پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 610 |
| تعداد مقالات | 9,029 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,082,952 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,656,403 |
تحلیل فضاهای ذهنی در ادبیات داستانی کودکان به زبان فارسی: رویکرد شناختی | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| دوره 15، شماره 36، مرداد 1403، صفحه 191-222 اصل مقاله (937.7 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2023.30863.2296 | ||
| نویسندگان | ||
| رضا خیرآبادی* 1؛ معصومه خیرآبادی2 | ||
| 1دانشیار گروه زبان‌های خارجی دفتر تألیف کتاب‌های درسی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی،تهران، ایران (نویسنده مسئول) | ||
| 2دانش آموختة دکتری زبان‌شناسی، دفتر انتشارات کمک‌آموزشی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی | ||
| تاریخ دریافت: 16 خرداد 1402، تاریخ بازنگری: 29 مرداد 1402، تاریخ پذیرش: 01 شهریور 1402 | ||
| چکیده | ||
| این پژوهش با رویکرد زبان‌شناسی شناختی، فضاهای ذهنی در داستان‌های کودکانه تألیف‌شده به زبان فارسی را مورد بررسی قرار داده است. زبان‌شناسی شناختی شاخه جدیدی از علم زبان‌شناسی است که از دهه 1970 ایجاد شده است. در این رویکرد، زبان منعکس‌کننده الگوهای فکری و مطالعه آن به معنای مطالعه الگوهای مفهوم‌سازی است. آنچه زبان‌شناسی شناختی را از رویکردهای دیگر زبان‌شناسی متمایز می‌کند، این است که فرض می‌شود زبان ویژگی‌های بنیادین و جزئیات طراحی ذهن بشر را می‌نمایاند. هدف این تحقیق، یافتن ساختارهای ذهنی و مفاهیم بنیادینی است که نویسندگان فارسی‌زبان، داستان‌های کودکانه را بر پایه آن‌ها بنا می‌کنند. داده‌ها به روش کتابخانه‌ای گردآوری شده‌اند. به‌این‌ترتیب که پس از مطالعه متن پنجاه داستان کودک، پنج نمونه به‌شیوه تصادفی انتخاب و به‌روش توصیفی - تحلیلی، در چارچوب نظریه فضاهای ذهنی فوکونیه (1997) تحلیل شده است. نتایج نشان می‌دهد که فضای پایه در داستان‌های بررسی‌شده، بر مفهوم «تنهایی» بنا شده‌اند و بر این پیش‌فرض استوار است که گرفتار شدن در تنهایی، معضلی همراه با رنج و اندوه بی‌اندازه است. به عبارت دیگر، تنهایی به‌عنوان مفهومی دارای بار معنایی منفی معرفی شده است که فضاهای ذهنی بعدی را درجهت فاصله گرفتن از آن می‌پروراند. به‌طور کلیشه‌ای، مواجهة شخصیت‌های داستانی با این معضل به‌طور غیرارادی و برخلاف میل آن‌ها بوده است، برای برون‌رفت از وضعیت موجود تلاش می‌کنند و درنهایت بر آن غلبه می‌کنند. داستان‌های بررسی‌شده حاوی پیام اخلاقی جمع‌گرایی و همنوع‌دوستی است و فضاهای ذهنی ایجادشده، مخاطب کودک را به‌سوی احساس توانمندی در روابط اجتماعی سوق می‌دهند. نتایج می‌تواند برای نویسندگان و ویراستاران کتاب‌های کودکان کاربرد داشته باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| داستان؛ زبان‌شناسی شناختی؛ زبان فارسی؛ فضاهای ذهنی؛ مفهوم‌سازی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Analysis of mental spaces in Persian children stories: A cognitive approach | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Reza Kheirabadi1؛ Masumeh Kheirabadi2 | ||
| 1Associate Professor, Department of Foreign Languages, Textbook Authoring Office, Educational Research and Planning Organization, Tehran, Iran (Corresponding Author) | ||
| 2Graduated with a Ph.D. in Linguistics, Educational Research and Planning Organization Publication Office | ||
| چکیده [English] | ||
| This article aims to study mental spaces in Persian children stories within a cognitive linguistic framework. As a new branch of the linguistics, cognitive linguistics was established in 1970s. In this approach, language is considered as a reflection of thought, and studying language patterns maps conceptualization. Cognitive linguistics is distinguished from the other branches of the discipline by the presupposition that language represents fundamental features and the detailed mapping of human mind. The main purpose of this study is to find mental structures and fundamental concepts on which Persian authors of children books base their stories. To conduct the research, data was gathered through library resources and, from a corpus of fifty children stories, five stories were accidentally selected and analyzed descriptively within Gilles Fauconnier’s (1997) mental spaces framework. Findings show that base space in the selected stories is constructed on the concept of “Loneliness” and presupposes that being trapped in loneliness is a problem with endless pain and sorrow. In other words, loneliness has been represented as a negative concept so that the next mental spaces be distanced from it. Stereotypically, fictional characters face this problem involuntarily, try to get out of it, and finally gain victory. The works under study in this research contain the message of collectivism and philanthropy, and the created mental spaces lead children audience to a sense of empowerment in social relations. The findings of this study can be useful both for authors and editors of children stories. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Cognitive Linguistics, Mental Spaces, Conceptualization, Persian, Story | ||
| مراجع | ||
|
- تباشیر، جلال، یاراحمدزهی، ناهید، محمدیان، امیر (1401)، بررسی چگونگی مفهوم سازی، درک و انتقال معنی توسط فضاسازهای ذهنی در ادبیات کودکان در زبان کردی، مجله زبان‌شناخت1، صص 101-134.
- تباشیر، جلال، یاراحمدزهی، ناهید، محمدیان، امیر (1399)، بررسی فضاسازهای ذهنی در ادبیات داستانی کودکان در زبان کردی براساس دو عامل سن و جنسیت، هفتمین کنفرانس بین‌المللی مطالعات زبان، ادبیات، فرهنگ و تاریخ.
- دمیرچی، مجید (1390)، چشم کویر، تهران: مؤسسه فرهنگی مدرسه برهان.
- راسخ مهند، محمد (1393)، درآمدی بر زبان‌شناسی شناختی، تهران: انتشارات سمت.
- رمضانی، محمد (1391)، کلاغ‌ها مهربان هستند؛ مهربان و تنها، تهران: سروش.
- سپاهی، جمشید (1392)، آهوی گردن‌دراز، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
- سرامی، قدمعلی (1394)، قصة دوستی، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
- سخاوی، لطیفه، علی‌مددی، منا، مزینانی، محمدکاظم و بهاری، نیلوفر (1399)، بررسی جادوی مجاورت در شعر کودک، مجله علمی مطالعات زبانی و بلاغی، 22، صص 219-250.
- شیرافکن، محمدحسین، قائمی‌نیا، علیرضا (1395)، تحلیل فضاهای ذهنی گفتمان شیطان در قرآن، مجله پژوهش‌های میان‌رشته‌‌ای قرآن کریم، 2، صص 63-78.
- عامری، حیات، خیرآبادی، رضا، خیرآبادی، معصومه (1394)، بررسی فضاهای ذهنی در متون خبری روزنامه‌های ایران، مجله علم زبان، 4، صص 155-178.
- عموری، نعیم، تختی، فاطمه (1399)، نمادهای آمیزه مفهومی در حکایت‌های کلیله و دمنه براساس نظریه فوکونیه و ترنر، مجله لسان مبین،41، صص 83-102.
- فولادوند، مرجان(1393)، ژینژانبر مرغ نوروزی، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
- قاسمی‌فرد، هدیه، زارع، ناصر (1401)، فضاسازهای ذهنی حواس در قرآن کریم با تکیه بر نظریه آمیختگی مفهومی، دوفصلنامه کتاب قیم،26، صص 29-48.
- مشایخی، ناهید (1392)، فضاسازهای ذهنی در ادبیات کودکان در زبان فارسی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه اصفهان.
- نبی‌لو، علیرضا، باقی، مریم و نیازی، فاطمه (1402)، بررسی تصاویر عناصر طبیعت در شعر شاعران کودک و نوجوان، مجله علمی مطالعات زبانی و بلاغی،31، صص 349-378.
- نجفی، آزاده، پهلوان‌نژاد، محمد رضا و شریفی، شهلا (1395)، خلق شخصیت نوظهور در متن زبانی با کمک آمیختگی مفهومی، مجله جستارهای زبانی، 6، صص 319-349.
- نقی‌زاده، محمود و اورکی، غلام‌حسن (1395)، تحلیل شناختی ساختار مفهومی قرآن در چارچوب نظریه فضاهای ذهنی فوکونیه (با تکیه بر پانزده جزء دوم)، مجله ذهن، صص 121-142.
-Evans, V & Green, M (2006), Cognitive Linguistics, Edinburg University Press. -Evans, V (2007), A Glossary of Cognitive Linguistics, Edinburg University Press. -Fauconnier, G (1985), Mental spaces: Aspects of meaning construction in natural language, Cambridge: Cambridge University Press. -Fauconnier, G (1994), Mental spaces: Aspects of Meaning Construction in Natural Language, Cambridge: Cambridge University Press. -Fauconnier, G (1997), Mappings in Thought and Language. Cambridge: Cambridge University Press. -Fauconnier, G (2001), Conceptual blending and analogy; In: Gentner Dedre, Holyoak Keith, Kokinov Boicho, editors. The analogical mind: perspectives from cognitive science, Cambridge: MIT Press. -Jiang, Canzhong and Yang, Kun (2021), “Concepts and Conceptualization”, The Rotledge Handbook of Cognitive Linguistics, ed by Wen, X & Taylor, J.R, pp. 255-268. -Lakoff, G (1987), Women, fire and dangerous things: what categories reveal about the mind. Chicago: University of Chicago Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 174 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 226 |
||