پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شمارهها | 675 |
| تعداد مقالات | 9,837 |
| تعداد مشاهده مقاله | 69,871,424 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 49,201,554 |
تحوّلات ناظر بر تأثیر مستی در مسؤولیت کیفری با تاکید بر قانون مجازات اسلامی 1392؛ رویکرد های نوین و چالش ها | ||
| مطالعات فقه و حقوق اسلامی | ||
| مقاله 8، دوره 12، شماره 22، فروردین 1399، صفحه 185-206 اصل مقاله (411.62 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/feqh.2019.17294.1970 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد حسن حسنی1؛ سیدحسین شاهچراغ* 2 | ||
| 1استادیار گروه حقوق دانشگاه دامغان، دامغان، ایران | ||
| 2مربی گروه حقوق دانشگاه پیام نور، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 07 اسفند 1397، تاریخ بازنگری: 08 خرداد 1398، تاریخ پذیرش: 26 خرداد 1398 | ||
| چکیده | ||
| قانونگذار مجازات اسلامی در ادوار مختلف قانونگذاری، به تبعیّت از دیدگاه فقهی مشهور، اصل اوّلی را بر مسؤولیت کیفری مرتکبان جرمِ در حال مستی بنا نموده و برای آن استثنائاتی قائل شده است. اتّخاذ چنین رویکردی، افزون بر همسویی آن با اصول انصاف و نظم عمومی، از مبانی مستحکم فقهی و حقوقی نیز برخوردار است. با این وصف، در ضوابط اِعمال این رویکرد در قانون مجازات اسلامی 1392 تحوّلات قابل ملاحظه ای رخ داده است: تمییز بین مستی اختیاری و غیر اختیاری، تعمیم منشأ مستی از خمر به مواد مخدّر و دارو های روانگردان و نظایر آن، تغییر در شرایط اِعمال برخی از ضوابط احراز مسؤولیت کیفری همچون تقیید قصد قبلی از مطلق جرم به قصد قبلی برای وقوع جرم موردنظر، پیشبینی ضابطة نوین علم به وقوع جرم، تمایز بین عهده دار اثبات ضوابط مسؤولیت کیفری در قبال جرایم ارتکابی در حال مستی و تصریح قانونی به مسؤول پرداخت دیة جنایت ارتکابی در حال مستی، از مهم ترین تحولّات و رویکرد های نوین قانونگذار مجازات اسلامی 1392 می باشد. با این وجود، قانون یاد شده از برخی ابهامات و نارسایی های قانونی نظیر ابهام در نوع قتل در شرایطی که مستی به منظور قتل شخص معیّن بوده و به اشتباه، شخص دیگری کشته می شود، ابهام در نوعی یا شخصی بودن معیار علم به وقوع جرم، ابهام در نوع و میزان مجازات تعزیری مقرّر در ماده 307 و تعارض یا عدم تعارض مواد 153 و 307 با مواد 120 و 128 قانون یاد شده، رنج می برد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| مستی؛ بی ارادگی؛ جرم؛ قتل؛ مسؤولیت کیفری؛ موانع مسؤولیت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Developments related to Effect of drunkenness on criminal liability With emphasis onnew Islamic penal code 2013 Approaches and Challenges | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Hasan Hasani1؛ Seyyed Hosein Shahcheragh2 | ||
| 1Department of law, humanitarian faculty, damghan university, Damghan,Iran | ||
| 2Payame noor University | ||
| چکیده [English] | ||
| In various periods of legislation, the Islamic Penal Legislator has established the primary principle of the criminal responsibility of the intoxicated perpetrators based on the well-known jurisprudential viewpoint and considered some exceptions to it. Adoption of such an approach, besides its alignment with the principles of fairness and public order, has led this law to enjoy solid jurisprudential and legal principles. Meanwhile, some significant changes have been made in the criteria of applying this approach in the Islamic Penal Code (2013); among them are making distinction between the voluntary and non-voluntary drunkenness, determining source of drunkenness (addiction toalcohol, drugs, psychotropic drugs, etc.), making changes in the conditions of applying some certain criteria for the enforcement of criminal responsibility like restriction of the previous intention of absolute crime to the previous intention for the occurrence of the crime in question, predicting the new criterion of the knowledge of the crime occurrence, distinction between the proofs of criteria for the criminal liability of crimes committed in drunken state, and legal clarification of the monetary compensation for the criminal responsibility in drunkenness. Nevertheless, this law suffers from some ambiguities and legal deficiencies, including the ambiguity in the type of murder, like a situation where a drunk wants to kill a certain person and someone else is killed by mistake, ambiguity in “subjectivity” or “objectivity of the criterion of the knowledge to crime, ambiguity in the type and amount of punishments prescribed in Article 307, and contradiction or lack of contradiction between Articles 153 and 307 and Articles 120 and 128 of this Act. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| Drunkenness, Non-voluntary, Crime, Murder, Criminal Responsibility | ||
| مراجع | ||
|
- آشوری، محمد؛ شریعتی نسب، صادق (1391)، مستی ارادی؛ تقصیری در حکم عمد، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، 2، 39-58. - آقایی نیا، حسین (1384)، جرایم علیه اشخاص، ج1، تهران: میزان. - ابن حزم اندلسی، علی بن احمد (بی تا)، المحلّی بالآثار، ج11، قم: دار الفکر. - ابن فهد حلّی، احمد بن محمد (1407ق)، المهذّب البارع فی شرح المختصر النافع، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. - ابن قدامه، عبدالله بن احمد (بی تا)، المغنی، ج9، بیروت: دار الکتاب العربی. - ابن منظور، محمد بن مکرم ( 1414ق)، لسان العرب، ج4،بیروت: دار الفکر. - اردبیلی(محقق)، احمد بن محمد (1416ق)، مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الأذهان، ج13،قم: مؤسسه النشر الاسلامی. - ازهری، محمد بن احمد (1421ق)، تهذیب اللّغه، ج10،بیروت: دار احیاء التراث العربی. - پوربافرانی، حسن (1392)، جرایم علیه اشخاص(صدمات جسمانی)، ج1، تهران: جنگل (جاودانه). - جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1416ق)، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، ج15، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه. - جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1373)، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، ج2، قم: بصیرتی. - جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (بی تا)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ج9، نجف: جامعه النجف الدینیه. - الجزیری، عبدالرحمن و دیگران (1419ق)، الفقه علی المذاهب الاربعه و مذهب اهل البیت (ع)، ج5، بیروت: دار الثقلین. - حاجی دهآبادی، احمد (1387)، قتل در حال مستی؛ جرم در حال مستی، تحقیقات حقوقی، 48، 347- 396. - حجتی، مهدی (1384)، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی، تهران: میثاق عدالت،. - حسینی روحانی، سید محمد صادق (1414ق)، فقه الصادق، ج26، قم: دار الکتاب. - حسینی شیرازی، سید محمد (1409ق)، الفقه، ج89، چ2، بیروت: دار العلوم. - حسینی عاملی، سید محمدجواد (بی تا)، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، ج11، بیروت: دار احیاء التراث العربی. - حسینی، محمد و دیگران (1394)، بررسی تطبیقی تأثیر ازالة عقل به واسطه مواد سکرآور بر مسئولیت، مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، 39 ، 33-44. - حلّی(علامه)، حسن بن یوسف (1413ق)، قواعد الأحکام فی معرفه الحلال و الحرام، ج3، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. - حلّی(محقق)، جعفر بن حسن (1403ق)، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج4، بیروت: دار الاضواء. - خمینی(امام)، سید روح الله (1366)، تحریرالوسیله، ج2، چ2، تهران: دار العلم. - خطیب شربینی، محمد بن احمد (1377ق)، مغنی المحتاج، ج4، بیروت: دار احیاء التراث العربی. - خوانساری، سید احمد (1405ق)، جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، ج6، قم: اسماعیلیان. - خوئی، سید ابوالقاسم (1422ق)، مبانی تکمله المنهاج، ج2، قم: مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی. - دردیر، ابوالبرکات احمد (بی تا)، الشرح الکبیر، ج4، بی جا: دار احیاء الکتب العربیه. - راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن، لبنان: دار العلم. - الزحیلی، وهبه (1418ق)، الفقه الاسلامی و أدلّته، ج7، دمشق: دار الفکر. - سپهوند، امیرخان (1386)، جرایم علیه اشخاص، ج1، تهران: مجد. - طباطبائی(صاحب ریاض)، سید علی (1418ق)، ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل، قم: مؤسسه آل البیت (ع )، دار احیاء التراث. - طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1387ق)، المبسوط فی فقه الامامیه، ج7، چ3، تهران: المکتبه المرتضویه. - طوسی(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1420ق)، کتاب الخلاف، ج5، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. - علوی، جلال؛ مریوانی، ناصر (1391)، مستی و تاثیر آن بر احکام تصرف مست در فقه اسلامی، پژوهش نامه فقه و حقوق اسلامی، 9، 121-141. - عوده، عبدالقادر ( 1968م)، التشریع الجنائی الاسلامی، ج1، چ5، بیروت: دار احیاء التراث العربی. - فاضل لنکرانی، محمد (1407ق)، تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله(کتاب القصاص)، قم: مطبعه العلمیه. - فاضل لنکرانی، محمد (1422ق)، تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله(الحدود)، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار(ع). - فاضل هندی، محمد بن حسن (1416ق)، کشف اللثام و الابهام عن قواعد الاحکام، ج2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. - فخرالمحققین، محمد بن حسن بن یوسف (1387ق)، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم: اسماعیلیان. - فراهیدی، خلیل بن احمد (1410ق)،کتاب العین، ج5، قم: هجرت. - قپانچی، حسام (1375)، قصاص قاتل مست در فقه و قانون مجازات اسلامی، فصلنامة دیدگاه های حقوقی، 2، 129-154. - گلپایگانی، سید محمدرضا (1412ق)، الدر المنضود فی أحکام الحدود، ج1، قم: دار القرآن الکریم. - گلدوزیان، ایرج (1386)، محشّای قانون مجازات اسلامی، چ7، تهران: مجد. - مدنی کاشانی، آقا رضا (1410ق)،کتاب القصاص للفقهاء و الخواص، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. - مرعشی نجفی، سید شهاب الدین (1415ق)، القصاص علی ضوء القرآن و السّنه، ج1، تقریر: سید عادل علوی، قم:کتابخانه آیه الله العظمی مرعشی نجفی(ره). - مسجدسرائی، حمید (1389)، مبانی فقهی قصاص در قانون مجازات اسلامی، سمنان: دانشگاه سمنان. - مطهری، احمد (1408ق)، مستند تحریرالوسیله(کتاب القصاص)، ج8، قم: مطهری. - مفید(شیخ)، محمد بن محمد بن نعمان (1410ق)، المقنعه، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. - میرمحمدصادقی، حسین (1386)، جرایم علیه اشخاص، ج1، تهران: میزان. - نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تحقیق عباس قوچانی، ج41و42، چ7، بیروت: دار احیاء التراث العربی. - نووی، محی الدین (بی تا)، روضه الطالبین، ج7، بیروت: دار الکتب العلمیه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,590 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,655 |
||