پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 628 |
| تعداد مقالات | 9,179 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,530,088 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,064,705 |
سیر و تطوّر ردیف در قالب مثنوی برحسب نوع ادبی | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| مقاله 10، دوره 10، شماره 20، اسفند 1398، صفحه 221-244 اصل مقاله (533.89 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2019.14227.1163 | ||
| نویسنده | ||
| مهدی دهرامی* | ||
| استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، جیرفت، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 16 اسفند 1396، تاریخ بازنگری: 09 اسفند 1397، تاریخ پذیرش: 17 اسفند 1397 | ||
| چکیده | ||
| قالب مثنوی را از منظر جنبه‌های موسیقایی متفاوت از قوالبی مثل غزل و قصیده می‌دانند. یکی از تفاوت‌هایی که برخی علمای بلاغت در این زمینه مطرح کرده‌اند، گرایش کمتر شاعران به کاربرد ردیف در این قالب، نسبت به قوالب دیگر شعری است. تحقیق پیش رو تلاش دارد ردیف را در این قالب مورد بررسی قرار دهد. از آنجا که ممکن است عواملی چون نوع ادبی، دوره‌های مختلف شعر فارسی و بخش‌های توصیفی یا روایی منظومه، در میزان استفاده از این عنصر نقش داشته باشد، این تحقیق، کاربرد ردیف را در نوع ادبی عرفان و زهد (حدیقه‌الحقیقه، رحیق‌التحقیق، مخزن‌الاسرار نظامی) و غنایی (ورقه و گلشاه، ویس و رامین، لیلی و مجنون) و با توجه به مؤلّفه‌های مذکور، با تأکید بر هزار بیت از هریک از منظومه‌ها بررسی کرده است. این تحقیق نشان می‌دهد میزان کاربرد ردیف در مثنوی نیز همانند قوالب دیگر، به مرور افزایش یافته است. علاوه بر آن میان اشعار روایی و غیرروایی در کاربرد ردیف، تفاوتی محسوس وجود ندارد؛ امّا توزیع ردیف، در بخش‌های مختلف یک منظومه، یکسان نیست. در انواع مختلف ادبی، میزان به‌کارگیری ردیف، متفاوت است و برخلاف تصوّر اولیه، منظومه‌های غنایی، کمتر از عرفانی، از ردیف بهره برده‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قالب مثنوی؛ موسیقی شعر؛ ردیف؛ ادب عرفانی؛ ادب غنایی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Evolution of Radif (identical ending syllable) in Couplet Poem Based on Literary Types | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahdi Dehrami | ||
| گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، جیرفت، ایران | ||
| چکیده [English] | ||
| Some researchers consider the couplet poem to be different in terms of musical aspects. One of these differences is the less usage of identical ending syllable in couplet poem. This article will examine the identical ending syllable in couplet poem. Factors such as literary types, different periods of Persian poetry, description or narration may affect the amount of using this element. For this reason, this element has been investigated in the mystical literary genre (Hadiqat al-Hagiqah, Rahiq al-taghigh, Makhzan al-Asrar) and lyric genre (Varaqe and Golshah, Weiss and Ramin, Leilly and Majnoun) and emphasizing the thousand verses of each of them. The research shows the use of identical ending syllable in couplet poem has increased, over time. In addition, there is no significant difference between narrative and non-narrative poems in the use of identical ending syllable, but the distribution of identical ending syllable is not the same in different parts of couplet poem. In different literary genres, use of the identical ending syllable is different. In the lyric poems, Poets used less than mystical poem. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Couplet poem, Poetry music, Identical ending syllable, Mystical literature, Lyric literature | ||
| مراجع | ||
|
- آقااحمد علی احمد (1983)، تذکرة هفت آسمان، کلکته: مشن پریس. - ابن معتز (بی‌تا)، دیوان، بیروت: دار صادر. - ابن ندیم، محمد بن اسحاق (1381)، الفهرست، ترجمه رضا تجدد، تهران: اساطیر. - برتلس، ادواردویچ (2536)، تصوّف و ادبیات تصوّف، ترجمه سیروس یزدی، تهران: امیرکبیر. - بهار، محمدتقی (1349)، سبک‌شناسی، تهران: امیرکبیر. - تربیت، محمدعلی (1316)، مثنوی و مثنوی‌گویان ایرانی، مجله مهر، شماره 55، صص 757-767. - تهانوی، محمدعلی (1996)، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت: مکتبه لبنان ناشرون. - الحسینی جیویی، نظام‌الدین احمد بن صالح الصدیقی، صنایع‌الجمال، نسخه خطی کتابخانه مجلس شورای ملی، شماره 14373. - رادمنش، عطاء‌محمد (1388)، ردیف و تنوّع و تفنّن آن در غزل‌های سنایی، مجلة کاوش‌نامه زبان و ادبیات فارسی، سال دهم، شماره 18، صص 97-115. - بارانی، محمد و همکاران (1389)، مقایسة متوازن موسیقایی و معنایی ردیف در غزلیات سعدی و عماد فقیه کرمانی، مجله فنون ادبی، شماره 1، دوره 2، صص17-30. - خواجه نصیرالدین طوسی (1369)، معیار الاشعار، تصحیح جلیل تجلیل، تهران: ناهید. - دبیرسیاقی، محمد (1334)، گنج بازیافته، تهران: کتابخانه خیام. - ذوالفقاری، حسن (1392)، یکصد منظومة عاشقانة فارسی، تهران: چرخ. - رامپوری، غیاث‌الدین محمد بن جلال‌الدین بن شرف‌الدین (1337)،غیاث اللغات، به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران: کانون معرفت. - سنایی، ابوالمجد مجدود بن آدم (1329)، حدیقه الحقیقه و طریقه الشریعه، تصحیح مدرس رضوی، تهران: سپهر. - شفیعی کدکنی، محمدرضا (1389)، موسیقی شعر، چ12، تهران: آگاه. - شمیسا، سیروس (1379)، آشنایی با عروض و قافیه، تهران: فردوس. - صفا، ذبیح‌الله (1369)، تاریخ ادبیات در ایران، جلد اول و دوم، تهران: فردوس. - عنصری بلخی، ابوالقاسم حسن بن احمد (1363)، دیوان، تصحیح محمد دبیرسیاقی، تهران: کتابخانه سنایی. - عیوقی (1343)، ورقه و گلشاه، تصحیح ذبیح‌الله صفا، تهران: دانشگاه تهران. - غزالی، ابوحامد امام محمد (1380)، کیمیای سعادت، به کوشش حسین خدیوجم، تهران: علمی و فرهنگی. - فرّخی سیستانی (1311)، دیوان، تصحیح علی عبدالرسولی، تهران: مجلس. - قیس رازی، شمس‌الدین محمد (1314)، المعجم فی معاییر اشعار العجم، تصحیح محمد قزوینی، تهران: مطبعه مجلس. - گرگانی، فخرالدین اسعد (1349)، ویس و رامین، تصحیح ماگالی تودوا و الکساندر گواخاریا، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. - مبارک‌شاه، فخرالدین (1381)، رحیق التحقیق، تصحیح نصرالله پورجوادی، تهران: نشر دانشگاهی. - محمدی، داوود و محمدرضا اسلامی (1397)، معماری زبان؛ پیشنهادی در طبقه‌بندی عناصر زیبایی سخن، دوفصلنامه مطالعات زبانی و بلاغی، سال 9، شماره 17، صص 205-234. - محسنی، احمد (1382)، ردیف و موسیقی شعر، مشهد: دانشگاه فردوسی. - مقدسی، مطهر بن طاهر (1349)، آفرینش و تاریخ، ترجمه محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. - نظامی، الیاس بن یوسف (1386)، مخزن الاسرار، تصحیح وحید دستگردی، تهران: قطره. - نظامی، الیاس بن یوسف (1313)، لیلی و مجنون، تصحیح وحید دستگردی، تهران: مطبعه ارمغان. - ـنظامی، الیاس بن یوسف(1313)، خسرو و شیرین، تصحیح وحید دستگردی، تهران: مطبعه ارمغان. - نفیسی، سعید (1341)، محیط زندگی و احوال و اشعار رودکی، تهران: کتابخانه ابن سینا. - وحیدیان کامیار، تقی (1383)، زبان چگونه شعر می‌شود، مشهد: دانشگاه آزاد اسلامی مشهد. - وحیدیان کامیار، تقی (1380)، وزن و قافیه شعر فارسی، تهران: نشر دانشگاهی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,310 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 416 |
||