پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 670 |
| تعداد مقالات | 9,736 |
| تعداد مشاهده مقاله | 69,270,587 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 48,554,937 |
بررسی مقایسه‌ای تصویرسازی بلاغی در حکایت بهرام گور شاهنامة فردوسی و هفت‌پیکر نظامی | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| دوره 14، شماره 32، مرداد 1402، صفحه 191-216 اصل مقاله (575.06 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2022.28165.2162 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه شاهمرادی1؛ جمیله اخیانی* 2؛ فریده وجدانی3 | ||
| 1دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران. | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران. (نویسندة مسئول) | ||
| 3دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه زنجان، زنجان، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 31 مرداد 1401، تاریخ بازنگری: 09 آبان 1401، تاریخ پذیرش: 10 آبان 1401 | ||
| چکیده | ||
| تصویرسازی یکی از مهم‌ترین وجوه هنری در ادبیّت هر اثر هنری به شمار می‌رود. این موضوع در شعرهای روایی، اهمیت بیشتری می‌یابد؛ چراکه اگر این تصویرسازی در روایت به‌درستی شکل بگیرد، موجب ترغیب مخاطب و ایجاد هیجان و شور عاطفی در او می‌شود و تمایل وی را به شنیدن ادامۀ روایت افزون می‌سازد. یکی از حکایت‌های مشهور ادب کلاسیک فارسی، حکایت بهرام گور است که هم در شاهنامۀ فردوسی و هم در هفت‌پیکر نظامی آمده است. در مقالۀ حاضر، تصویرسازی بلاغی را در حکایت فوق در دو اثر یادشده مورد بررسی مقایسه‌ای قرار داده‌ایم. به این منظور، تصویرسازی‌های دو شاعر را در دو عنوان «تصویرپردازی توصیفِ کنش» و «تصویرپردازی صحنه»، بررسی و با یکدیگر مقایسه کرده‌ایم. نتیجۀ این بررسی نشان می‌دهد در حکایت بهرام گورِ شاهنامه، تصاویر کنش‌مند و پویا به‌دلیل سرعت وقایع و کنش‌ها و نیز بسامد زیاد فعل‌ها بیشتر از حکایت بهرام گور در هفت‌پیکر است. در تصویرپردازی صحنۀ ماجراجویانه نیز روایت فردوسی ماجراجویانه‌تر و دقیق‌تر و تجسّم‌‌پذیرتر از نظامی است؛ امّا در تصویرپردازی صحنه‌های بزم و رزم، هر دو اثر، مملو از تصاویری ملموس از وصف اجسام، محیط، شرایط و حال‌‌وهوای کمّی و کیفی مناظر مربوط هستند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تصویرسازی بلاغی؛ شاهنامه؛ هفت‌پیکر؛ بهرام گور | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A comparative study of rhetorical imagery in the story of Bahram Gur in Ferdowsi's Shahnameh and Nezami's Haft-Peykar | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Fatemeh Shahmoradi1؛ Jamileh Akhyani2؛ Farideh Vejdani3 | ||
| 1Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, University of ZanjN,, Zanjan, Iran | ||
| 2Associate Professor of Persian Language and Literature, Zanjan University, Zanjan, Iran. | ||
| 3Associate Professor of Persian Language and Literature, Zanjan University, Zanjan, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Imagery is considered as one of the most important artistic aspects in the literariness of any work of art. This becomes more important in narrative poetry because, if depicted properly, it will encourage the audience and create an emotional response in him to hear the rest of the narration. One of the famous stories of Persian classical literature is the story of Bahram Gur, which is represented both in Ferdowsi's Shahnameh and Nezami's Haft-Peykar. In this article, we have compared the rhetorical imagery concerning this story in the two aforementioned works. To this end, we have examined and compared the imagery created by the two poets in the two categories of “imagery describing actions” and “imagery depicting the setting”. The result of this study shows that, concerning imagery describing actions, there are more action-based and dynamic images in the story of Bahram Gur in Shahnameh than that of Haft-peykar due to the narrative pace of events and actions as well as the high frequency of verbs. With regard to the imagery depicting the settings, Ferdowsi’s version presents more adventurous and plausible images than those created by Nezami. However, images of feasting and battlefield settings are abundantly portrayed in both works. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Rhetorical imagery, Shahnameh, Haft-Peykar, Bahram e Gur | ||
| مراجع | ||
|
- افضلی، پویا (1395)، اکفراسیس، ج1، ترجمۀ مؤدّب میرعلایی و سیاوش عظیمی، تهران: چشمه.
- آیدنلو، سجّاد (1395)، غیبت بهرام گور، بررسی مضمونی حماسی-اساطیری در روایات پایان زندگی بهرام پنجم ساسانی، شعرپژوهی، شمارۀ 28، صص 27-60.
- امین، احمد، محمّدعلی افخمی خیرآبادی و منصور میرزانیا (1385)، برون از پرده، جستاری در تصاویر برساختۀ نظامی با ابزار موسیقی در پنج‌گنج، پژوهش‌های ادبی، شمارۀ 14، صص9-30.
- بنی‌اسدی، محمّدعلی (1393)، بررسی نگاره‌های مرتبط با داستان ضحّاک در شاهنامۀ شاه طهماسبی از منظر تصویرسازی، نگره، شمارۀ 32، صص 5-25.
- پروانه‌پور، مجید و سعید بینای مطلق (1397)، تمایز معنای فلسفی-بلاغی دو اصطلاح انارگیا و انرگیا و اهمیت آن برای فهم اکفراسیس در مطالعات کلمه-تصویر، شناخت، شمارۀ 79، صص 23-44.
- جرجانی، عبدالقاهر (1384)، دلائل‌الاعجاز فی القرآن، ترجمه و تلخیص محمّد رادمنش، اصفهان: شاهنامه‌پژوهی.
- دانش، ابراهیم و سعید واعظ (1392)، شگردهای بدیع تصویری در ادبیات کلاسیک فارسی، سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، دورۀ 6، شمارۀ 20، صص 205-224.
- ذوالفقاری، حسن (1385)، یک داستان و چهار روایت، مقایسۀ داستان بهرام گور در شکارگاه در چهار منظومه، پژوهش‌های ادبی، شمارۀ 14، صص 31-52.
- راشدمحصّل، محمبدرضا و فاطمه حسین‌زاده هرویان (1392)، بررسی پیرنگ، شخصیت‌پردازی، توصیف، زاویۀ دید و تصویرپردازی در داستان نبرد رستم با دیو سپید، متن‌شناسی ادب فارسی، سال 5، شمارۀ 2، صص 121-138.
- رسولی، حجّت (1380)، تأمّلی در تعریف بلاغت و مراحل تکامل آن، پژوهش‌نامۀ علوم انسانی، شمارۀ 31، صص 89-98.
- رفایی قدیمی مشهد، رضا و حسینعلی قبادی (1398)، کیخسرو و بهرام، خوانش بینامتنی شاهنامه و هفت‌پیکر از منظر شخصیت‌پردازی اسطوره‌گونۀ کیخسرو و بهرام گور، ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، شمارۀ 56، صص103-130.
- سعیدی، مریم، امیرحسین ماحوزی و شهین اوجاق‌علی‌زاده (1394)، تخیّل شیر در رزم فردوسی و بزم نظامی، پژوهش‌نامۀ ادب حماسی، شمارۀ 20، صص73-90.
- شاه‌مرادیان، کامران (1384)، خروش شاخ گوزن، تصویرسازی‌های فردوسی در رستم و اشکبوس، رشد زبان و ادب فارسی، شمارۀ 73، صص 24-25.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1350)، صور خیال در شعر فارسی، چ1، تهران: نیل.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1352)، انواع ادبی و شعر فارسی، خرد و کوشش، شمارۀ 11 و 12، صص 96ـ 119.
- صافاریان، روبرت (1398)، تصویر، سینما، اجتماع، تهران: مرکز.
- صفیان بلداجی، یوسف (1396)، بررسی هویت بهرام پنجم در شاهنامه و هفت‌پیکر با نگرش تاریخی، تاریخ ادبیات، شمارۀ 81، صص 79-98.
- طاهری، محمّد و حمید آقاجانی (1399)، تبیین مؤلّفه‌های بلاغی ارسطویی در داستان زال و رودابۀ شاهنامۀ فردوسی، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، دورۀ 11، شمارۀ 22، صص 273-296.
- طایفی، شیرزاد و علیرضا پورشبانان (1391)، شخصیت‌های نمایشی در هفت‌پیکر نظامی گنجوی، تاریخ ادبیات، شمارۀ 69، صص 89-104.
- طغیانی، اسحاق و رضوان وطن‌خواه (1389)، بررسی و مقایسۀ دو چهرۀ نیمه‌تاریخی بهرام گور و بهرام چوبین بر اساس نظریۀ قدرت، پژوهش‌های ادب عرفانی، شمارۀ 16، صص 1-28.
- غلامعلی‌نژاد، محمّدعلی، محمّد تقوی و محمّدرضا براتی (1386)، بررسی تطبیقی شخصیت بهرام در شاهنامه و هفت‌پیکر، جستارهای نوین ادبی، شمارۀ 158، صص 117-138.
- فتوحی، محمود (1385)، بلاغت تصویر، چ5، تهران: سخن.
- فردوسی، ابوالقاسم، (1386)، شاهنامه، ج6، به‌کوشش جلال خالقی مطلق و محمود امیدسالار، تهران: مرکز دایرۀ‌المعارف بزرگ اسلامی.
- فرقدانی، کبری (1382)، تقابل دو دیدگاه در یک داستان، بهرام گور در شاهنامه فردوسی و هفت‌پیکر نظامی گنجوی، ادب‌پژوهی، شمارۀ 10 و11، صص 46-51.
- فیلیپس، ویلیام (1397)، مبانی سینما1، ترجمۀ رحیم قاسمیان، چ8، تهران: ساقی.
- مددی، غلامحسین و ابراهیم باستانی (1401)، وجوه پنهان معنا در لایه‌های آوایی هفت‌پیکر، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، دورۀ 13، شمارۀ 28، صص 287-316.
- موحّد، ضیاء (1391)، شعر و شناخت، چ3، تهران: مروارید.
- میرصادقی، جمال (1385)، عناصر داستان، چ5، تهران: سخن.
- نظامی، الیاس‌بن‌یوسف (1380)، هفت‌پیکر، تصحیح وحید دستگردی، به‌کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
- نیکخواه، هانیه، غلامعلی حاتم، جواد نیستانی و محمّد خزایی (1391)، واکاوی رازهای تداوم هزارسالۀ تصویر بهرام گور و آزاده، نامۀ هنرهای تجسّمی و کاربردی، شمارۀ 9، صص 19-35.
- نیکویی، علیرضا، بهزاد برکت و معصومه غیوری (1394)، بازنگری روایات تاریخی یزدگرد اوّل و بهرام پنجم با تأکید بر تحلیل انتقادی گفتمان، ادب‌پژوهی، شمارۀ 31، صص 73-90.
- همایی، جلال‌الدین (1389)، فنون و صناعات ادبی، چ1، تهران: اهورا.
- یونسی، ابراهیم (1341)، هنر داستان‌نویسی، چ1، تهران: امیرکبیر.
-Abrams, M., Harpham, G. (2015), A Glossary of Literary Terms, India: Cengage Learning. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 296 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 337 |
||