پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 620 |
| تعداد مقالات | 9,109 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,351,094 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,829,716 |
بازنگری در ادلّه فقهیِ وجوب تقدّم جان خود بر جان دیگری و کارکرد تربیتی آن | ||
| مطالعات فقه و حقوق اسلامی | ||
| دوره 14، شماره 26، فروردین 1401، صفحه 93-120 اصل مقاله (512.46 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/feqh.2021.21930.2665 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد رضا حمیدی* 1؛ زهره حاجیان فروشانی2 | ||
| 1استادیار دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران (نویسنده مسئول) | ||
| 2استادیار دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 05 آذر 1399، تاریخ بازنگری: 10 بهمن 1399، تاریخ پذیرش: 13 بهمن 1399 | ||
| چکیده | ||
| حفظ جانِ خود و دیگران، از مهمّترین واجبات شرعی و بایسته های اخلاقی به شمار میآید؛ در عین حال، گاه حفظ جان دیگران منوط به اقدامات منجرّ به مرگ خویشتن خواهد بود. روایی یا ناروایی چنین اقداماتی، مورد اتّفاق فقیهان نیست و تحت عناوین «ایثار» یا «خودکشی» مورد ستایش یا نکوهش قرار گرفته اند. عمده استدلال ها در این مورد، معطوف به نسبت میان دو آیه از قرآن کریم است. ادلّه عقلی و نقلی دیگر نیز مورد استفاده قرار گرفته اند. در این نوشتار، ضمن نقد استدلال های باورمندان به حرمتِ اقدامات فداکارانه، مبانی نظر دیگر مورد تقویت قرار گرفته است؛ همچنین اصلِ وجود اختلافات دامنهدار در این مسأله، مبنایی برای قائل شدن به روایی آن به دست داده است. تبیین درست مسأله یاد شده، افزون بر ردّ شائبه های پیرامون مشروعیّت اقدامات فداکارانه، الگویی تربیتی و مبتنی بر زیست اخلاق مدار را فراروی جامعه مینهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خودکشی؛ ایثار؛ نجات جان دیگران؛ تزاحم | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Reviewing the jurisprudential Arguments of the Obligation to Prioritizing One’s Life over the Other’s and Its Educational Function | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammadreza Hamidi1؛ Zohre Hajian Forooshani2 | ||
| 1Shahid Chamran University of Ahvaz,، ahvaz، iran | ||
| 2Shahid Chamran University of Ahvaz,، ahvaz، iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Protecting the lives of oneself and others is one of the key religious and moral obligations. Besides, sometimes saving the lives of others will depend on actions resulting in one’s own death. The validity or invalidity of such actions is not agreed by the jurists and they have praised or condemned them respectively under the headings of “sacrifice” or “suicide”. In this regard, the main arguments are related to the association between two verses of the Holy Quran. In this paper, in addition to criticizing the believers’ arguments for the sanctity of sacrificing deeds, foundations of the other opinion have been strengthened; moreover, the principle of the existence of wide-ranging disputes in this issue has provided a basis for considering its validity. In addition to rejecting the doubts concerning the legitimacy of sacrificing actions, the accurate explanation of the abovementioned issue provides the society with an educational and bio-ethical model. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Suicide, Sacrifice, Saving the Lives of Others, Annoyance | ||
| مراجع | ||
|
- قرآن کریم.
- ابن طاووس، على (بیتا)، سعد السعود، قم: دار الذخائر.
- ابن فهد حلّى، احمد بن محمد (1407ق)، المهذّب البارع فی شرح المختصر النافع، ج2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- اردبیلى(محقق)، احمد بن محمد (بی تا)، زبده البیان فی أحکام القرآن، تهران: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه.
- اردبیلی(محقق)، احمد بن محمد (1403ق)، مجمع الفائده و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، ج11، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- اصفهانی(فاضل هندی) محمد بن حسن (1416ق)، کشف اللّثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، ج9، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- انصاریان، حسین (بی تا) تفسیر حکیم، ج6، قم: دار العرفان.
- بوسلیکی، حسن (1391)، تعارض اخلاقی و دانش اصول فقه، قم: نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
- تبریزى، ابو طالب (1421ق)، التعلیقه الاستدلالیه على تحریر الوسیله، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى قدس(ره).
- تبریزى، میرزا جواد (1428ق)، تنقیح مبانی الأحکام-کتاب الدیات، قم: دار الصدیقه الشهیده سلام الله علیها.
- ثقفى تهرانی، محمد (1398ق)، روان جاوید در تفسیر قرآن مجید، ج1، چ2، تهران: برهان.
- جبعی عاملی(شهید ثانى)، زین الدین بن علی (1413ق)، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، ج12، قم: مؤسسه المعارف الإسلامیه.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1412ق)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ج1، قم: دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
- جعفرى تبریزی، محمدتقى (1419ق)، رسائل فقهى، تهران: مؤسسه منشورات کرامت.
- جمعی ار پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمی شاهرودى (1423ق)، موسوعه الفقه الإسلامی طبقا لمذهب أهل البیت علیهم السلام، ج5، قم: مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامى.
- حسینى طهرانی، محمدحسین (1427ق)، نور ملکوت قرآن، ج1و4، چ3، مشهد: علامه طباطبائى.
- حسینی روحانی، سید صادق (1412ق)، فقه الصادق علیه السلام، ج24، قم: دار الکتاب - مدرسه امام صادق علیه السلام.
- حسینی شیرازی، سید محمد (1428ق)، من فقه الزهراء علیها السلام، ج3، قم: رشید.
- حلبى، ابوالصلاح (1403ق)، الکافی فی الفقه، اصفهان: کتابخانه عمومى امام امیرالمؤمنین(ع).
- حلّى(علامه)، حسن بن یوسف (1414ق)، تذکره الفقهاء، ج9، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- حلّى، یحیى بن سعید (1405ق)، الجامع للشرائع، قم: مؤسسه سید الشهداء العلمیه.
- حیدرى، على نقى (1412ق)، اصول الاستنباط، قم: لجنه اداره الحوزه العلمیه.
- خمینى(امام) سید روح الله (1423ق)، تهذیب الأصول، ج3، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
- خمینی(امام)، سید روح الله (1415ق)، المکاسب المحرّمه، ج2، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره).
- خمینی(امام)، سید روح الله (بی تا)، تحریر الوسیله، ج2، قم: دار العلم.
- خمینی، سید مصطفی (1418ق)، تحریرات فی الأصول، ج5، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
- خوئی، سید ابوالقاسم (1416ق)، صراط النجاه، ج3، قم: مکتب نشر المنتخب.
- راوندى، قطب الدین (1405ق)، فقه القرآن، ج4، چ2، قم: کتابخانه آیه الله العظمی مرعشى نجفی(ره).
- روحی برندق، محمد؛ فصیح، منصوره؛ کیخا فرزانه، محمدامین (1395) تبارشناسی عرف در فقه امامیه و حقوق ایران، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 15، 201-224.
- سبزوارى(محقق)، محمدباقر (1423ق)، کفایه الأحکام، ج2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- سبزوارى، سید عبد الأعلى (1413ق)، مهذّب الأحکام، ج13، چ4، قم: مؤسسه المنار.
- سبزوارى، محمد (1406ق)، الجدید فى تفسیر القرآن المجید، بیروت: دار التعارف.
- شرباصى، احمد (1407ق)، موسوعه اخلاق القرآن، ج1، چ3، بیروت: دار الرائد العربی.
- شنقیطى، محمدامین (1427ق)، أضواء البیان فى إیضاح القرآن بالقرآن، ج1، بیروت: دار الکتب العلمیه.
- شیرازى، صادق (1427ق)، بیان الأصول، ج9، چ2، قم: دار الأنصار.
- صادقى تهرانى، محمد (1406ق)، الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السّنه، چ2، قم: فرهنگ اسلامى.
- صدوق(شیخ)، محمّد بن على بن حسین بن بابویه قمّی (1406ق)، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، چ2، قم: دار الشریف الرضی.
- طباطبائى(علامه)، سید محمدحسین (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج2، چ2، بیروت: مؤسسه الأعلمی.
- طبرسى، فضل بن حسن (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج2و9، چ3، تهران: ناصرخسرو.
- طبرى، محمد بن جریر (1412ق)، جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج1، بیروت: دار المعرفه.
- طوسى(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1387ق)، المبسوط فی فقه الإمامیه، ج6، چ3، تهران: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه.
- طوسى(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1407ق)، کتاب الخلاف، ج5، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- عراقى، ضیاء الدین (1370ق)، بدائع الأفکار فی الأصول، نجف: المطبعه العلمیّه.
- عیاشى، محمد بن مسعود (1380ق) تفسیر العیّاشی، ج1، تهران، مکتبه العلمیه الاسلامیه.
- فراهانى، میرزا ابوالقاسم (1426ق)، رساله جهادیّه، قم: مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.
- قرشى، سید على اکبر (1412ق)، قاموس قرآن، ج7، چ6، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
- کرکى(محقق)، على بن حسین (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج10، چ2، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- گروه مؤلفان (بی تا)، مجله فقه أهل البیت علیهم السلام، ، ج19، قم: مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام، نرم افزار فقه اهل البیت(ع).
- مجلسى(علامه)، محمد باقر (1410ق)، بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الائمه الأطهار، ج62، بیروت: مؤسسه الطبع و النشر.
- محقق داماد، سید مصطفى (1406ق)، قواعد فقه، ج4، چ12، تهران: مرکز نشر علوم اسلامى.
- مشکینى، میرزا على (بی تا)، مصطلحات الفقه، بی نا، بی جا: نرم افزار جامع فقه اهلالبیت(ع).
- مظفّر، محمدرضا (1430ق)، أصول الفقه، ج1، چ5، قم: اسلامى.
- مکارم شیرازى، ناصر (1427ق a)، دائره المعارف فقه مقارن، قم: مدرسه امام على بن ابى طالب علیه السلام.
- مکارم شیرازی، ناصر (1371)، تفسیر نمونه، ج2، چ10، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
- مکارم شیرازی، ناصر (1421ق)، الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، ج2، قم: مدرسه الإمام علی بن أبی طالب(ع).
- مکارم شیرازی، ناصر (1427ق b)، الفتاوى الجدیده، ج1، چ2، قم: مدرسه امام على بن ابى طالب علیه السلام.
- منتظرى نجف آبادی، حسینعلی (1409ق)، دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الإسلامیه، ج2، چ2، قم: تفکّر.
- نائینى، میرزا محمدحسین (1421ق)، الرسائل الفقهیه، تقریر: ابوالفضل نجم‌آبادی، قم: مؤسسه معارف اسلامى امام رضا علیه السلام.
- نجفى(صاحب جواهر)، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج28و 36، چ7، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- نراقى، مولى احمد (1415ق)، مستند الشیعه فی أحکام الشریعه، ج15، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 490 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,219 |
||