پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 610 |
| تعداد مقالات | 9,028 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,082,840 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,656,343 |
واکاوی ابزارهای انسجامبخش در بوستان سعدی و تأثیر زیبایی‌شناختی آن در چارچوب نظریه نقشگرای نظام مند هلیدی | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| دوره 15، شماره 38، دی 1403، صفحه 273-302 اصل مقاله (1.07 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2024.32279.2372 | ||
| نویسنده | ||
| امید آزاد* | ||
| استادیار زبانشناسی، دانشکده علوم انسانی، مجتمع آموزش عالی گناباد، گناباد، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 17 آبان 1402، تاریخ بازنگری: 17 اسفند 1402، تاریخ پذیرش: 23 اسفند 1402 | ||
| چکیده | ||
| نظریۀ انسجام هلیدی از نظریههای مهم زبانشناسی نقشگرا است که به‌صورت گسترده، در تحلیل متون مختلف ادبی به کار گماشته شده است. در این نظریه، ارتباط معنایی، دستوری، لفظی و منطقی موجب شکلگیری انسجام در متن گشته و انسجام متن، به زیرمقولههای کلان دستوری، واژگانی و پیوندی طبقهبندی میشود. انسجام دستوری، شامل عواملی همچون ارجاع، جانشینی و حذف است؛ درحالی‌که دو زیرمقولۀ کلان بازآیی و باهمآیی، شکلدهندۀ انسجام واژگانی هستند. هنر کلامی شیخ اجل بهگونهای است که نه معنا را فدای لفظ میکند و نه لفظ را فدای معنا. تسلّط شاعر بر ظرافتهای واژگانی و دستوری ادب پارسی و بهرهگیری متناسب، هنرمندانه و بجا از آنها، شعر او را متمایز ساخته است. جستجوی حاضر، با اتخاذ روش توصیفی - تحلیلی و انتخاب یکی از حکایتهای مشهور منظوم سعدی (روباه و درویش) از بوستان، به تحلیل شیوۀ بهرهگیری از تمهیدات انسجامبخش در سه لایۀ بنیادین زبانی، در چارچوب نظریۀ انسجام هلیدی و حسن پرداخته است. گرچه از دیرباز، پژوهشگران مختلف در موضوع منسجم بودن غزل سعدی، همنظرند، اما دلیل منسجم بودن حکایات منظوم ِبوستانِ شیخ اجل از دریچه رهیافت علمی زبان‌شناختی نقشگرا، کمتر مورد مداقه قرار گرفته است. از‌این‌روی، مسئله اصلی پژوهش این بود که ابزارهای انسجامبخش واژگانی، دستوری و پیوندی، چگونه در شعر او مورد استفاده قرار گرفتند و تأکید شاعر بر استفاده از کدام نوع از ابزارهای انسجامبخش بوده است. نتایج، مؤیّد آنست که سعدی به شکل گسترده و متنوّعی از ابزارهای انسجامبخش در حکایت منظوم خویش استفاده کرده است و از این رهگذر، بهرهگیری از ابزارهای انسجامبخش واژگانی در شعر او برجستگی بیشتری دارد. در میان تمهیدات انسجامبخش دستوری نیز، شاعر بر ابزار انسجامبخش ارجاع و پس از آن حذف، اهتمام بیشتری دارد. افزون بر آن، بهرهگیری هنرمندانۀ شاعر از تمهیدات انسجامبخش واژگانی بهویژه تکرار و صورتهای مختلف آن از یکسو و باهمآیی واژگانی از سویی دیگر، موجب زیبایی هر چه بیشتر کلام شاعر گشته و به تأثیرگذاری هرچه بیشتر سخن او و انتقال بهتر مفاهیم کمک کرده است؛ آنگونه که لفظ، به شکل مؤثری در خدمت معنا گمارده شده است. در میان تمهیدات انسجامبخش پیوندی نیز، انواع افزایشی و علّی، در زمرهّ برجستهترین عناصر زبانی قرار داشتند. این نتیجهگیری، منطبق با ویژگیهای سبکی شعر سعدی است؛ چراکه سادگی، روانی، زیبایی کلمه و خوشآهنگی، ویژگیهای بارز اینگونه از سبک عراقی است؛ بنابراین، از منظر کاربردی، نظریۀ هلیدی، نظریۀ مناسبی درجهت شناساندن ابزارهای انسجامبخش در متون فاخرِ منظوم و منثور ادب پارسی مانند بوستان، قلمداد گشته و شاید بتوان بر پایۀ شیوۀ به‌کارگیری ابزارهای انسجامبخش ازسوی شاعران و مفاخر ادبی مختلف، از بعدِ معنا، به ساماندهی اندیشه و اصالت فکر آنان و از بعدِ لفظ نیز، به شیوههای منحصربه‌فرد کلامی و بیانی هر شاعر پی برد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بوستان سعدی؛ نظریۀ انسجام؛ دستور نقشی؛ تمهیدات انسجامبخش | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An analysis of cohesive Devices in Sa'di's Būstān and its aesthetic impact within the framework of Halliday's systemic functional theory | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Omid Azad | ||
| Assistant Professor of Linguistics, Faculty of Humanities, Gonabad Higher Education Complex, Gonabad. oazad62@gonabad.ac.ir | ||
| چکیده [English] | ||
| Halliday’s cohesive theory is one of the most important theories in functional linguistics, extensively used for the analysis of diverse literary texts. Based on this theory, logical, semantic, grammatical as well as formal relationships create cohesion in a text; hence, textual cohesion is classified into grammatical, lexical and connective subcategories. Grammatical cohesion includes reference, substitution and ellipsis while two subcategories of reiteration and collocation shapes lexical cohesion. Sa'di's verbal art is so enriched that meaning is not sacrificed for the sake of form, nor is form sacrificed for the sake of meaning. The poet's dexterity in the Persian literature's lexical and grammatical subtleties, and appropriate and skillful use of literary devices has made his poetry distinctive. In this descriptive-analytical research, adopting Halliday's theory of cohesion, one verse anecdote from the Būstān (The Fox and the Dervish) is selected to analyze the use of cohesive devices across three linguistic layers. Although cohesion in Sa'di's ghazals has been widely acknowledged, the reasons behind the cohesive strength of the verse anecdotes in the Būstān have not been thoroughly examined from a systemic functional perspective. Hence, the main research question was how lexical, grammatical and connective devices were employed in Sa'di's poetry, and which device was emphasized the most. The results corroborated the extensive and diverse use of cohesive devices in the verse anecdotes, in which the use of lexical cohesive devices is most outstanding. Among the grammatical devices, the poet puts more emphasis upon reference and ellipsis respectively. Furthermore, the poet's dexterous use of lexical cohesive devices, particularly repetition and its various forms on one hand, and collocation on the other hand, enhanced the beauty of the poet's expression, aiding its impact and facilitating better meaning transfer, so that form serves the purpose of meaning. Among cohesive connective, additive and causative were the most prominent linguistic elements. This conclusion is in accordance with the characteristics of Sa'di's poetry as simplicity, lexical beauty, and fluency are outstanding features of this version of Iraqi style. Therefore, from a practical perspective, Halliday's theory is considered an appropriate framework for identifying cohesive devices in the prestigious poetic and prose texts of Persian literature, such as the Būstān. Based on the way cohesive devices are employed by various poets and literary figures, one may be able to understand, from the perspective of meaning, the organization of their thoughts and the originality of their ideas, and from the perspective of form, the unique verbal and rhetorical styles of each poet. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Cohesion theory, functional grammar, Sa'di's Būstān | ||
| مراجع | ||
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 80 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 63 |
||