پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 628 |
| تعداد مقالات | 9,179 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,529,956 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,064,587 |
سعدی در زنجیرۀ شاعران عروضی (بررسی انتقادی اوزان کلیات سعدی بر مبنای متون چاپی و نسخ خطی، به همراه بحثی دربارۀ شاعران عروضی تاریخ شعر پارسی) | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| مقاله 8، دوره 10، شماره 20، اسفند 1398، صفحه 175-200 اصل مقاله (529.85 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2019.14971.1222 | ||
| نویسنده | ||
| محمدامیر جلالی* | ||
| استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی | ||
| تاریخ دریافت: 07 خرداد 1397، تاریخ بازنگری: 17 اسفند 1397، تاریخ پذیرش: 02 اردیبهشت 1398 | ||
| چکیده | ||
| موضوع مقالۀ حاضر، بحثی دربارۀ «عروضی» بودن سعدی، با به دست دادن معیاری در این‌باره و سپس «استخراج اوزان» و بحث در «خلاقیت‌های وزنی» در آثار سعدی است. نگارنده ابتدا پس از پیشنهاد دو معیار برای «عروضی» خواندنِ یک سراینده و بحث دربارۀ شاعران عروضیِ تاریخ شعر فارسی، با توجه به دو معیار یادشده، تمامی اوزان اشعار کلیات سعدی را با جست‌وجو در متون چاپی و نیز برخی از نسخ خطی آثار وی احصا و در جدولی ارائه کرده است (ازجمله با بررسی اشعار عربی مستقل سعدی و نیز اوزان اشعار گلستان و معرفی اوزانی نویافته در گلستان. پیش از این 27 وزن عروضی در مجموع آثار سعدی شناخته شده بود؛ اما در پژوهش حاضر، 41 وزن عروضی نشان داده شده است؛: 30 وزن در سروده‌های فارسی و 13 وزن در اشعار عربی، با کسر 2 وزن مشترک). بخش دوم پژوهش، به تحلیل خلاقیت‌های عروضی سعدی در اشعار گلستان اختصاص دارد. علاوه بر کثرت تعداد اوزان، ساخت اوزانی تازه با تصرّف در اوزان عرب -که می‌توان آن‌ها را «اوزان ایرانی‌شده» نامید- و نیز آنچه نگارنده در پیوند بلاغت و وزن عروضی اشعار گلستان، «بلاغت موسیقایی» می‌خواند، از دلایلی است که می‌توان سعدی را «شاعری عروضی» خواند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اوزان ایرانی‌شده؛ بلاغت موسیقایی؛ سعدی؛ شاعران عروضی؛ وزن شعر | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Sa'adi in the Chain of Prosodic Poets (A Critical Study of the Meters of Sa'adi ’s poetry, Based on Printed Texts and Manuscripts, With a Discussion about Prosodic Poets throughout the History of Persian Poetry) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammadamir Jalali | ||
| Department of Persian Language and Literature Faculty of Persian Literature and Foreign Languages Allameh Tabataba'i University | ||
| چکیده [English] | ||
| The main topic of this paper is prove that Sa'adi is a prosodic poet. In this article, Saadi's poems are examined from two perspectives on the number of meters and creativity in utilization of meters. The author first proposed two criteria and then introduced the prosodic poets throughout the history of Persian poetry. The main part of this paper has two parts: First, after examining Saadi's poetry and Golestan's poems by using printed text and manuscripts, all the meters of Saadi's poems are shown in a table (41 meters: 13 in Arabic poems and 30 in Persian poems, by lowering 2 common meters). The second part of this article shows Saadi's creativity in Golestan poetry. Too much meters and make new meters by changing the meters of Arabic poetry ("Iranicized meter") and his "musical eloquence" in Golestan's poems, are the reasons to prove that Sa'adi is a prosodic poet. In this paper, the errors of previous researchers have been criticized. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Musical eeloquence, Sa'adi, Prosodic poets, Iranicized meter | ||
| مراجع | ||
|
- ابن هشام، ابومحمد عبدالملک (1410ق)، السّیره النّبویّه، عنّی علیها و خرّج احادیثَها عمر عبدالسّلام تَدمُری، الجزء الثالث، بیروت: دارالکتاب العربی. - ابن‌الجنّان، ابوعبدالله (1410ق)، دیوان ابن‌الجنّان الأنصاری الأندلسی، به کوشش منجد مصطفی بهجت، موصل: بی‌نا. - الیاسی، حسین و محمدحسن فؤادیان (1394)، نگاهی به برخی ویژگی‌ها و ظرافت‌های اشعار عربی سعدی، فصلنامۀ بهار ادب، سال هشتم، شماره 28، صص 61- 81. - امیدوار، احمد. (1393)، تأثیر ایرانیان در پیدایش علم عروض عربی، دوفصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال پنجم، شمارۀ 9، صص 29- 49. - امیر معزّی، محمد بن عبدالملک نیشابوری (1318)، دیوان امیر معزّی، به اهتمام عباس اقبال، تهران: کتابفروشی اسلامیه. - جلالی، محمدامیر (1396)، نگاهی توصیفی- تحلیلی به عروض و قافیۀ شعر پارسی، تهران: علمی. - حسن‌لی، کاوس (1380)، فرهنگ سعدی‌پژوهی، شیراز: بنیاد فارس‌شناسی با همکاری مرکز سعدی‌شناسی. - حسنی، حمید (1383)، سنجش عروضی اشعار عربی سعدی، فصلنامۀ شعر گوهران، شماره 6، صص 156- 165. - خانلری، پرویز (1373)، وزن شعر فارسی، چ6، تهران: توس. -خانلری، پرویز (1327)، تحقیقانتقادیدرعروض فارسیوچگونگیتحولاوزان غزل، تهران: دانشگاه تهران. - سعدی، مصلح‌بن عبدالله (1381الف)، بوستان سعدی (سعدی‌نامه)، به تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، چ7، تهران: خوارزمی. - سعدی، مصلح‌بن عبدالله (1381ب)، گلستان سعدی، به تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، چ6، تهران: خوارزمی. - سعدی، مصلح‌بن عبدالله (1385)، غزل‌های سعدی، به تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: سخن - سعدی، مصلح‌بن عبدالله (1372)، شعرهای عربی سعدی شیرازی، تصحیح انتقادی و ترجمه از جعفر مؤیّد شیرازی، شیراز: دانشگاه شیراز. - سعدی، مصلح‌بن عبدالله (1388)، کلیات دیوان سعدی، تصحیح فصیح‌الملک شوریدۀ شیرازی، شیراز: ادیب مصطفوی. - سعدی، مصلح‌بن عبدالله (1389)، کلیات سعدی، به کوشش مظاهر مصفّا، چ2، تهران: روزنه. - سعدی، مصلح‌بن عبدالله (1383)، کلیات سعدی، بر اساس تصحیح محمدعلی فروغی و مقابله با دو نسخۀ معتبر دیگر، به تصحیح بهاءالدین خرّمشاهی، چ4، تهران: دوستان. - سعدی، مصلح‌بن عبدالله (732ق)، کلیات سعدی، نسخۀ خطی، کتابخانۀ چستربیتی (دوبلین ایرلند). - سعدی، مصلح‌بن عبدالله (بی‌تا)، کلیات سعدی، نسخۀ خطی به شماره 2570، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی. - سعدی، مصلح‌بن عبدالله (بی‌تا)، کلیات سعدی، نسخۀ خطی به شماره 2571، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی. - سعدی، مصلح‌بن عبدالله(805ق)، کلیات سعدی، نسخۀ خطی به شماره 2572، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی. - سعدی، مصلح‌بن عبدالله (753ق)، کلیات سعدی، نسخۀ خطی به شماره 7773، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی. - سعدی، مصلح‌بن عبدالله(784ق)، کلیات سعدی، نسخۀ خطی به شماره 12493، کتابخانۀ ملّی. - سعدی، مصلح‌بن عبدالله (728ق)، کلیات سعدی، میکروفیلم شمارۀ 9116، کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران. - سعدی، مصلح‌بن عبدالله (1346)، گلستان سعدی، [منسوب] به خط یاقوت مستعصمی، مورّخ 668 ه.ق (؟)، به کوشش بدری آتابای، تهران: تابان. - سمیعی گیلانی، احمد (1390)، اوزان شعر در غزلیات سعدی، در: وزن شعر فارسی از دیروز تا امروز (مجموعه سخنرانی‌های نخستین هم‌اندیشی وزن شعر فارسی و اشعار ایرانی در انجمن زبان‌شناسی ایران، 9 و 10 اردیبهشت 1389)، به کوشش امید طبیب‌زاده، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی. - شفیعی کدکنی، محمدرضا (1396)، موسیقی شعر، چ17، تهران: آگه. - شمیسا، سیروس (1394)، آشنایی با عروض و قافیه، ویراست چهارم، تهران: نشر میترا. - شمیسا، سیروس (1376)، اوزان تازه و نادر در دیوان خواجو، فصلنامۀ زبان و ادب، دورۀ 1، شمارۀ 2، صص1-11. - فرزاد، مسعود (1349الف)، مجموعۀ اوزان شعری فارسی، مجلۀ خرد و کوشش، دورۀ دوم، دفتر چهارم، صص 651-584. - فرزاد، مسعود (1349ب)، عروض رودکی، مجلۀ خرد و کوشش، دورۀ دوم، دفتر سوم، صص 498-465. - فرزاد، مسعود(1349ج)، عروض مولوی، مجلة خرد و کوشش، دورۀ دوم، دفتر اول، صص 141-225. - فرزاد، مسعود (1350)، عروض حافظ، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، سال 18، شماره 1، صص 201-217. - فیروزیان، مهدی (1392)، بررسی عروضی غزل‌های منزوی، نامۀ فرهنگستان، دورۀ سیزدهم، شماره 49، صص 75- 106. - قهرمانی مقبل، علی‌اصغر (1390)، عروض و قافیۀ عربی، تهران: سمت. - کمالی، مهدی، محمدکاظم کهدویی و سیدمحمود الهام‌بخش (1388)، بررسی آماری اوزان غزل‌های بیدل دهلوی و مقایسۀ آن با وزن غزل فارسی و سبک هندی، مجلۀ فنون ادبی. سال اول، شمارۀ 1، صص 107-126. - گنجور، کتابخانۀ شعر فارسی (1396)، آمار اوزان عروضی خواجو، Ganjoor.net، (تاریخ مراجعه: 5/11/1396). - متنبّی، أبوطیّب احمدبن الحسین (1403ق)، دیوان المتنبّی، بیروت: دار بیروت للطباعه و النّشر. - مولوی، جلال‌الدین محمد بلخی (1386)، دیوان کبیر، کلیات شمس تبریزی، دو جلد، تصحیح توفیق سبحانی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. - نجفی، ابوالحسن (1395)، تازه‌ترین اظهارات شادروان ابوالحسن نجفی دربارة وزن شعر فارسی، http://yazdfarda.com، کد خبر: 117966، تاریخ درج خبر: 29/8/1395. - نجفی، ابوالحسن و احمد سمیعی (1374)، پاره‌های موزون گلستان، نامۀ فرهنگستان، دورۀ 1، شماره‌های 2-5. - وحیدیان کامیار، تقی (1370)، بررسی منشأ وزن شعر فارسی، مشهد: آستان قدس رضوی. - وحیدیان کامیار، تقی(1389)، فرهنگ اوزان شعر فارسی، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد. - وفایی، عباسعلی (1391)، شعر فنّی و فنّ شعر، تهران: سخن. - هدایت، رضاقلی‌خان (1384)، مدارج البلاغه، تصحیح حمید حسنی و بهروز صفرزاده، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی. - همدانی، رفیع‌الدین اسحاق بن محمد (1383)، سیرت رسول‌الله، ویرایش جعفر مدرس صادقی، چ3، تهران: نشر مرکز. - Elwell- Sutton (Laurence Paul) (1976), The Persian Metres, 1st ed., Cambridge: Cambridge university press. - Musladini Sadi (1680), Rosarium Politicum sive Amoenum Sortis Humanae Theatrum, de persico in Latinum versum, necessariisque notis illustratum a Georgio Gentio, Amsterdam: Schagen | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 609 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 606 |
||