در دسته نخست مواردی چون ایجاز حذف و ترکیب‌سازی و تعدد افعال، و در حوزه دوم تمهیدات بلاغی فشرده‌ساز چون تزاحم تصاویر و استعارات چند لایه‌ای، ایهام، تلمیح، متناقض‌نمایی و اقتباس از شیوه‌های ایجاد این شگرد بلاغی در این اثر محسوب می‌شود. نظر به تأکید شاعران سنتی بر محور افقی شعر، توجه نظامی نیز فشرده‌سازی در این محور بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نظامی‌گنجوی؛ مخزن‌الاسرار؛ ایجاز؛ بلاغت؛ ترکیب‌سازی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Meaning condensation techniques in Niẓāmī’s Makhzan al-asrār | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Yousof Asqari Bayqoot1؛ Mahdi Dehrami2 | ||
| 1Assistant Professor, Persian Language and Literature, University of Jiroft, Jiroft, Iran. | ||
| 2Associate Professor, Persian Language and Literature, University of Jiroft, Jiroft, Iran: Correspondence author | ||
| چکیده [English] | ||
| Condensation is one of the artistic arrangements of literary works. In the traditional rhetoric, condensation has mostly been noted in relation to brevity and omission. However, condensation techniques are much wider and more diverse, and its categorization from different perspectives is necessary, given their importance in rhetoric. The aim of this article is to show the different aspects of condensation as depicted in Niẓāmī’s poetry. This descriptive, analytical research takes aspects of brevity into consideration and examines the verses in which wide range of meaning is condensed and conveyed through a few words. Shortness of metrical feet and the density of thought in each line of the poem have made the various manifestations of condensation possible in this work. The techniques are examined in the two categories of linguistic and rhetorical. Omission, combination and verb diversity fall into the first category. Compact rhetorical arrangements such as overwhelming imagery, complex metaphors, ambiguity, allusion, paradox and quotation are ways of rhetorical condensation in this work. Considering classical poetry emphasis on the horizontal axis, Niẓāmī is focused on condensation in the horizontal axis as well. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Niẓāmī Ganjavai, Makhzan al-asrār, meaning condensation, brevity, rhetoric, composition | ||
| مراجع | ||
|
- آمدی، عبدالواحد (1366). غررالحکم و دررالکلم، ترجمۀ جمال‌الدّین خوانساری، تهران: دانشگاه تهران.
- پورنامداریان، تقی و مصطفی موسوی (1392(. گزیدة مخزن‌الاسرار، تهران: نارمک.
- ترکی، محمّدرضا (1390). ای مدنی‌برقع مکّی‌نقاب، نامۀ فرهنگستان، 2(1)، 38-44.
- تفتازانی، مسعود بن عمر (1330). مطوّل علی التلخیص، صحاف قریمی یوسف ضیا، بی‌جا: بی‌نا.
- تمیم‌داری، احمد و حمید پولادی (1391). اطناب، شاخصۀ سبکی نظامی در مخزن‌الاسرار، سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی، 5(3)، 81-95.
- تهانوی، محمّدعلی بن علی (1376). کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج1، محقّق علی فرید دحروج، بیروت: مکتبة لبنان ناشرون. بیروت - لبنان
- دهرامی، مهدی و همکاران (1389). استعاره‌های نو و چندلایه در شعر خاقانی، فصلنامۀ فنون ادبی، 2(2)، 81-96.
- دهمرده، حیدرعلی (1392). زبانه‌ای از زبان نظامی، فصلنامۀ فنون ادبی، 5(1)، 81-96.
- رستگار فسایی، منصور (1353). تصویرآفرینی در شاهنامه، شیراز: کورش.
- رمّانی، علی بن عیسی (1968). ثلاث رسائل فی مجاز القرآن، مصر: دارالمعارف.
- زرّین‌کوب، عبدالحسین (1399). پیر گنجه در جست‌وجوی ناکجاآباد؛ دربارۀ زندگی، آثار و اندیشۀ نظامی، تهران: سخن.
- زنجانی، برات (1387). احوال و آثار و شرح مخزن‌الاسرار نظامی گنجوی، تهران: دانشگاه تهران.
- ستوده، آزاده و همکاران (1400). کارکردهای صفت هنری در هفت پیکر نظامی، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، 12(25)، 191-214.
- صادقیان، محمّدعلی (1372). نوآوری نظامی در صور خیال، مجموعه مقالات کنگرۀ بین‌المللی - نهمین سدۀ تولد حکیم نظامی گنجوی، به کوشش منصور ثروت، تبریز: دانشگاه تبریز.
- صدرنیا، باقر (1388). فرهنگ مأثورات متون عرفانی، تهران: سخن.
- صفا، ذبیح‌الله (1369). تاریخ ادبیات در ایران، جلد 2، تهران: فردوس.
- فروزانفر، بدیع‌الزّمان (1381). احادیث و قصص مثنوی، تهران: امیرکبیر.
- قیس رازی، شمس‌الدّین محمّد (1314). المعجم فی معاییر اشعار العجم، به همت محمّد رمضانی، تهران: مجلس.
- گرکانی، محمّدحسین (1377). ابدع‌البدایع، به اهتمام حسین جعفری، تبریز: احرار.
- مرادی، نورالله (1376). مرجع‌شناسی، تهران: فرهنگ معاصر.
- مقرّبی، مصطفی (1356). ترکیب در زبان فارسی، نشریۀ سخن، شمارۀ 26، صص422-431.
- مکارم شیرازى، ناصر (1371). تفسیر نمونه، جلد اول، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
- مولوی، جلال‌الدّین (1382). فیه ما فیه، تصحیح حسین حیدرخانی، تهران: سنایی.
- نصیری، زینب (1401). بررسی تشبیه در شعر نظامی گنجوی، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، 13(29)، 277-302.
- نظامی‌گنجوی، الیاس بن یوسف (1313). لیلی و مجنون، تصحیح حسن وحید دستگردی، تهران: ارمغان.
- نظامی‌گنجوی، الیاس بن یوسف (1313). خسرو و شیرین، تصحیح حسن وحید دستگردی، تهران: ارمغان.
- نظامی‌گنجوی، الیاس بن یوسف (1392). مخزن‌الاسرار، تصحیح حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، چ15، تهران: قطره.
- هاشمی، احمد (1367(. جواهرالبلاغه، قم: مصطفوی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 200 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 400 |
||