پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 628 |
| تعداد مقالات | 9,179 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,528,947 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,063,756 |
نوعی تشبیه نویافته در ادب فارسی؛ تشبیه سلب و ایجاب | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| مقاله 9، دوره 9، شماره 17، شهریور 1397، صفحه 189-204 اصل مقاله (341.19 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2018.12307.1076 | ||
| نویسنده | ||
| سعید کریمی قره‌بابا* | ||
| استادیار رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور | ||
| تاریخ دریافت: 01 شهریور 1396، تاریخ بازنگری: 14 اردیبهشت 1397، تاریخ پذیرش: 19 تیر 1397 | ||
| چکیده | ||
| در این مقاله نوعی تشبیه متمایز و نوآورانه در مباحث بلاغی با عنوان تشبیه سلب و ایجاب معرفی می‌شود که علمای بلاغت تاکنون بدان توجه نشان نداده‌اند؛ در حالی که این تشبیه در شکل‌گیری صور خیال بدیع نقشی بسزا داشته است. شاعر در تشبیه سلب و ایجاب، ابتدا همانندی مشبه را به کسی یا چیزی ردّ و بلافاصله در پی آن شباهتِ همان مشبه را به کسی یا چیزی درست در نقطه مقابل مشبهٌ‌به پیشین اثبات می‌کند. نگارنده با آوردن شواهدی از متون ادب فارسی، کیفیت این قِسم از تشبیه را بیشتر روشن کرده است. کهن‌ترین کاربرد این نوع تشبیه در قصیده‌ای از ناصر خسرو یافته شده است. هدف از تشبیه سلب و ایجاب مانند هر تشبیه دیگری عمدتاً بیانِ حال مشبه یا مبالغه است؛ لیکن این اغراض بلاغی به طرزی جدید و دیگرگونه به دست می‌آید. گوینده با ایجاد نوعی تقابل و تباین بینِ دو مشبهٌ‌بهِ دور از هم باعث می‌شود شباهت بیشتر تجلّی یابد و احساس و عاطفه قوی‌تر منتقل شود. تباینِ یادشده همچنین زمینه تصویری‌ترشدن معنا را فراهم می‌آورد. علاوه بر این‌ها شاعران با استفاده از تشبیه سلب و ایجاب، ارتباطات نابیوسیده جدید و مضاعفی را میان اشخاص و اشیا و مفاهیم ناهمگون برقرار می‌کنند که این امر باعث شگفتی و اعجاب بیشتر خوانندگان می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اغراض بلاغی؛ بلاغت؛ بیان؛ تشبیه سلب و ایجاب | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Newly Found Simile in Persian Literature; Negative and Positive Simile | ||
| نویسندگان [English] | ||
| saeed karimi qare baba | ||
| Assistant of Persian litertur in payame noor university | ||
| چکیده [English] | ||
| In this article a distinctive simile in rhetoric is represented as negative and positive simile neglected by rhetoric scholar until now, while it has been influential in the formation of figures of speech. In negative and positive simile, a poet first rejects similarity of a topic to someone or something, and then immediately proves the similarity of the same topic to someone or something in the opposing point of the previous image. Author of the present article has described the quality of the type of simile relying on a number of instances in Persian literature. The oldest case of such simile is seen in an ode penned by Naser Khosrow. The aim of negative and positive simile, like any other simile, is describing a topic or exaggerating on it, but these rhetoric intentions are achieved through novel ways. By providing a kind of contrast and distinction between two images, a poet focuses on their similarity leading to stronger impression and sentiment. Such contrast gives a pictorial basis of meaning. In addition, employing negative and positive simile, poets establish connections between dissimilar individual and entities and make their readers surprised. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Rhetoric, eloquence, negative and positive simile, rhetoric intentions | ||
| مراجع | ||
|
- اقبال لاهوری، محمد (1389)، کلیات محمد اقبال لاهوری، به کوشش عبدالله اکبریان، چ4، تهران: الهام. - تقوی، نصر الله (1317)، هنجار گفتار، تهران: چاپخانه مجلس. - جدّی، اسماعیل (1384)، هنرهای شاعری (2)؛ معانی و بیان، خوی: نشر قراقوش. - حاجیان‌نژاد، علی‌رضا (1380)، نوعی تشبیه در ادب فارسی؛ تشبیه حروفی، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره 160، صص 387-402. - خاقانی، علی بن بدیل (1382)، دیوان خاقانی شروانی، با مقابله، تصحیح، مقدمه و تعلیقات ضیاءالدین سجادی، چ7، تهران: زوّار. -خاقانی، علی بن بدیل(1375)، دیوان خاقانی شروانی، ویراسته میرجلال‌الدین کزازی، تهران: نشر مرکز. - داد، سیما (1378)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چ3، تهران: مروارید. - رادویانی، محمد بن عمر (1362)، ترجمان البلاغه، به تصحیح و اهتمام احمد آتش، چ2، تهران: اساطیر. - رجایی، محمدخلیل (1353)، معالم البلاغه؛ در علم معانی و بیان و بدیع، چ2، شیراز: انتشارات دانشگاه پهلوی. - رضایی‌جمکرانی، احمد (1384)، نقش تشبیه در دگرگونی‌های سبکی، دوفصلنامه پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره پنجم (پاییز و زمستان)، صص 85-100. - سعدی، مصلح بن عبدالله (1387)، بوستان سعدی، با تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، چ9، تهران: خوارزمی. - سعدی، مصلح بن عبدالله(1374)، کلیات سعدی، از روی نسخه تصحیح‌شده محمدعلی فروغی، چ4، تهران: اقبال. - شاملو، احمد (1382)، مجموعه آثار، دفتر یکم: شعرها، چ4، تهران: نگاه. - شفا، هوشنگ (1349)، راهیان شعر امروز، به کوشش داریوش شاهین، چ5، تهران: ارسطو. - شفیعی کدکنی، محمدرضا (1377)، آیینه‌ای برای صداها، چ2، تهران: سخن. - شمیسا، سیروس (1371)، بیان، چ2، تهران: فردوس و مجید. - صائب تبریزی، محمدعلی (1370)، دیوان صائب تبریزی، ج1، به کوشش محمد قهرمان، چ2، تهران: علمی و فرهنگی. - صائب تبریزی، محمدعلی(1366)، دیوان صائب تبریزی،ج3، به کوشش محمد قهرمان، تهران: علمی و فرهنگی. - صائب تبریزی، محمدعلی (1368) دیوان صائب تبریزی، ج5، به کوشش محمد قهرمان، تهران: علمی و فرهنگی. - علوی‌مقدم، محمد و رضا اشرف‌زاده (1376)، معانی و بیان، تهران: سمت. - کزازی، میرجلال‌الدین (1368)، زیبایی‌شناسی سخن پارسی (بیان)، تهران: نشر مرکز. - کزازی، میرجلال‌الدین (1380)، گزارش دشواری‌های دیوان خاقانی، چ2، تهران: نشر مرکز. - ماهیار، عباس (1390)، سحر بیان خاقانی، چ5، کرج: جام گل. - معیری، محمدحسن (1379)، دیوان کامل رهی معیری، تهران: افسون. - مولوی، جلال‌الدین محمد (1381)، کلیات شمس تبریزی، چ16، تهران: امیرکبیر. -مولوی، جلال‌الدین محمد(1375) مثنوی معنوی، به تصحیح رینولد نیکلسون، تهران: توس. - میرصادقی، سیدرضی، تشبیه بدلی در مثنوی مولوی، مجله رشد زبان و ادب فارسی، 1390، شماره 98، صص 57-59. - ناصر خسرو (1378)، دیوان اشعار ناصر خسرو، چ5، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. - نظامی عروضی سمرقندی، احمد بن عمر بن علی (1375)، چهار مقاله، تصحیح محمد قزوینی، تهران: جامی. - همایی، جلال‌الدین (1374)، معانی و بیان، چ3، تهران: هما. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,214 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 678 |
||