پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 610 |
| تعداد مقالات | 9,027 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,082,759 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,656,171 |
تقابل معنایی و تجانس لفظی در مثنوی معنوی؛ پیوند ساختار اندیشه و زبان | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| دوره 14، شماره 32، مرداد 1402، صفحه 77-110 اصل مقاله (586.07 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2022.27364.2115 | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا حیاتی* 1؛ سمیه جباری2 | ||
| 1دانشیار زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران (نویسنده مسئول) | ||
| 2دانشجوی دکتری دانشگاه کاشان، کاشان، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 12 خرداد 1401، تاریخ بازنگری: 30 شهریور 1401، تاریخ پذیرش: 04 مهر 1401 | ||
| چکیده | ||
| در بلاغت سنّتی، جناس و سجع، دو آرایۀ لفظی هستند که با ایجاد موسیقی در کلام، زیبایی سخن را رقم میزنند. عبدالقاهر جرجانی، فضیلت جناس را موقوف معنی میداند و جناس، زمانی مقبول است که معنی کلام آن را اقتضا کند. در مثنوی معنوی، سرودۀ جلال‌الدین محمّد بلخی، بهرهگیری از سجع و جناس چشمگیر است؛ امّا شیوۀ پیوند این صنعت لفظی با معنا، ویژگی متمایزی به سخن مولوی داده است و نمونۀ آن را میتوان در تقابلهای دوگانۀ واژگانی مشاهده کرد که از آرایۀ تجنیس یا تسجیع بهره دارند. بر این اساس، فرضیۀ پژوهش حاضر این است که بسیاری از تقابلهای دوگانه در مثنوی، کلمات متجانس یا مسجّع هستند و در مقابلِ هم قرار گرفتنِ توازن لفظ و تباین معنا، به بلاغت کلام افزوده است. در ادبیات نظری پژوهش، نخست رویکرد ساختارگرایانۀ زبان‌شناسی و نقد ادبی در استخراج تقابلهای دوگانه لحاظ شده و سپس، تقابلهای واژگانی بر اساس جناس و سجع، جداسازی و دستهبندی شدهاند. روش تحقیق، توصیفی است و نتایج تحلیلها عبارت است از: 1. تعداد زیادی از تقابلهای دوگانۀ مثنوی با آرایۀ لفظی جناس و سجع همراه هستند؛ 2. از میان انواع تقابل-تجانس و تقابل-تسجیع، نخست جناس اختلاف حرف اوّل و بعد، سجع متوازی، بیشترین بسامد را دارند که هر دو از لحاظ موسیقایی، قویترین شکل سجع و جناس هستند؛ 3. بسیاری از تقابلهای دوگانه که در کلمات متجانس یا مسجّع بروز و ظهور کردهاند، در دایرۀ واژگان قاموسی زبان قرار ندارند و از ابداعات شاعرانۀ مولوی برآمدهاند؛ 4. نقش تقابلهای دوگانهای که با سجع و جناس همراهند، در قافیهسازی یا ترصیع قابل‌توجّه است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مثنوی؛ مولوی؛ تقابلهای دوگانه؛ سجع؛ جناس | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Semantic Opposites and Puns in Masnavi Ma'navi: Linking Structure of Thought and Language | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zahra Hayati1؛ Somayyeh Jabbari2 | ||
| 1Associate Professor of Persian Language and Literature, Humanities and Cultural Studies Research Center | ||
| 2PhD Student of Kashan University, Kashan, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| In traditional rhetoric, pun and saj’ (Persian rhymed prose) are two figures of speech that shape the beauty of language through musicality of speech. Abdolghaher Jorjani considers the merit of pun in conceptual requirement; it is well received when meaning calls for it. In Masnavi Ma'navi, by Jalaleddin Mohammad Balkhi aka. Rumi, the use of pun and saj’ is remarkable, but the linkage created between these figures of speech and meaning gives a distinctive feature to Rumi’s poetry. This can be observed, for instance, in binary oppositions which have made use of the literary device of pun and saj’. Accordingly, the hypothesis of this research is that many binary oppositions in Masnavi are related to those words which have pun or saj’ in them, and the opposition between verbal balance and conceptual distinction adds to the eloquence. As the theoretical background of the research, a structuralist approach to literary criticism is initially considered to extract binary oppositions, which are then are separated and classified based on the puns and saj/. The research method is descriptive and the results of analyses are as follows: (1) binary oppositions in Masnavi are accompanied by puns and saj’; (2) among all types of binary oppositions in pun and saj’, pun in different initial letters and parallel use of saj’, which both have the strongest sense of musicality, show the most frequency; (3) many of the binary oppositions appearing in the words with pun or saj’are not included in diction rules of the language and are Rumi’s poetical innovations; (4) the function of binary oppositions accompanied by pun and saj; is considerable in rhyme making or verse making. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Masnavi, Rumi, binary opposition, Saj’, Pun | ||
| مراجع | ||
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 154 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 226 |
||