پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 646 |
| تعداد مقالات | 9,433 |
| تعداد مشاهده مقاله | 68,186,702 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 44,466,044 |
چرا اساس سبک هندی بر تمثیل استوار است؟ | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| دوره 15، شماره 37، آبان 1403، صفحه 273-296 اصل مقاله (904.06 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2023.31733.2345 | ||
| نویسندگان | ||
| مرتضی قاسمی* 1؛ حسین حسن رضایی2؛ فاطمه حکیما2 | ||
| 1استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران | ||
| 2استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 17 شهریور 1402، تاریخ بازنگری: 23 آذر 1402، تاریخ پذیرش: 27 آذر 1402 | ||
| چکیده | ||
| تقریباً اغلب کتب و مقالاتی که دربارة سبک هندی نوشته شدهاند بر تمثیل (مدعا مَثَل، اسلوب معادله، تشبیه تمثیل، مثالیه) به‌عنوان مهم‌ترین ویژگی سبک هندی اشاره کردهاند. محمد سیاسی در این زمینه کتابی مجزا با نام «سبک اصفهانی و تمثیل در شعر صائب و شاعران عصر صفوی» چاپ کردهاند؛ بنابراین سخن از کاربرد تمثیل در شعر سبک هندی حرف تازهای نیست و از تذکرههای همان دوران تا امروز مرتب تکرار شده است. آنچه اهمیت دارد این است که هدف و کارکرد تمثیل چیست و چرا اساس سبک هندی بر تمثیل استوار است؟ مقاله حاضر میکوشد بر اساس اسرار البلاغه عبدالقاهر جرجانی که کاملترین و دقیقترین توضیحات را درباره تمثیل و تشبیه تمثیل دارد و اطلاعات جانبی از سبک هندی و جامعة آن روز ایران به این سؤال پاسخ دهد. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی و بر مبنای مداقة تمثیل در شعر شاعران برجستة سبک هندی است. نتایج حاصل از تحقیق نشان میدهد مهم‌ترین کارکرد تمثیل و تشبیه تمثیل، محسوس ساختن امر ذهنی و نامحسوس است تا بدین ترتیب مخاطب شعر به‌ویژه مخاطب عام را اقناع کند و او را در پذیرفتن ادعا یا مفهوم موردنظر مجاب یا تسلیم سازد؛ بنابراین مهم‌ترین دلیل کاربرد تمثیل اقناع مخاطب است و در وهله دوم اهمیت معنی بیگانه در سبک هندی که باعث شده است شاعر به جزئیترین امور زندگی برای ساختن تمثیل توجه کند. علاوه بر این عوامل، رئالیستی شدن شعر تحت تأثیر مکتب وقوع و خارج شدن آن از دربار و دنیای سورئالیستی عرفان و خانقاهِ صوفیه باعث رونق این آرایة ادبی گردیده است؛ چون این آرایه در عین زیبایی و شگفتی باعث واقعگرا شدن شعر و پذیرفتن ادعای شاعر میگردد. به این دلایل باید زیبایی و طراوت بخشیدن به شعر و شگفتی و مسحور ساختن مخاطب را افزود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تمثیل؛ تشبیه تمثیل؛ اسلوب معادله؛ سبک هندی؛ اسرارالبلاغه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Why is allegory the basis of Indian style (sabk-e hendi)? | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Morteza Ghasemi1؛ Hossein Hasanrezaei2؛ Fatemeh Hakima2 | ||
| 1Assistant Professor of Persian Language and Literature, Farhangian University, Tehran, Iran (corresponding author) | ||
| 2Assistant Professor of Persian Language and Literature, Farhangian University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Most of the books and articles written about the Indian style (the poetry of the Safavid era) have often mentioned allegory as the most important feature of the Indian style. In this relation, Mohammad Siāsi has published a book titled Isfahāni style and Allegory in the Poetry of Sāeb and the poets of the Safavid era. As such, the use of allegory in Indian style poetry is not a new thing, and it has been frequently dealt with until today. The important matter is what the purpose and function of allegory is and why it is the basis of Indian style? This article tries to answer the questions focusing on Asrār al-balāḡa (The secrets of eloquence) of Abd-ul-Qāher Jorjānī, which has the most complete and accurate explanations about allegory, - and additional information about the Indian style and its concurrent society in Iran. The research method is descriptive-analytical and based on the detailed analysis of allegory in the poetry of prominent poets of Indian style. The results of the research show that the most important function of allegory is to make the mental and intangible things tangible so as to convince the audience, especially the general audience, and persuade them to accept the claim or concept in question. Therefore, the most important reason for using allegory is persuading the audience, and secondly, the significance of the meaning of stranger in Indian style, which has made the poets pay attention to the smallest matters of life to make an allegory. In addition to these factors, the poetic realism under the influence of the Voqou (a Persian poetic style which favors simplicity in style and language) and its departure from the court and the surrealist world of mysticism and the Sufi lodges has caused the spread of this literary style. Because this way of expression, while beautiful and wondrous, makes the poem realistic and the poet’s claim acceptable. To these reasons, it is necessary to add the poem beauty and freshness, and the audience fascination. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| allegory, simile, Indian style, the poetry of the Safavid era, Asrār al-balāḡa | ||
| مراجع | ||
|
-اسماعیلی، عصمت (1393). «مطالعة تطبیقی موتیو خط در دیوان نظیری و غزلهای صائب». دانشگاه سمنان: مجلة علمی مطالعات زبانی و بلاغی. 2(9). 28- 7.
-تفتازانی، سعدالدین (1383). شرح المختصر. چ1. قم: اسماعیلیان.
- جرجانی، عبدالقاهر (1374). اسرار البلاغه. ترجمة جلیل تجلیل. چ 1. تهران: دانشگاه تهران.
- حسنپور آلاشتی، حسین (1384الف). طرز تازه: سبکشناسی غزل سبک هندی. چ1، تهران: سخن.
- حسنپور آلاشتی، حسین (1384ب). «معنی بیگانه در شعر صائب تبریزی». نشریّه زبان و ادب فارسی. 48(196). 84- 69.
-حکیمآذر، محمد (1395). «بحث در تشبیه تمثیل و کارکرد آن در غزل صائب تبریزی». فنون ادبی. 8(15). 136- 117.
-دادبه، اصغر (1387) تمثیل. دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی. زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی. ج16. چ1. تهران: مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی.
-دهخدا، علیاکبر (1377). لغتنامة دهخدا. ج5. چ2 (دورة جدید). تهران: دانشگاه تهران.
-رجایی، محمدخلیل (1379). معالم البلاغه در علم معانی و بیان و بدیع. چ5، شیراز: دانشگاه شیراز.
- زرینکوب، عبدالحسین (1376). با کاروان حله. چ10، تهران: علمی.
- سلیم تهرانی، محمدقلی (1349). دیوان، به تصحیح و اهتمام رحیم رضا. چاپ اول. تهران: ابن‌سینا.
- سیاسی، محمد (1389). سبک اصفهانی و تمثیل در شعر صائب و شاعران عصر صفوی. چ1. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
-شفیعی کدکنی، محمدرضا (1366). صورخیال در شعر فارسی. چ3، تهران: آگاه.
-شفیعی کدکنی، محمدرضا (1400). شاعر آینهها (بررسی سبک هندی و شعر بیدل). چ12، تهران: آگاه.
-شوقی ضیف (1398). تاریخ و تطوّر علوم بلاغت. ترجمة محمدرضا ترکی. چ6، تهران: سمت.
-صائب تبریزی (1375). دیوان. تصحیح محمد قهرمان. چ3. تهران: علمی و فرهنگی.
- غنی کشمیری (1362). دیوان. به کوشش احمد کرمی. چاپ اول. تهران: نشریات ما.
- فتوحی، محمود (1376). «جامعة ادبی عصر صفوی». دانشگاه خوارزمی: نشریه زبان و ادبیات فارسی. 12. 76- 49.
-فتوحی، محمود (1383). «تمثیل (ماهیت، اقسام و کارکرد)». دانشگاه خوارزمی: مجله زبان و ادبیات فارسی. 12 و 13(49- 48- 47). 178- 141.
- فتوحی، محمود (1397). تمثیل. دانشنامة زبان و ادب فارسی. به سرپرستی اسماعیل سعادت. ج3. چ1. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی با همکاری انتشارات سخن.
-فرامرز قرا ملکی، احمد (1387). تمثیل. دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی. زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی. ج16. چ1. تهران: مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی.
-قاسمی، مرتضی؛ حسنرضایی، حسین؛ قاسمی، نوشین (1402). «تحلیل بنمایة خار سر دیوار در غزلیات صائب». دانشگاه سمنان: مجلة مطالعات زبانی و بلاغی. 14(31). 320- 295.
- قهرمان، محمد (1376). برگزیدة اشعار صائب و دیگر شعرای معروف سبک هندی. چ1. تهران: سمت.
-کلیم همدانی، ابوطالب (1375). دیوان ابوطالب کلیم همدانی. مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمد قهرمان. چ2. مشهد: آستان قدس رضوی.
-گلچین معانی، احمد (1374). مکتب وقوع در شعر فارسی. چ1، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
-مرتضایی، جواد (1390). «تمثیل، تصویر یا صنعت بدیعی؟». پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی. 4(پیاپی 12). 38- 29.
-ملا ابراهیمی، عزّت (1387). تمثیل در ادبیات عرب. دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی. زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی. ج16. چ1. تهران: مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی.
- نظیری نیشابوری، محمدحسین (1379). دیوان نظیری نیشابوری. به تصحیح و تعلیقات محمدرضا طاهری (حسرت). چ1. تهران: نگاه.
- نورانی وصال، عبدالوهّاب (1393). سبک هندی و وجه تسمیة آن در صائب و سبک هندی در گسترة تحقیقات ادبی. گردآوری و اهتمام محمّدرسول دریاگشت. چ1. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
-نیکوبخت، ناصر؛ خدایار، ابراهیم؛ احمدی، محسن (1393). «تبلور عناصر قهوهخانهای در شعر عصر صفوی». فرهنگ و ادبیات عامه. 4. 134- 109.
-هِرش، ادوارد (1401). شعر را چگونه بخوانیم. ترجمة مجتبی ویسی. چ2، تهران: مروارید.
-یاسینی، حسین (1383). «یگانههای چندگانه (نگاهی به مباحث تشبیه مرکّب، اسلوب معادله، تمثیل و ارسال المثل در کتاب آرایههای ادبی)». رشد آموزش زبان و ادب فارسی. 71. 64- 60.
- یان ریپکا و دیگران (1385). تاریخ ادبیات ایران از دوره باستان تا قاجاریه. ترجمة عیسی شهابی. چ3، تهران: علمی و فرهنگی.
- یوسفی، حسن (1394). تاریخ نقاشی قزوین از دوران صفویه تا اواخر قاجار. چ1، تهران: سوره مهر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 138 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 177 |
||