پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 610 |
| تعداد مقالات | 9,029 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,082,942 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,656,400 |
استعاره‌های مفهومی دلیری درکلام و تصویر شاهنامۀ طهماسبی | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| دوره 15، شماره 36، مرداد 1403، صفحه 329-358 اصل مقاله (1.47 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2023.31482.2324 | ||
| نویسندگان | ||
| کاملیا کاکوئیان1؛ افسانه کامران* 2 | ||
| 1کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشگاه سوره، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران (نویسندة مسئول) | ||
| تاریخ دریافت: 20 مرداد 1402، تاریخ بازنگری: 05 شهریور 1402، تاریخ پذیرش: 07 شهریور 1402 | ||
| چکیده | ||
| دلیری در شاهنامه مفهومی بنیادین و گسترده است و با مفاهیم دیگری چون خرد، نجابت، جنگاوری، شجاعت، نام و... هم‌بسته است. این مقاله درصدد است تا چگونگی بیان مفهوم دلیری را در دو حوزه زبان و تصویر در شاهنامه بررسی کند. فردوسی برای تبیین مفهوم دلیری در شعر از چه استعاره‌های مفهومی مدد جسته است و هنرمند نگارگر چه تمهیداتی را برای تصویرسازی این استعارات به کار برده است؟ آیا سعی کرده تا تنها به متن وفادار باشد یا برای بیان این مفهوم به خلاقیت‌هایی دست زده است؟ در این پژوهش دیدگاه استعاره‌های مفهومی جرج لیکاف و مارک جانسون به‌عنوان چارچوب نظری تحقیق انتخاب و نگاره‌ها نیز از شاهنامۀ طهماسبی انتخاب شده است و تحلیل نگاره‌ها براساس روش نشانه‌شناسی اجتماعی تصویر (کرس و ون لیوون) صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که نگارگر علاوه‌بر استفاده از قراردادهایی چون عناصر نما، همچون ظاهر کنشگر، ترکیب‌بندی، ارزش اطلاعات، قاب‌بندی و نشانداری، از عناصری اجرایی، چون حضور مشارکت‌کنندگان، مقتضیات صحنه و انواع بردار در ایجاد کنش و همچنین از عناصر ارتباطی مثل زاویه دید، فاصله و تماس برای به تصویر کشیدن استعاره‌های مفهومی دلیری استفاده کرده است. در بعضی از این تصاویر نگارگر به ابداعاتی در بازنمایی این استعاره‌ها دست زده که گاهی هم‌راستا با کلیت داستان است و گاهی بدون توجه به داستان. تمهیداتی چون نشانداری یا ترکیب‌بندی و قاب‌بندی که در جهت افزون‌سازی و تشدید معنای استعاره‌های پهلوانی در نگاره‌ها به کار برده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نگارگری؛ دلیری؛ استعاره‌های مفهومی؛ نشانه‌شناسی اجتماعی تصویر؛ شاهنامه طهماسبی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The conceptual metaphor of Valor in the language and imagery of The Houghton Shāhnama | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Kamelia Kakoeian,1؛ Afsaneh Kamran2 | ||
| 1Master of Art Research, University of Soore, Tehran, Iran. | ||
| 2Assistant Professor, Faculty of Art and Architecture, University of Kharazmi, Tehran, Iran (correspondence author) | ||
| چکیده [English] | ||
| In Shāhnama, valor is a fundamental and extensive concept, interlinked with other notions such as wisdom, nobility, warriorship, courage, and reputation. This article aims to examine how the concept of valor is linguistically and visually expressed in Shāhnama; what conceptual metaphors has Ferdowsi employed to elucidate the concept of valor in his poetry, and what techniques has the miniature artist utilized to visualize these metaphors? Has the artist merely adhered to the text or employed creative approaches to convey this concept? To answer these questions, the research adopts George Lakoff and Mark Johnson's conceptual metaphor theory as its theoretical framework. The miniatures are selected from the Houghton (Tahmāsebi) Shāhnama, and their analysis is conducted using Kress and van Leeuwen's social semiotic approach to visual analysis. The findings indicate that, in addition to employing conventional elements such as the appearance of actors, composition, information value, framing, and salience, the miniature artist has utilized elements of performance like participant presence, scene requirements, and vector types to create action. Furthermore, relational elements such as point of view, distance, and contact have been used to depict conceptual metaphors of valor. In some of these images, the artist has been innovative in representing these metaphors, sometimes aligning with the overall narrative and sometimes diverging from it. Techniques such as salience, composition, and framing have been employed to augment and intensify the meaning of heroic metaphors in the miniatures. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Iranian Painting, bravery, conceptual metaphors, social semiotics of image | ||
| مراجع | ||
|
- آژند، یعقوب (1399)، نگارگری ایران، چاپ پنجم.تهران: سمت.
- استوار نامقی، سیدمحمدامین (1392)، استعارۀ مفهومی رد در شاهنامه، در مجموعه مقاله‌های شاهنامه و پژوهش‌های آیینی به کوشش فرزاد قائمی، مؤسسه چاپ انتشارات فردوسی مشهد، چاپ نخست، صص399-418.
- اعظم کثیری، آتوسا (1390)، پایان‌نامه دکتری «نشانه شناسی هنری پهلوان در شاهنامۀ طهماسبی»، پژوهش هنر، تهران، پردیس هنرهای زیبا.
- پاکباز، رویین (1387)، نقاشی ایران از دیرباز تا امروز، تهران: زرین و سیمین.
- پهلوان‌نژاد، محمدرضا (1391)، بررسی قیاس و استعارۀ شناختی در هفت‌خان رستم شاهنامۀ فردوسی، مجموعه مقالات هشتمین همایش زبانشناسی ایران، صص 80-90.
- خاتمی‌نیا، میثم (1399)، پایان‌نامه دکتری «تحلیل انتقادی استعاره مفهومی در شاهنامۀ فردوسی»، زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی.
- خواجه‌گیری، طاهره، شجری، رضا، شمیسا، سیروس، راستگوفر، سید محمد (1399)، «نشانه‌شناسی خویشکاری نام رستم در شاهنامه»، مطالعات زبانی و بلاغی ، 11 (22)، ص 161-190.
- دانشمندی، حسن؛ نیکویی، علیرضا؛ رمضانی نژاد، رحیم؛ بهرامی پور، بهرام (1385)، «مقایسۀ صفات اصلی پهلوانی در شاهنامه»، نشریۀ المپیک: دوره 14، شمارۀ ، صص 83-90.
- دبیر‌سیاقی، سید محمد( 1393)، برگردان روایت‌گونۀ شاهنامۀ فردوسی به نثر، چاپ سیزدهم، تهران: قطره.
- سجودی، فرزان (1387)، نشانه‌شناسی کابردی، چاپ اول، تهران: علمی.
- شاهنامۀ طهماسبی (1392)، چاپ اول، نشر آثار هنری متن، تهران: خانۀ فرهنگ و هنر گویا.
- فردوسی، ابوالقاسم ( 1379)، شاهنامه به تصحیح ژول مل، چاپ پنجم، تهران: سخن.
- فردوسی، ابوالقاسم (1391)، شاهنامۀ فردوسی، چاپ اول، تهران: نشر کارگاه فیلم و گرافیک سپاس.
- فاطمی، فتانه السادات (1396)، «مطالعه و ارزیابی میزان تطابق استعاره‌های مفهومی کلامی و غیرکلامیِ (مصّور) حوزه مفهومی جنگ در داستان‌های شاهنامه فردوسی از منظر زبانشناسی شناختی»، زبانشناسی همگانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
- صدری، مینا؛ عصمتی، حسین (1398)، «ترجمان تصویری صورخیال ادبی در شش نگاره شاهنامه تهماسبی»، فصلنامه نگره، دوره 14، شماره 52، صص 25-37.
- عصمتی، حسین (1394)، پایان‌نامه دکتری «تأثیر بیان تصویری شاهنامۀ فردوسی بر نگارههای شاهنامههای بایسنقری و تهماسبی»، تاریخ تحلیلی تطبیقی هنر اسلامی، دانشگاه شاهد، دانشکده هنر.
- عصمتی، حسین (1401)، صورخیال در نسخه‌های مصور، تهران: سوره مهر.
- کاظمینی، کاظم (1349)، عیاران با ویژگی‌های پهلوانی از تاریخ اجتماعی و قومی ایران، تهران: چاپ میهن.
- کامران، افسانه (1392)، پایان‌نامه دکتری «نشانه‌شناسی دو دهه عکس خانوادگی در ایران، دهۀ 50 و 80 شمسی»، پژوهش هنر، دانشگاه الزهراء، دانشگاه هنر.
- کووچش، زلتن (1393)، مقدمۀ کاربردی بر استعاره، ترجمۀ شیرین پورابراهیم، تهران: سمت.
- کزازی، میر جلال الدین؛ رضوی، مسعود (1389)، «پهلوانی و جوانمردی در شاهنامۀ فردوسی»، نشریۀ اطلاعات حکمت و معرفت، شمارۀ 6، صص، 4-7.
- لیکاف، جرج؛ جانسون، مارک (1394)، استعاره‌هایی که با آن‌ها زندگی می‌کنیم، ترجمۀ هاجر آقاابراهیمی، تهران: علم.
- لیوون، تئوون (1395)، آشنایی با نشانه‌شناسی اجتماعی، ترجمۀ محسن نوبخت. چاپ اول، تهران: علمی.
- مرجع‌زاده، سعیده (1387)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد «آیینهای پهلوانی و رزم در شاهنامۀ فردوسی» ، زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه با هنر کرمان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
- محمودی بختیاری، بهروز؛ سراج، اشرف (1397)، «استعاره‌های مفهومی حوزۀ اخلاق در شاهنامۀ فردوسی»، نشریۀ پژوهش‌نامه اخلاق، شماره 40، صص 127-142.
- موسوی، شایسته سادات؛ رحیمی، محمود (1399)، « زمین و آسمان بر محور استعاره»، مطالعات زبانی و بلاغی، شماره 22، صص 496-471. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 133 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 150 |
||