پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 610 |
| تعداد مقالات | 9,026 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,082,756 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,656,167 |
تسلسل | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| مقاله 13، دوره 15، شماره 35، خرداد 1403، صفحه 367-394 اصل مقاله (559.33 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2023.30370.2269 | ||
| نویسنده | ||
| الهام زادافشار* | ||
| دانش‌آموختة دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 24 فروردین 1402، تاریخ بازنگری: 05 تیر 1402، تاریخ پذیرش: 10 تیر 1402 | ||
| چکیده | ||
| اساسی‌ترین ابزارهای ارزیابی و زیبایی‌شناسی در ادبیات را باید در دانش‌های بلاغی جست‌وجو کرد. هرچند این دانش‌ها در عمل، به نقد و ارزیابی آثار ادبی نمی‌پردازند و تنها به تعریف، شناسایی، ذکر شواهد و بیان نظری بسنده می‌کنند، باز هم ابزاری برای ارزیابی بهتر و دقیق‌تر آثار ادبی به شمار می‌روند. «تسلسل» از صنایعی است که در کتاب‌های بلاغی و تذکره‌ها در دوره‌هایی مطرح بوده، ولی بعدها به فراموشی سپرده شده است؛ به‌طوری که حتّی نامی از آن در کتاب‌های بلاغی جدید به چشم نمی‌خورد. وسعت دامنۀ این صنعت، آن را به برخی صنایع و انواع ادبی پیوند می‌دهد. برخی مانند «موقوف» یکی از انواع مسلسل به شمار می‌آیند. نیز صنعت تقسیم دارای انواع و زیرمجموعه‌هایی است که در کتاب‌های بلاغی به آن کمتر توجّه شده و تنها در برخی منابع به تقسیمی با عنوان «تقسیم وحده» یا «تقسیم مجرد» و «تقسیم مسلسل» اشاره شده که همین اشارۀ اندک هم در کتاب‌های بلاغی معاصر به چشم نمی‌خورد. برخی صنایع مانند «ردّ العجز علی الصّدر» و «ردّ الصّدر علی العجز»، «تشابه‌الاطراف»، «تکرار» یا «مکرّر» با یکی از اقسام مسلسل هم‌پوشانی دارند. در این پژوهش، به معرّفی این صنعت و اقسام آن بر اساس منابع موجود پرداخته شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بلاغت؛ تسلسل؛ سلسله‌بند؛ واقعه‌بند؛ غزل مسلسل؛ قصیدۀ مسلسل؛ رباعی مسلسل | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Tsalsol /Chain Rhyme | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Elham Zadafshar | ||
| PHD, of Persian Language and Literature, University of Isfahan, Isfahan, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The fundamental tools of literary assessment and aesthetics must be sought in rhetorical studies. Although these studies do not engage in the critique and evaluation of literary works in practice, and only suffice to define, identify, cite evidence, and express theoretical opinions, they still provide means for better and more accurate evaluation of literary works. As a rhetorical device, the interlocking or chain rhyme which is called Tasalsol in Persian poetry, can be observed in both verbal and conceptual continuity of verses. It is one of the techniques mentioned in rhetorical books and treatises in certain periods of Persian poetry, yet it does not stand out in modern rhetorical books. Persian chain rhyme scope links it to some other devices and genres. For example, one type of conceptual interlocking rhyme is Tasalsol Mowqouf, which is related to the use of the technique in run-on lines and enjambment. Another type of verbal chain rhyme is mostly observed in Qasida, a Persian subgenre similar to ode, and has been referred to as chain ode in the existing scholarship. This latter type closely resembles the Persian literary device, Taqsim which is somehow a sequence of parallel attribution, referred to as serial Taqsim in some ancient sources. Moreover, this type of Taqsim overlaps with some other Persian devices such as Rad ol-Ajz ala al Sadr and Rad ol-Sadr ala al Ajz, Tashabah ol-Atraf, Tekrar or Mokarar. In this article, we will delve into the examination of this device and its examples. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Keywords: chain rhyme lyric, Mosalsal ode (Qasida), interlocking quatrain, Rhetoric, chain stanza, Vaqe e band | ||
| مراجع | ||
|
آرزو، سراج‌الدّین علی‌خان (1178). مجمع‌النّفایس، نسخۀ خطی کتابخانۀ رضا رامپور، شمارۀ 2405.
- آقا سردار، نجف‌قلی میرزا (1355). درّۀ نجفی، تصحیح حسین آهی، جلد اول، تهران: فروغی.
- افصح زاده، اعلاخان (1378). نقد و بررسى آثار و شرح احوال جامى، تهران: میراث مکتوب.
- الهاشمی، احمد (1999). جواهرالبلاغه فی المعانی و البیان و البدیع، تصحیح یوسف الصمیلی، بیروت: مکتبة العصریة.
- امانی مازندرانی، محمّد (1374). دستورالشّعرا، نسخۀ کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران، شمارۀ 137.
- انوشه، حسن (1381). دانشنامۀ ادبی فارسی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- اوحدى بلیانى، تقى‌الدّین (1389). عرفات‌العاشقین و عرصات‌العارفین، جلد 3. تهران: میراث مکتوب.
- بدر جاجرمی، محمّ بن بدر (1337). مونس‌‌الاحرار فی دقایق‌‌الاشعار، تصحیح میرصالح طبیبی، تهران: اتّحاد.
- تاج الحلاوی، علی بن محمّد (1341). دقایق‌الشّعر علم بدیع و صنایع شعری در زبان پارسی دری، تصحیح سیدمحمّدکاظم امام، تهران: دانشگاه.
- ثامنی، جعفر (1341). فنون شاعری، شیراز: کانون تربیت.
- رادفر، ابوالقاسم (1368). فرهنگ بلاغی- ادبی، جلد1. تهران: اطّلاعات.
- رادویانی، محمّد بن عمر (1362). ترجمان‌البلاغه، تصحیح احمد آتش، تهران: اساطیر.
- رامی تبریزی، شرف‌الدّین حسن (1341) حقایق‌الحدائق علم بدیع و صنایع شعری در زبان پارسی دری، تصحیح محمّدکاظم امام، تهران: دانشگاه تهران.
- زاهدی، زین‌الدّین (جعفر) (1346). روش گفتار (علم‌البلاغه)، مشهد: دانشگاه.
- سرخوش، محمّد افضل (1389). کلمات‌الشّعرا، تصحیح علیرضا قزوه، تهران: مجلس.
- شبلی نعمانی (1363). شعر العجم یا تاریخ ادبیات ایران (1و 2). ترجمۀ محمّدتقی فخر داعی گیلانی ، تهران: دنیای کتاب.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1391). موسیقی شعر، تهران: آگاه.
- شمس‌العلما گرکانی، محمّدحسین (1377). ابدع‌البدایع، تصحیح حسین جعفری با مقدّمۀ جلیل تجلیل، چ1، تبریز: احرار.
- شمیسا، سیروس (1386). نگاهی تازه به بدیع، ویرایش دوم، تهران: میترا.
- شیرعلی خان لودی (1377). تذکرة مرآت‌الخیال، تصحیح حمید حسنی و بهروز صفرزاده،. تهران: روزنه.
- صفا، ذبیح‌الله (1369). تاریخ ادبیات در ایران، جلد 1، تهران: فردوس.
- عسجدی مروزی، ابونظر عبدالعزیز بن منصور (1334). دیوان، تصحیح شهاب طاهری با مقدّمۀ سعید نفیسی، تهران: طهوری.
- علی‌بیگی، وحید و امّ‌البنین نیکخواه نوری (1402). بررسی توازن آوایی و واژگانی در غزل‌های انوری، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، 14(31)، 243-248.
- عنصرالمعالی، کیکاووس (1383). قابوس‌نامه، تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: علمی.
- عنصری بلخی (1363). دیوان، تصحیح محمّد دبیرسیاقی، تهران: سنایی.
- فرّخی سیستانی (1311). دیوان، تصحیح علی عبدالرّسولی، تهران: مجلس.
- قاسمی، مرتضی (1387). استدراکات شمس‌العلما در ابدع‌البدایع و آغاز و انجام آن‌ها، نامۀ انجمن، شمارۀ 30، صص 109-140.
- فتوحی رودمعجنی، محمود (1379). نقد خیال، نقد ادبی در سبک هندی 900- 1200 ه ق)، تهران: روزگار.
- الکرکی الموسوی، السیّدحسین (1421). دفع المناواة عن التفضیل و المساواة، تحقیق السیّدمهدی الرجایی، قم: مطبعة علمیة.
- گوپاموی، محمّد قدرت‌الله (1387). تذکرة نتایج‌الافکار، تصحیح یوسف‌بیگ باباپور، جلد1، قم: مجمع ذخایر اسلامی.
- مشهدی، محمّدامیر و پروانه مهرسرشتان (1401). برجسته‌سازی ادبی جفت واژگان (مشابه) در خسرو و شیرین نظامی، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، 13(30)، 295-318.
- مطلوب، احمد (2006). معجم المصطلاحات البلاغیة و تطوّرها، بیروت: دارالعربیة الموسوعات.
- منوچهری دامغانی (1338). دیوان، تصحیح محمّد دبیرسیاقی، تهران: زوّار.
- مینوی، مجتبی (1346). پانزده گفتار، تهران: دانشگاه تهران.
- نورانی وصال (1352). بندهای مسلسل در شعر معاصر فارسی، چهارمین کنگرۀ تحقیقات ایرانی، شیراز، یازدهم تا شانزدهم شهریور، صص62-74.
- واعظ کاشفی سبزواری (1369). بدایع‌الافکار، تصحیح میرجلال‌الدّین کزّازی، تهران: مرکز.
- وطواط، رشیدالدّین محمّد (1362). حدایق السّحر فی دقایق الشّعر، تصحیح عبّاس اقبال آشتیانی، تهران: کتابخانۀ طهوری و کتابخانۀ سنایی.
- هدایت، رضاقلی‌خان (1331). مدارج‌البلاغه، شیراز: محمّدی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 171 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 181 |
||