پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 632 |
| تعداد مقالات | 9,260 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,743,651 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,157,598 |
حُکم قتل ناشی از اشتباه در شخص در فقه، قانون مجازات اسلامی و نظام حقوقی کامن لاُ | ||
| مطالعات فقه و حقوق اسلامی | ||
| دوره 16، شماره 34، اردیبهشت 1403، صفحه 109-138 اصل مقاله (751.77 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/feqh.2022.27522.3303 | ||
| نویسندگان | ||
| میلاد امیری* 1؛ ابراهیم یاقوتی2؛ اسدالله مسعودی مقام3؛ احمد امّی4 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه حقوق جزا و جرم شناسی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران (نویسنده مسئول) | ||
| 2دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
| 3استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
| 4استادیار گروه حقوق، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 20 تیر 1401، تاریخ بازنگری: 19 آبان 1401، تاریخ پذیرش: 22 آبان 1401 | ||
| چکیده | ||
| مطابق با نظریه سوء نیّت انتقال یافته در نظام حقوقی کامن لا، در موارد اشتباه در شخص، قصد مجرمانه از هدفِ مقصودِ نافرجام، به هدفِ نامقصودِ فرجام یافته منتقل شده و جنایت واقع شده، عمدی محسوب می شود؛ بدین نحو که جنایت واقع شده بر قربانی واقعی، نظیر جنایت مخاطب موردنظر محسوب شده و واجد حکم یکسان تلقّی می گردد. با این استدلال که قصد به عنوان چهره ای از سوء نیّت، از یک غرضِ معیّن به غرض نامعیّن تصادفی تسرّی می یابد؛ لذا مرتکب با یک قصد بَدویِ قتل انسان، در معرض دو اتّهام، یکی عمدی شروع به قتلِ شخص مقصود و دیگری قتلِ عمد شخص نامقصود قرار می گیرد، اما حکم قتل ناشی از اشتباه در شخص بر اساس قول مشهور فقهای شیعه و قاعده فقهی «ما قصد لم یقع و ما وقع لم یقصد»، قتل خطائی و غیر عمد محسوب می شود. همچنین حکم این نوع قتل در فرض قصد قتل انسان معصوم الدمِ معیّن در قانون مجازات اسلامی مصوّب 1392 به استناد ماده 144، بند الف ماده 290، بند پ ماده 292 و بند پ ماده 291 (به دلیل وجود عدوان)، جزء در صورت حاکمیّتِ تبصره ماده 292، شبه عمد محسوب می گردد. در هر حال، استناد برخی از حقوقدانان به نظریه فوق الذکر و یا بند ت ماده 290 و یا عنوان جنایت نظیر مقرّر در بند های ماده 290 با انگیزه حمایت از انسان بما هو انسان، جهت عمدی محسوب شدن قتلِ ماهیّتاً خطائی قابل پذیرش نیست. این پژوهش به شیوه تحلیلی توصیفی به موضوع پرداخته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سوء نیّت؛ سوء نیّت انتقالی؛ قصد؛ جنایت؛ عمد؛ اشتباه در شخص | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Murder Judgement Due to Mistake in Person on the Jurisprudence, Islamic Penal Law and Common Law | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Milad Amiri1؛ Ebrahim Yaghouti2؛ Assadollah Masoudimaqam3؛ Ahmad Ommi4 | ||
| 1PhD student, Department of Criminal Law and Criminology, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran: Correspondence author | ||
| 2Associate Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran. | ||
| 3Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Science and Research Unit, Tehran, Iran - Supreme Court Judge. | ||
| 4Assistant Professor, Department of Law, South Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| According to the theory of transferred malice in common law, in cases of mistake in person, the criminal intent is transferred from the failed intended purpose to the finished unintended purpose and the committed crime, without regarding the predictive ability of the unwanted victim is intentional. In this way, the committed crime against the real victim is considered as the crime of the intended purpose and has the same sentence. Because, the intention is transferred from a definite purpose to an indefinite or accidental purpose as a face of malice; without the mental presupposition of universality. Therefore, the perpetrator is exposed to two intentional charges of starting to kill the intended person and intentional murder of the unintentional person with a primitive intent of killing man. But, according to prominent Shiite jurists and jurisprudential rule such as ((We intend not to do and we do not intend)), the murder sentence resulted from a mistake in person is unintentional. Also, the sentence of this type of murder in case of intent to kill a certain respectable person on the Islamic Penal Code of Iran approved in 1392, citing Articles 144, paragraph (a) of Article 290 and paragraph (c) of Article 292 and paragraph (c) of Article 291, except in the case of rule of the footnote of Article 292, it is considered as unintentional. As a result, citing some jurists the theory of transferred malice or paragraph (d) of Article 290 of the Islamic Penal Code or even the title ((similar crime)) in the paragraphs of Article 290, with the motive of protecting human beings to make this type of murder intentional, is not acceptable. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Malice, transferred malice, intent, crime, jurisprudence, mistake in person | ||
| مراجع | ||
|
- آقائی جنت مکان، حسین (1397)، حقوق کیفری عمومی، ج2، چ5، تهران: جنگل.
- آل کاشف الغطاء، محمدحسین (1402ق)، أصل الشیعه و أصولها، چ4، بیروت: مؤسسه الاعلمی.
- آل کاشف الغطاء، محمدحسین (1370)، این است آئین ما، ترجمه: ناصر مکارم شیرازی، قم: مطبوعاتی هدف.
- اراکی(آیه الله)، محمدعلی (1373)، رساله استفتائات، قم: معارف.
- اردبیلی، محمدعلی (1392)، حقوق جزای عمومی، ج2، چ30، تهران: میزان.
- الهی منش، محمدرضا؛ مرادی اوجقاز، محسن (1392)، جرایم علیه اشخاص، تهران: مجد.
- برهانی، محسن؛ الهام، غلامحسین (1395)، درآمدی بر حقوق جزای عمومی، ج1، چ2، تهران: میزان.
- پوربافرانی، حسن (1397)، مجرم و مسئولیت کیفری، تهران: جنگل.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1410ق)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ج10، قم: داوری.
- حاجی ده آبادی، احمد (1396)، جرایم علیه اشخاص، تهرانک میزان.
- حاجی ده آبادی، احمد؛ حسانی، یعقوب (1400)، علم( به وقوع نتیجه یا به قابلیّت فعل در ایجاد نتیجه) در تشکیل سوء نیّت خاصّ، حقوق اسلامی، 68، 37-60.
- حسینی شیرازی، سیدمحمد (بی تا)، الفقه(کتاب القصاص)، قم: دار القرآن الکریم.
- حسینی عاملی، محمدجواد (بی تا)، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، ج10و11، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1413ق)، قواعدالاحکام، ج4، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- خمینی(امام)، سید روح الله (1387)، تحریر الوسیله، ج4، چ2، ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی، قم: دار العلم.
- خوئی، سید ابوالقاسم (1422ق)، مبانی تکمله المنهاج، ج42، قم: مؤسسه إحیاء آثار الامام الخوئی.
- دلیر، حمید (1371)، بحثی پیرامون ماده 296 قانون مجازات اسلامی، مجله حقوقی دادگستری، 5، 109-124.
- ساریخانی، عادل؛ فضلی، مهدی (1398)، جنایت نظیر و اشتباه در جنایت در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، نشریه پژوهش حقوق کیفری، 26، 191-226.
- صادقی، محمدهادی (1394)، جرایم علیه اشخاص، چ21، تهران: میزان.
- عاملی(شهید اول)، محمد بن مکّی (1410ق)، اللّمعه الدمشقیه، بیروت: دار التراث و الدار الاسلامیه.
- عبدالله بن مودود حنفی (1980م)، الاختیار لتعلیل المحتار، ج 5، بیروت: دار الکتب العلمیه.
- علی آبادی، عبدالحسین (1392)، حقوق جنائی، ج1، چ5، تهران: فردوسی.
- عوده، عبدالقادر (1413ق)، التشریع الجنائی الاسلامی مقارنا بالقانون الوضعی، ج2، چ12، بیروت: مؤسسه الرساله.
- قپانچی، حسام (1383)، خطا در قربانی جنایت، مجله حقوقی دادگستری، 46، 77-97.
- قورچی بیگی، مجید؛ نقیبی، سید محمدرضا (1394)، نظریه سوء نیّت انتقال یافته در حقوق انگلستان و تطبیق آن با حقوق ایران، فصلنامه قضاوت، 84، 1-24.
- کلانتری، کیومرث؛ شیرزادی فر، فرشاد (1393)، قتل ناشی از شبهه در هدف با نگاهی به قانون مجازات، پژوهش های فقه و حقوق اسلامی، 35، 79-96.
- مالمیر، محمود؛ حسینی، سید عبدالرحیم؛ حاتمی، محمود (1399)، بررسی ملاک های قتل خطای محض در فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران، پژوهش های فقهی، 1، 53-79.
- محسنی، مرتضی (1393)، پدیده جنایی، ج2، چ4، تهران: کتابخانه گنج دانش.
- محمد خانی، عباس (1400)، تفسیر تبصره ماده 292 قانون مجازات اسلامی در پرتو نظریه سوء نیّت غیر مستقیم، پژوهش نامه حقوق کیفری، 1، 175-192.
- محمدخانی، عباس (1395)، عنصر روانی جرم، ج1، تهران: میزان.
- محمدخانی، عباس (1397)، عنصر روانی جرم، ج2، تهران: میزان.
- مرادی، حسن (1396)، جرایم علیه اشخاص، تهران: میزان.
- مرعشی شوشتری، سید محمدحسن (1373)، دیدگاه های نو در حقوق کیفری اسلام، ج1، تهران: میزان.
- مسجدسرائی، حمید (1392)، بازپژوهشی ادله مانعیّت قتل خطائی از ارث، فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 9، 137-160.
- مسعودی، یوسف (1378)، شبهه در قتل، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه مازندران.
- معرفت، محمدهادی (1365)، قتل عمد، شبه عمد و خطای محض، فصلنامه حقّ، 5، 37-55.
- مفید(شیخ)، محمد بن محمد بن نعمان عکبری (1410ق)، المقنعه، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- میرمحمد صادقی، حسین (1394)، جرایم علیه اشخاص، چ 19، تهران: میزان.
- میرمحمد صادقی، حسین (1400)، حقوق جزای عمومی، ج1، تهران: دادگستر.
- وان آر لفیو (1390)، عنصر معنوی در نظام ایالات متحده آمریکا، ترجمه: فاطمه موسوی خوشدل، تهران: میزان.
- Allen, Michael, Edwards, lan (2019) Criminal Law, England, Oxford University press. - Andrew, Ashworth (2016) Principles of Criminal Law, England, Oxford University press. - Andrew, Ashworth (1987) Transferred Malice and Punishment for Unforeseen Consequences, in Reshaping The criminal Law. - Andrew p. Simester et Al., simester and sullivan (2016) criminal law, Theory and doctrine, England, Hart Publishing. - Bohlander, Michael (2010) 'Transferred malice and transferred defences: a critique of the traditional doctrine and arguments for a change in paradigm.', New criminal law review., 13 (3). pp. 555-624 - Bohlander, Michael (2016) General Defences in Criminal Law, London, Ashgate. - Crofts, penny (2015) The Identic Turn: The Culpability of Accessories and Perpetrators, Law in Context, pp.37-59 - Dillof, M. Anthony (1998) Transferred Intent: An Inquiry Into the Nature of Criminal Culpability, Buffalo Criminal Law Review, pp. 501-536 - Dine, Janet, Gobert, James, William, Wilson (2010) Case & Materials on Criminal Law, London, Oxford University Press. - Dressler, Joshua(2015) Understanding Criminal Law, United States, Carolina Academic Press. - Elliott, Catherine, Quinn, Frances (2000) Criminal Law, England, Pearson Education. - Ehrenreich, Nancy (2016) Attempt, Merger, and Transferred Intent, U Denver Legal Studies Research, pp. 1-37 - Fletcher, George (1978) Rethinking Criminal Law, California Law Review, Vol. 68, pp. 181-201 - Forell, Caroline (2010) What’s Reasonable?: Self-Defense and Mistake in Criminal and Tort Law, Lewis & Clark Law Review, Vol. 14, pp. 1401-1434. - Horder, Jeremy (2006) Transferred Malice and the remoteness of unexpected outcomes from intentions, Criminal Law Review, pp. 179-196 - Hunt, Martin (2000) A Level and As Level Law, London, Sweet & Maxwell. - Husak, N. Douglas (1996) Transferred Intent, 10 Notre Dame J.L. Ethics & Pub. Pol'y 65-97 - Johnson, Vincent (2004) Transferred Intent in American Tort Law, 87 Marq. L. Rev .pp. 903-938 - J. C. Smith, K. Laird, D. Ormerod, B. Hogan (2015) Criminal Law, Oxford University Press. - Pradel, Jean (2004) Droit Pénal Général, Paris, CUJAS. - Prosser, William (1967) Transferred Intent, 45 T EX. L. REV. 650 - Sitnik, Piotr, theoretical underpinnings of the doctrine of Transferred Malice, STUDIA IURIDICA LXVII, pp. 115-129 - Tomlin, Patrick (2021) Accidentally killing on purpose: Transferred Malice and missing victims, Law and Philosophy volume 41, pp. 329–350 - Trinchera, Tommaso (2020) Transferred Intent in Italian Criminal Law : sentencing rule for multiple offense scenarios, New Criminal Law Review, pp. 636-654 - Westen, Peter (2013) The Significance of Transferred Intent, Criminal Law and Philosophy, vol. 7, pp. 321-50 - Williams, Glanville(1961) Criminal Law : The General Part, The Cambridge Law Journal , Volume 19, pp. 142 – 144. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 563 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 333 |
||