پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 653 |
| تعداد مقالات | 9,524 |
| تعداد مشاهده مقاله | 68,449,135 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 47,909,131 |
جستاری در نحوه دلیلیّت و اعتبار علم قاضی در نظام ادله دادرسی با نظر به ابهامات حقوقی و قانونی | ||
| مطالعات فقه و حقوق اسلامی | ||
| دوره 16، شماره 36، آذر 1403، صفحه 195-222 اصل مقاله (1.06 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/feqh.2023.29147.3457 | ||
| نویسنده | ||
| منصور غریب پور* | ||
| استادیار فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 09 آذر 1401، تاریخ بازنگری: 16 فروردین 1402، تاریخ پذیرش: 22 فروردین 1402 | ||
| چکیده | ||
| قاعده و قانونگذاری ادله اثبات دعاوی و روشهای اثبات حقوق و جرائم در فقه و حقوق و مناسبات اجتماعی از اهمیت ویژهای برخوردار است تا با طرّاحی و تدوین نظم حقوقی متقن دادرسی، برآورنده مصالح اجتماعی و نیز دارای وصف تعمیمی، وضوح و تا حدّ امکان، غیر قابل تفسیر شخصی باشد و تحقّق این مقصود در حقوق گذاری و کاربست آن، نیازمند شناسایی، مطالعه و تحلیل مبانی و منابع بالادستی است. با امعان نظر به ضرورت یاد شده، طبق مواد مربوط به ادله اثبات دعاوی، علم قاضی از جمله ادله شمرده شده است ولی در این مواد، به نوعی اجمال گویی و عدم صراحت ملاحظه می‌شود و از طرفی پیشینه پژوهشی این مسأله، همه جانبه و ناظر به ابهامات حقوقی و قانونی آن نیست و لذا نیازمند واکاوی بیشتر می باشد. بر این اساس، سؤال اصلی تحقیق این است که ماهیت، قلمرو و ملاک اعتبار علم شخصی قاضی در دادرسی از منظر فقه اسلامی چگونه است و در نظم حقوقی ایران چگونه پردازش شده است؟ این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی و با بهره گیره از منابع کتابخانه ای و اینترنتی و نرم افزارهای رایانه ای، ضمن ترسیم حقوقی رویکرد قانونی به علم قاضی و ارزش اثباتی آن و بیان نواقص و خلأهای موجود در مواد قانونی مربوط، چیستی، گستره و ادله اعتبار فقهی علم قاضی (به عنوان یکی از ادله اثبات دعوا) را به تفصیل تحلیل و بررسی کرده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دلیلیّت؛ علم قاضی؛ نظام ادله دادرسی؛ ابهامات قانونی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Study on the Evidentiary Value and Validity of the Judge's Knowledge in the System of Judicial Evidence with Consideration of Legal and Legislative Ambiguities | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mansoor Gharibpoor | ||
| Assistant Professor of Islamic Jurisprudence and Principles of Islamic Law, Yasuj University, Yasuj, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The regulation and legislation of evidentiary rules and methods for proving rights and crimes in jurisprudence, law, and social relations hold special significance. This is to design and establish a well-founded legal order in judicial proceedings that serves social interests, possesses general applicability and clarity, and minimizes the possibility of subjective interpretation. Achieving this objective in lawmaking and its application requires identifying, studying, and analyzing fundamental and overarching legal sources. Considering this necessity, according to the provisions related to the evidence of claims, the judge's knowledge is regarded as one of the admissible types of evidence. However, these provisions exhibit a degree of vagueness and lack of explicitness. Additionally, the existing body of research on this issue does not comprehensively address its legal and legislative ambiguities, necessitating further examination. Accordingly, the main research question is: What is the nature, scope, and criterion of the validity of the judge's personal knowledge in judicial proceedings from the perspective of Islamic jurisprudence, and how has it been addressed within the Iranian legal system? This article, using a descriptive-analytical method and drawing on library resources, internet sources, and computer software, outlines the legal approach to the judge's knowledge and its evidentiary value, highlights the deficiencies and gaps in the relevant legal provisions, and provides a detailed analysis of the nature, scope, and jurisprudential grounds for the validity of the judge's knowledge as a means of proof. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Evidentiary Value, Judge's Knowledge, Judicial Evidence System, Legal Ambiguities | ||
| مراجع | ||
|
- قرآن کریم.
- آخوند خراسانی، محمدکاظم (1431ق)، کفایه الاصول، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
- آشتیانی، میرزا محمدحسن (1425ق)، کتاب القضاء، ج1، قم: زهیر.
- ابن ادریس حلّی، محمد بن منصور (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، ج2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- ابن حمزه طوسى، محمد بن على (1408ق)، الوسیله إلى نیل الفضیله، قم: کتابخانه آیه الله العظمی مرعشى نجفى(ره).
- اسکافی، ابن جنید (1416ق)، مجموعه فتاوی ابن الجنید، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- انصاری(شیخ)، مرتضی بن محمدامین (1415ق)، القضاء و الشهاداه، قم: گنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری(ره)..
- ایزدی فرد، علی اکبر؛ نعمت زاده، علی اکبر؛ کاویار، حسین (1388)، عرف و جایگاه آن در استنباط احکام شرعی، مجله مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 1، 45-73.
-تبریزی، جواد (بی تا)، القضا و الشهاده، قم : دفتر مؤلف
- جبعی عاملى( شهید ثانى)، زین‌الدین بن على (1413ق)، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، ج13، قم: مؤسسه المعارف الإسلامیه.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1356)، دانشنامه حقوقی، تهران: امیرکبیر.
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1378)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ج1، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- جمعی از نویسندگان زیر نظر سید محمود هاشمی شاهرودی (1426ق)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج3، قم: مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل‌بیت علیهم السلام.
- حائری حسینی، سید کاظم (1415ق)، القضاء فی الفقه الاسلامی، قم: مجمع اندیشه اسلامی.
- حرّ عاملی، محمد بن حسن (1416ق)، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج28، قم: مؤسسه آل البیت.
- حسینی روحانی، سید صادق (1412ق)، فقه الصادق(ع)، ج25، قم: دار الکتاب.
- حکیم، سید محمدسعید (1427ق)، مسائل معاصره فی الفقه الاسلامی، نجف اشرف: دار الهلال.
- حکیم، سید محمدسعید (1428ق)، الکافی فی اصول الفقه، ج2، بیروت: دار الهلال.
- حلّى(علامه)، حسن بن یوسف (1413ق)، قواعد الأحکام فی معرفه الحلال و الحرام، ج3، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- حلّى، یحیى بن سعید (1405ق)، الجامع للشرائع، قم: مؤسسه سید الشهداء العلمیه.
- خمینى(امام)، سید روح اللّه (1425ق)، تحریر الوسیله، ج2، قم: دار العلم.
- خوانساری، محمد (1400)، منطق صوری، تهران: آگاه.
- سبحانی تبریزی، جعفر (1418ق)، نظام القضاء و الشهاده فی الشریعه الاسلامیه الغرّاء، ج1، قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.
- شاملو احمدی، محمدحسین (1380)، فرهنگ اصطلاحات و عناوین جزائی، اصفهان: دادیار.
- شریف مرتضى، على بن حسین (1415ق)، الانتصار فی انفرادات الإمامیه، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- شمس، عبدالله، (1390)، آیین دادرسی مدنی، تهران: درّاک .
- شوکانی، محمد بن علی (1413ق)، نیل الأوطار، ج8، مصر: دار الحدیث.
- صدر(شهید)، سید محمدباقر (1406ق)، دروس فی علم الاصول، ج2، بیروت: دار الکتاب اللبنانی.
- صدوق(شیخ)، محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی (1363)، من لایحضره الفقیه، ج3، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- طباطبائی(صاحب ریاض، سید علی (1418ق)، ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل، ج15، قم: مؤسسه آل البیت.
- طرابلسى، قاضی ابن برّاج (1406ق)، المهذّب، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1378)، المبسوط فی فقه الامامیه، ج8، قم: مکتبه احیاء الآثار الجعفری.
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1407ق)، الخلاف، ج6، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- عراقی، آقا ضیاء الدین (1421ق)، کتاب القضاء، قم: مؤسسه معارف اسلامی امام رضا علیه السلام.
- عظیمی، محمد (1381)، ادله اثبات دعوا، تهران: کسری.
- کاتوزیان، ناصر (1385)، اثبات و دلیل اثبات، تهران: میزان.
- کلینی، محمد بن یعقوب (1363ق)، الکافی، ج7، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- لطفی، اسدالله (1385)، اصول فقه، تهران: مجد.
- مجموعه من المؤلفین (بی‌تا)، مجمع الفقه الاسلامی، ج12، جدّه: اسامه بن الزهراء.
- محمودی، علی‌اکبر (1373)، ادله اثبات دعوا، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
- مدنی، جلال الدین (1378)، آئین دادرسی کیفری ۱ و ۲، تهران: پایدار.
-مشکینی، میرزا علی (1416ق)، اصطلاحات الأصول و معظم أبحاثها، ، ایران، قم : نشر الهادی
- معلوف، لوئیس (1998م)، المنجد فی اللغه و الأعلام، بیروت: المکتبه الشرقیه.
- مکارم شیرازى، ناصر (1428ق)، أنوار الاصول، ج2، قم: مدرسه الامام على بن ابیطالب(ع).
- موحدی محب، مهدی (1388)، اجتهاد قاضی در نظام قضایی ایران، مجله مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 1، 125-145.
- موسوی گلپایگانی، سید محمدرضا (1413ق)، کتاب القضاء، ج1، قم: دار القرآن الکریم.
- نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج40، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- هاشمی شاهرودی، سید محمود (1378)، بایسته‌های فقه جزا، تهران: میزان.
- هاشمی شاهرودی، سید محمود (1423ق)، قراءات فقهیّه معاصره، قم: مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 311 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 427 |
||