پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 663 |
| تعداد مقالات | 9,691 |
| تعداد مشاهده مقاله | 68,983,780 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 48,479,123 |
مبانی ایده نوین آیت الله خویی در رد قاعده تفاضل | ||
| مطالعات فقه و حقوق اسلامی | ||
| دوره 15، شماره 33، اسفند 1402، صفحه 381-410 اصل مقاله (894.17 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/feqh.2022.21756.2642 | ||
| نویسندگان | ||
| سیدمحمدوحید طبسی حائری* 1؛ موحد داودی2 | ||
| 1استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران (نویسنده مسئول) | ||
| 2طلبه حوزه علمیه خراسان | ||
| تاریخ دریافت: 17 آبان 1399، تاریخ بازنگری: 23 فروردین 1401، تاریخ پذیرش: 05 اردیبهشت 1401 | ||
| چکیده | ||
| در باب تقسیم ارث برادرزادگان، اکثر فقها به قاعده تفاضل قائل شده و سهم الارث ذکور را نسبت به اناث، دو برابر درنظر گرفته اند. این در حالی است که مطابق دیدگاه آیه الله خوئی، در فرض فقدان دلیل خاصّ، باید به اصل تساوی رجوع کرده و ادله قاعده تفاضل، قادر به تسرّی از قدر متیقّن نیست. سؤال اصلی آن است که مبانی اجتهادی دیدگاه مرحوم خوئی در این زمینه چیست؟ با توجه به این که مبنای خاصّی برای دیدگاه ایشان یافت نشده، تلاش شده است به مبانی اجتهادی آیه الله خوئی نظیر عدم حجیّت اجماع منقول به خبر واحد، عدم حجیّت و جابریّت شهرت عملی، عدم اعتبار روایات کتاب فقه الرضا و دعائم الاسلام و عدم عمومیّت قاعده تفاضل استدلال گردد. ایشان علاوه بر ردّ کبروی حجیّت اجماع منقول به خبر واحد، ایراد صغروی نیز وارد کرده و اصل وجود اجماع در این مسأله را نیز ردّ می کنند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ارث برادرزادگان؛ قاعده تفاضل؛ مبانی اصولی؛ اجماع؛ شهرت عملی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Foundations of Ayatollah Khouei's Novel View on Refuting the Rule of "Tafadol" | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyyed Mohamad Vahid Tabasi Haeri1؛ Movahhed Davoudi2 | ||
| 1Assistant Professor of Islamic Jurisprudence and Law, Mashhad Branch, Islamic Azad University, Mashhad, Iran: Corresponding Author | ||
| 2Student of Khorasan Seminary, Mashhad, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| In the matter of inheritance division among nephews and nieces, most فقها (jurists) uphold the rule of "Tafadol" and consider the inheritance share of males to be twice that of females. However, according to Ayatollah Khouei's view, in the absence of a specific proof, one should refer to the principle of equality, and the arguments for the rule of "Tafadol" are not capable of being extended beyond their specific cases. The main question is what are the jurisprudential foundations of Ayatollah Khouei's view in this regard? Considering that no specific basis has been found for his view, an attempt has been made to argue based on Ayatollah Khouei's jurisprudential principles, such as the invalidity of consensus) based on a single hadith, the invalidity) and non-determinative nature) of practical fame, the invalidity of the narrations of the book "Fiqh al-Ridha" and "Da'a'im al-Islam", and the non-universality) of the rule of "Tafadol". In addition to rejecting the major premise of the validity) of consensus based on a single hadith, he also raises a minor premise objection and rejects the very existence of consensus in this matter. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Inheritance of nephews and nieces, rule of "Tafadol", jurisprudential principles, consensus), practical fame | ||
| مراجع | ||
|
- قرآن کریم.
- آخوند خراسانی، محمدکاظم (۱۴۰۷ق)، فوائد الأصول، ج3، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- ابن خلکان، احمد بن محمد (۱۳۶۴ق)، وفیات الأعیان و أنباء أبناء الزمان، ج5، قم: الشریف الرضی.
- ابن ابی‌جمهور، محمد بن زین الدین (۱۴۰۳ق)، عوالی اللئالی العزیزیه فی الأحادیث الدینیه، ج4، تحقیق: شهاب‌الدین مرعشی و مجتبی عراقی، قم: مؤسسه سیّد الشهداء(ع).
- اراکی(آیه الله)، محمدعلی (۱۳۷۹)، کتاب الصّلاه، قم: در راه حقّ.
- بحرالعلوم، سید محمدمهدی (۱۳۶۳)، رجال السید بحرالعلوم «المعروف بالفوائد الرجالیه»، تحقیق: سید حسین بحرالعلوم و محمد صادق بحر العلوم، تهران: مکتبه الصادق(ع).
- تمیمی مغربی، نعمان بن محمد (b۱۳۸۳)، دعائم الإسلام، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث.
- تمیمی مغربی، نعمان بن محمد (۱۹۸۳م)، إختلاف أصول المذاهب، ج1، تحقیق: مصطفی غالب، بیروت: دار الاندلس.
- تمیمی مغربی، نعمان بن محمد (بی‌تا)، تأویل الدعائم، چ2، تحقیق: محمد حسن اعظمی، قاهره: دار المعارف.
- حب الله، حیدر (1399)، تأثیر و پیامدهای شیوه اجتهادی آیه الله خویى بر محافل و مکاتب علمى حوزه علمیه قم، ترجمه: عبدالله امینی http://ijtihadnet.ir/
- حرّ عاملی، محمد بن حسن (۱۴۱۶ق)، تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، ج26، تحقیق: محمدرضا حسینی جلالی، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث.
- حسینی روحانی، سید محمدصادق (۱۴۲۹ق)، منهاج الفقاهه، چ5، قم: أنوار الهدی.
- حسینی روحانی، سید محمدصادق (بی‌تا)، فقه الصادق علیه السلام، ج24، قم: مؤلّف.
- حسینی شیرازی، سید محمد (۱۴۰۷ق)، الفقه(موسوعه استدلالیه فی الفقه الاسلامی)، ج82، قم: مؤسسه الفکر الاسلامی.
- خوئی، سید ابوالقاسم (۱۳۷۲)، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرّواه، ج9و20، بی تا: بی نا.
- خوئی، سید ابوالقاسم (۱۴۰۷ق)، التنقیح فی شرح العروه الوثقی، تقریر: علی غروی تبریزی، قم: لطفی.
- خوئی، سید ابوالقاسم (۱۴۱۰ق)، منهاج الصالحین، ج2، چ 28، قم: مدینه العلم، آیت الله العظمی الخوئی.
- خوئی، سید ابوالقاسم (۱۴۱۷ق)، مصباح الفقاهه، تقریر: محمد علی توحیدی، قم: انصاریان.
- خوئی، سید ابوالقاسم (۱۴۱۸ق)، موسوعه الإمام الخوئی، ج2و8و17، تحقیق: رضا خلخالی، قم: التوحید.
- خوئی، سید ابوالقاسم (۱۴۲۲قb)، مصباح الأصول، ج2، تقریر: محمد سرور واعظ حسینی، چ1، قم: مکتبه الداوری.
- سبزواری، سید عبدالاعلی (۱۴۱۳ق)، مهذّب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام، ج30، قم: سید عبد الاعلی سبزواری.
- سبحانی تبریزی، جعفر (۱۳۸۷)، الموجز فی أصول الفقه، ج2، قم: مؤسسه الإمام الصادق(ع).
- شبیری زنجانی، موسی (۱۳۷۷)، کتاب نکاح، قم: رأی پرداز.
- شیخ الشریعه اصفهانی (۱۴۱۰ق)، إفاضه القدیر فی أحکام العصیر، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- صدوق(شیخ)، محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی (۱۳۶۳)، من لایحضره الفقیه، ج3، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- صدوق(شیخ)، محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی (بی‌تا)، علل الشرائع، ج2، قم: مکتبه الداوری.
- طباطبائی قمی، تقی (۱۳۷۲)، عمده المطالب فی التعلیق علی المکاسب، قم: محلاتی.
- طباطبائی قمی، سید تقی (۱۴۲۶ق)، مبانی منهاج الصالحین، ج10، قم: قلم الشرق.
- طبسی، نجم الدین (۱۴۲۹ق)، روزه عاشورا؛ سنّتی نبوی یا بدعتی اموی، ترجمه: مصطفی داداش‌زاده، قم: بی نا.
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (۱۳۶۳ق)، الاستبصار فیما اختلف من الأخبار، ج4، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
- طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (۱۳۶۵قb)، تهذیب الأحکام، ج9، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
- عاملی(شهید اول)، محمد بن مکّی (۱۳۷۷)، ذکری الشیعه فی أحکام الشریعه، ج1، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث.
- غنی زاده، مهدیه؛ کیخا، محمدرضا (1400)، نقدی بر مبانی فقهی ماده 250 قانون مدنی، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 24، 305-330.
- فیّاض، محمد اسحاق (بی‌تا)، منهاج الصالحین، ج3، قم: کتابخانه آیه الله العظمی حاج شیخ محمد اسحاق فیاض.
- فیّاض، محمد‌إسحاق (۱۴۱۴ق)، موارد ابداع الإمام(قده) فی الأبحاث الأصولیه و الفقهیه، ، 17، 411-414.
- قرشی، باقرشریف (۱۳۸۲)، پژوهشی دقیق در زندگانی امام علی بن موسی الرضا علیه السلام، ج1، ترجمه: سید محمد صالحی، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
- قمی، شیخ عباس (۱۴۱۴ق)، سفینه البحار و مدینه الحکم و الآثار مع تطبیق النصوص الوارده فیها علی بحار الأنوار، قم: اسوه.
- کلینی، محمد بن یعقوب (۱۳۶۳ق)، الکافی، ج1و7، چ5، تصحیح: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
- مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (۱۳۶۸ق)، بحار الأنوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الأطهار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- مجلسی، محمدتقی (۱۴۰۶ق)، روضه المتّقین فی شرح من لایحضره الفقیه، ج11، چ2، تصحیح: حسین موسوی کرمانی و علی پناه اشتهاردی، قم: مؤسسه فرهنگ اسلامی کوشانپور.
- مظفّر، محمدرضا (۱۳۸۸)، أصول الفقه، ج3، چ5، قم: مؤسسه النشر الإسلامی.
- مظفّر، محمدرضا (بی‌تا)، أصول الفقه، ج3، قم: اسماعیلیان.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۴۲۵ق)، أنوار الفقاهه، قم: مدرسه الإمام علی بن أبی طالب علیه السلام.
- مکارم شیرازی، ناصر (۱۴۲۸ق)، أنوار الأصول، ج2، قم: مدرسه الإمام علی بن أبی طالب علیه السلام.
- منتظری نجف آبادی، حسینعلی (۱۴۱۵ق)، دراسات فی المکاسب المحرّمه، ج1، قم: تفکّر.
- منسوب به امام رضا(ع) (۱۴۰۶ق)، فقه الرضا، قم: مؤسسه آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث.
- موسوی خوانساری، محمدباقر (۱۳۹۰)، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، ج 8، قم: اسماعیلیان.
- موسوی، سید کمال الدین (۱۳۹۳)، دروس اصول فقه شیعه(تقریرات درس حضرت آیه الله سیدمحمد مهدی موسوی خلخالی)، ج5، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی.
- نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (۱۳۶۲ق)، جواهر الکلام فیشرح شرائع الاسلام، ج5و39، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- نراقی، احمد بن محمدمهدی (۱۴۱۵ق)، مستند الشیعه فی أحکام الشریعه، ج19، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث.
- هوشمند، مهدی (۱۳۸۰)، رساله فی تحقیق حال کتاب فقه الرضا علیه‌السلام محمد هاشم بن زین العابدین چهارسوقی(م1318ق)، میراث حدیث شیعه، 7، 455-514.
- نوری، میرزا حسین (۱۴۰۸ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج17، بیروت: مؤسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 269 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 230 |
||