پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شمارهها | 675 |
| تعداد مقالات | 9,847 |
| تعداد مشاهده مقاله | 69,907,173 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 49,221,971 |
واکاوی ضمانت اجرای شرط عدم باروری در نکاح دائم | ||
| مطالعات فقه و حقوق اسلامی | ||
| دوره 16، شماره 35، شهریور 1403، صفحه 161-186 اصل مقاله (905.94 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/feqh.2023.28739.3410 | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا وطنی* 1؛ معصومه زمانیان2 | ||
| 1استادیار گروه فقه و حقوق پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول) | ||
| 2دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده الهیات الزهرا، تهران، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 26 مهر 1401، تاریخ بازنگری: 28 آذر 1401، تاریخ پذیرش: 14 دی 1401 | ||
| چکیده | ||
| در مقوله پراهمیت، پرابتلا و ذوابعاد ازدواج و نهاد خانواده، یکی از مباحثی که در کیفیّت و کمیّت تداوم خانواده دارای اثر انکارناپذیر است، مسأله شروطی است که طرفین عقد نکاح به صورت صریح یا ضمنی در ضمن عقد مندرج نموده و با قبول آنها و اعتماد به تعهّد طرف مقابل به نقض نکردن آنها، وارد زندگی مشترک میشوند. در شرایط اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی حاضر، شرط صاحب اولاد نشدن و دو نفره ماندن زندگی برای مدّت مشخص یا به صورت دائم، در ضمن برخی عقود ازدواجِ محقّق شده، مندرج گشته و ذهن و لسان بعضی جوانان در شرف ازدواج را اشغال نموده است. این نوشتار صرفنظر از دلایل پیدایش چنین ایدهای در ذهن راهیان مسیر ازدواج و تشکیل خانواده، با روش توصیفی - تحلیلی به کنکاش در ضمانت اجرای این شرط و اختیارات مشروطٌ له در مواجهه با نقض شرط از سوی مشروطٌ علیه پرداخته و با نمایش ناکارآمدی ضمانت اجراهای عمومی شروط، تضمین امنیّت شرط مزبور در ضمن عقد نکاح را در گرو تعیین ضمانت اجراهای قراردادی میداند. | ||
| کلیدواژهها | ||
| ضمانت اجرا؛ فرزندآوری؛ تخلّف از شرط؛ ازدواج؛ شرط ضمن عقد | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Analysis of the Enforcement of the Non-Childbearing Condition in Permanent Marriage | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zahra Vatani1؛ Masomeh Zamanian2 | ||
| 1Assistant Professor in the Department of Jurisprudence and Law at the Imam Khomeini and Islamic Revolution Research Institute, Tehran, Iran (correspondence author) | ||
| 2Master's Graduate, Department of Islamic Jurisprudence and Law, Al-Zahra Faculty of Theology, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| In the complex, multifaceted, and critical arena of marriage and family institutions, one influential factor in the quality and longevity of family life is the set of explicit or implicit conditions that spouses include in the marriage contract. By agreeing to these conditions and relying on the commitment of the other party not to breach them, couples enter into a shared life. In today’s economic, cultural, and social context, the condition of not having children-whether for a specified period or permanently-and maintaining a two-person family has been incorporated into some marriage contracts and has captured the attention of some young people preparing for marriage. This study, setting aside the reasons why such an idea has arisen among those contemplating marriage and family formation, adopts a descriptive-analytical approach to explore the enforcement of this condition and the rights of the conditional party in cases where the condition is breached by the obligated party. By highlighting the ineffectiveness of general enforcement measures for conditions, this article argues that safeguarding this particular condition within the marriage contract depends on establishing contractual enforcement measures. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| Enforcement, childbearing, breach of condition, marriage, conditional terms in contracts | ||
| مراجع | ||
|
ـ آخوند خراسانی، محمدکاظم (1406)، حاشیه المکاسب، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ـ آهنگران، محمدرسول؛ آقایی بجستانی، مریم؛ ورزی، فاطمه (1401)، بازپژوهشی حکم شرعی کنترل جمعیت، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 27، 29-52.
ـ ابن ادریس حلّی، محمد بن احمد (1386)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ج2، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
ـ ابن زهره، حمزه بن علی (1390)، غنیه النزوع الی علمی الاصول و الفروع، تهران: مجلس شورای اسلامی.
ـ ابن فهد حلّی، احمد بن محمد (1407ق)، المهذّب البارع فی شرح المختصر النافع، ج3، چ3، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
ـ ابن قدامه مقدسی، عبدالرحمن بن محمد (بیتا)، الشرح الکبیر علی متن المقنع، ج7، بیروت: دار الکتاب العربی.
ـ ابن قدامه، عبدالله ابن احمد (1404ق)، المغنی، ج7، قاهره: مکتبه القاهره.
ـ اصفهانی(کمپانی)، محمدحسین (1418ق)، حاشیه کتاب المکاسب، ج5، قم: محقّق.
ـ الجزیری، عبدالرحمن (1419ق)، الفقه علی المذاهب الاربعه، ج4، بیروت: دار الثقلین.
ـ امامی، سید حسن (1366)، حقوق مدنی، ج4، چ 28، تهران: اسلامیه.
ـ انصاری(شیخ)، مرتضی بن محمدامین (1415ق)، المکاسب، ج5و6، قم: کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
ـ انصاری، مهدی (1390)، نظریه نقضکارآمد قرارداد از دیدگاه مکتب تحلیل اقتصادیحقوق، حقوق و علومسیاسی، 1، 39-57.
ـ بحرانی، یوسف بن احمد (1363)، الحدائقالناضره فی احکام العتره الطاهره، ج19و24و25، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
ـ بهجت، محمدتقی (1386)، استفتائات از محضر آیتالله بهجت، قم: دفتر آیه الله.
ـ بهوتی، منصور بن یونس (1414ق)، شرح منتهی الارادات، ج2، بیروت: عالم الکتب.
ـ بهوتی، منصور بن یونس (2009م)، کشافالقناع عن متنالاقناع، ج5، بیروت: دار الکتب العلمیه.
ـ جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1385)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ج5، چ 7، قم: دار التفسیر.
ـ جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1386)،ترمینولوژی حقوق، چ18، تهران: کتابحانه گنج دانش.
ـ حجازی، محمدعلی؛ بداغی، فاطمه (1393)، شرط باروری یا عدم باروری در نکاح، زنان و خانواده، 64 ، 47-72.
ـ حسینی سیستانی، سید علی (1417ق)، منهاج الصالحین، ج3، قم: دفتر آیه الله.
ـ حسینی، سید محمدباقر (1385)، ضمانت اجرای تخلّف از شرط فعل منفی حقوقی، دادرسی، 58، 43-45.
ـ حکیم، سید محسن (1410ق)، منهاج الصالحین (با حاشیه صدر)، ج2، بیروت: دار التعارف.
ـ حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1420ق)، تحریر الاحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه، ج2، قم: الامام الصادق(ع).
ـ خمینی(امام)، سید روح الله (1370)، تحریر الوسیله، ج2، قم: دار العلم.
ـ خمینی(امام)، سید روح الله (1421ق)، کتاب البیع، ج5، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
ـ خوئی، سید ابوالقاسم (1418ق)، موسوعه الامام الخوئی، ج33، قم: مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی.
ـ خوئی، سید ابوالقاسم (1424ق)، منهاج الصالحین، ج2، قم: مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی.
ـ درتکیده، سید محمد (1393)، کنترل ولادت از نگاه قرآن و سنّت، چابهار: اهل قلم بلوچ.
ـ زارعی، بیژن (1389)، مبانی جمعیت شناسی اقتصادی و اجتماعی، ج4، چ4، تهران: سمت.
ـ سعادت مصطفوی، سید مصطفی (1383)، ضمانت اجرای تخلّف از شرط ترک فعل حقوقی، دین و ارتباطات، 24، 171-200.
ـ سکوتی نسیمی، رضا (1395)، بررسی فقهی و حقوقی ضمانت اجرای تخلّف از شرط ترک فعل حقوقی،آموزه های فقه مدنی، 13، 129-156.
ـ سیمایی صراف، حسین (1387)، مطالبه بهای شرط، تضمینی برای جبران تخلّف از شرط و نقد رویکرد سنتی، نامه مفید، 67، 51-70.
ـ شبیری زنجانی، سید موسی (1382)، کتاب نکاح، ج4، قم: مؤسسه پژوهشی رأی پرداز.
ـ شهیدی، مهدی (1387)، حقوق مدنی: شروط ضمن عقد، چ2، تهران: مجد.
ـ صادقی مقدم، محمد حسن؛ شکوهی زاده، رضا (1391)، نظریه تبعیت در اعمال حقوقی، دیدگاه حقوق قضایی، 57، 43-78.
ـ صفائی، سید حسین (1382)، دوره مقدماتی حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، ج2، تهران: میزان.
ـ صفائی، سید حسین؛ امامی، اسدالله (1378)، حقوق خانواده: نکاح و انحلال آن، ج2، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
ـ طباطبائی قمی، سید تقى (1426ق)، مبانی منهاج الصالحین، ج10، قم: قلم الشرق.
ـ طباطبائی یزدی، سید محمدکاظم (1414ق)، العروهالوثقی، ج1، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
ـ طباطبائی یزدی، سید محمدکاظم (1421ق)، حاشیه المکاسب، ج2، چ4، قم: اسماعیلیان.
ـ طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1387ق)، المبسوط فی فقه الامامیه، ج2، تهران: المکتبه المرتضویه.
ـ طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1407ق)، تهذیب الاحکام، ج7، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
ـ عاملی(شهید اول)، محمد بن مکّی (1373)، اللمعه الدمشقیه، قم: دار الفکر.
ـ عاملی(شهید اول)، محمد بن مکّی (1417ق)، الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، ج3، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
ـ علایی نوین، فروزان (1393)، بازپژوهشی رویکردهای فقهی در مباحث کنترل جمعیت و تنظیم خانواده، فصلنامه پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، 38، 135-156.
ـ علیی، محمدولی (1384)، تأثیر آموزه ها و فتاوای شیعی در رشد و کنترل جمعیت، فصلنامه ادیان و مذاهب، 12، 143-174.
ـ غزالی، محمد بن محمد (1375)، احیاء علوم الدین، ترجمه: مویدالدین محمد خوارزمی، تهران: علمی و فرهنگی.
ـ قائنی، محمد؛ معینی فر، محدثه (1393)، موجه سازی حق تولید مثل وباروری انسان در قرآن، مطالعات راهبردی زنان، 66، 195-247.
ـ قراملکی، علی؛ مرتاضی، احمد؛ امیرپور، حیدر (1388)، مشروعیت الزام به فرزندآوری، فقه و حقوق اسلامی، 1، 125-140.
ـ کاتوزیان، ناصر (1378)، دوره مقدماتی حقوق مدنی: اموال و مالکیت، تهران: دادگستر.
ـ کاتوزیان، ناصر (1383)، قواعد عمومی قراردادها، ج4، چ6، تهران: شرکت سهامی انتشار.
ـ کاتوزیان، ناصر (1376)، فلسفه حقوق، ج3، تهران: شرکت سهامی انتشار.
ـ کاظمی، علی (1401)، واکاوی مالیت منفعت انسان و کیفیت تسلیم آن در فقه و حقوق ایران، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 27، 333-360.
ـ کرکی(محقّق)، علی بن حسین (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج12، قم: آل البیت.
ـ محقّق داماد، سید مصطفی (1386)، بررسی فقهیحقوق خانواده: نکاح و انحلال آن، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
ـ محقّق داماد، سید مصطفی (1389)، شرط فرزندآوری یا عدم فرزندآوری، فقه پزشکی، 2، 11-24.
ـ مکارم شیرازى، ناصر (1427ق)، دائرةالمعارف فقه مقارن، قم: مدرسه امام علی بن ابیطالب علیهالسلام.
ـ موسوی بجنوردی، سید حسن (1419ق)، القواعد الفقهیه، ج3، قم: الهادی.
ـ موسوی بجنوردی، سید محمد (1373)، شرط ترک ازدواج مجدد در ضمن عقد نکاح، قضایی وحقوقی دادگستری، 11، 49-56.
ـ موسوی عاملی، محمدعلی (1411ق)، نهایة المرام فی شرح مختصر شرائعالإسلام، ج1، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
ـ نائینی، محمد حسین (1418ق)، منیه الطالب فی شرح المکاسب، تقریر: موسی خوانسازی نجفی، ج2، قم: موسسه النشر الاسلامی.
ـ نجفی(صاحب جواهر، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج5و30، قم: اسلامیه.
ـ نراقی، احمد بن محمد مهدی (1429ق)، مستند الشیعه فی احکام الشریعه، ج16، بیروت: آل البیت.
ـ نوری همدانی، حسین (بیتا)، کنترلجمعیت، مجله فقه اهلبیت علیهم السلام، 33، 24-51.
ـ وحید خراسانی، حسین (1428ق)، منهاج الصالحین، ج3، قم: مدرسه امام باقر(ع).
- Barnett Katy and Harder, Sirko (2014), Remedies in Australian Contract Law, New York: Cambridge University Press. - Leitzel, Jim, Reliance and Contract Breach, Law and Contemporary Problems, No. 52, pp. 87-105, 1989. Available at: https://scholarship.law.duke.edu/lcp/vol52/iss1/6 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 376 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 290 |
||