پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شمارهها | 678 |
| تعداد مقالات | 9,888 |
| تعداد مشاهده مقاله | 70,059,378 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 49,331,734 |
واکاوی مبانی فقهی حکم سقط درمانی بعد از ولوج روح | ||
| مطالعات فقه و حقوق اسلامی | ||
| دوره 14، شماره 26، فروردین 1401، صفحه 285-322 اصل مقاله (549.97 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/feqh.2020.21561.2608 | ||
| نویسندگان | ||
| حمید مسجدسرائی1؛ اعظم نظری* 2؛ اکرم عبدالله پور3 | ||
| 1دانشیار فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران (نویسنده مسئول) | ||
| 3استادیار گروه فقه و مبانی حقوق دانشگاه پیام نور تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 20 شهریور 1399، تاریخ بازنگری: 20 مهر 1399، تاریخ پذیرش: 10 آذر 1399 | ||
| چکیده | ||
| توسعه فنّاوری های جدید و پیشرفت دانش پزشکی موجب شده است که در حوزه درمانِ بیماری های انسانی، اقداماتی انجام شود که آثار فقهی، حقوقی و نیز اخلاقی را به دنبال داشته باشد و از جمله آن اقدام به «سقط جنین» در بارداری های پرخطر است. مسأله چالش برانگیز آن است که گاه بعد از دمیده شدن روح، علم و یقین وجود دارد که ادامه بارداری، جان یا سلامت جسمانی مادر را به خطر می اندازد (حرج کامل) و از دیگر سو، جنین در مرحله ای از رشد است که نمی توان آن را به خارج از رحم منتقل کرد و باید با کمک دستگاه NICU اقدام به حفظ وی کرد، اما با این حال، برخی از فقها به حرمت سقط جنین قائل شده اند؛ بنابراین مادر با علم به زیان دیدن از ادامه بارداری، ملزم به حفظ جنین خواهد بود؛ لذا در این نوشتار تلاش شده تا با مستندات فقهی، حکم سقط درمانی بعد از ولوج روح مورد نقد و بررسی قرار گیرد. این پژوهش که با روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است حاکی از آن است که در بارداری های پرخطر، حفظ جان یا سلامت جسمانی مادر، واجب و مقدّم بر حفظ جنین است. بنابراین همانگونه که سقط درمانی در زمان قبل از ولوج روح جایز است، اقدام به این نوع درمان در زمان بعد از ولوج روح نیز جایز و بلکه واجب خواهد بود؛ لذا کلام برخی فقها که در این راستا تعبیر به «حرام است» کرده اند، محلّ تأمّل می باشد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| سلامتی مادر؛ خطر جانی مادر؛ ولوج روح؛ سقط جنین درمانی؛ رهیافت های فقهی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Analysis of jurisprudential principles of medical abortion after the onset of the soul | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hamid Masjedsaraie1؛ Azam Nazari2؛ Akram Abdollahpour3 | ||
| 1Associate Professor of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Semnan University, Semnan, Iran y | ||
| 2Fordowsi Mashhad University | ||
| 3Payame noor Universituy-Tehran | ||
| چکیده [English] | ||
| The development of new technologies and the advancement of medical knowledge have led to the implementation of measures in the field of treatment of human diseases that have jurisprudential, legal and moral effects, including the practice of "abortion" in high-risk pregnancies. . The challenging thing is that sometimes after the soul is blown, there is knowledge and certainty that the continuation of the pregnancy endangers the life or physical health of the mother (complete embarrassment), but nevertheless, some jurists consider abortion have became; Therefore, the mother, knowing that it is harmful to continue the pregnancy, will be obliged to protect the fetus; Therefore, in this article, an attempt has been made to review the ruling of medical abortion after the onset of the soul with jurisprudential documents. This research has been done by library and documentary methods as well as descriptive-argumentative and analytical-interpretive writing methods and studies indicate that in high-risk pregnancies, preserving the life or physical health of the mother is necessary and prior to preserving the fetus. . Therefore, just as abortion therapy is permissible in the time before the onset of the soul, it is also permissible and obligatory to perform this type of treatment in the time after the onset of the soul; Therefore, the words of some jurists, who have interpreted it as "forbidden" in this regard, are a place for reflection. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| Maternal health, Danger to the mother, Abortion therapy, Jurisprudential approaches | ||
| مراجع | ||
|
- قرآن کریم.
- آملى، میرزا محمدتقى (1380ق)، مصباح الهدى فی شرح العروه الوثقى، ج5، تهران: مؤلّف.
- ابنتیمیه، احمد بن عبدالحلیم؛ عثیمین، محمد بن صالح (2012م/1433ق)، المواریث و احکامها فی الشریعه الاسلامیه، بیروت: دار الکتب العلمیه.
- اردبیلى(محقق)، احمد بن محمد (1403ق)، مجمع الفائده و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، ج14، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- اصفهانى، سید ابو الحسن (1393ق)، وسیله النجاه (مع حواشی الگلپایگانی)، ج1، چ1، قم: چاپخانه مهر.
- اصفهانى(فاضل هندى)، محمد بن حسن (1416ق)، کشف اللّثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، ج9 و10 و11، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- اصفهانى(مجلسى اول)، محمدتقى (1406ق)، روضه المتّقین فی شرح من لایحضره الفقیه، ج7 و10، چ2، قم: مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور.
- اصفهانى(مجلسى دوم)، محمدباقر بن محمدتقى (1404ق)، مرآه العقول فی شرح أخبار آل الرسول، ج13و23و24و26، چ2، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
- اصفهانى(مجلسى دوم)، محمدباقر بن محمدتقى (1406ق)، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، ج16، قم: کتابخانه آیه الله العظمی مرعشى نجفى(ره).
- اصفهانى(مجلسى دوم)، محمدباقر بن محمدتقى (1410ق)، بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار، ج62، بیروت: مؤسسه الطبع و النشر.
- امامی، سید حسن (1391)، حقوق مدنی، ج3، تهران: اسلامیّه.
- انصارى شیرازى، قدرت الله و پژوهشگران مرکز فقهى ائمه اطهار علیهم السلام (1429ق)، موسوعه أحکام الأطفال و أدلتها، ج1، قم: مرکز فقهى ائمه اطهار علیهم السلام.
- بابائى، احمدعلى (1382)، برگزیده تفسیر نمونه، چ13، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- بانوى اصفهانى، سیده نصرت امین (1361)، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، ج9، تهران: نهضت زنان مسلمان.
- بحرانی، یوسف بن احمد (1386ق)، الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره: کتاب المواریث، نجف: مطبعه النجف.
- بحرانى، محمد سند (1423ق)، فقه الطبّ و التضخم النقدی، بیروت: مؤسسه أمّ القری.
- بخیت، محمود عبدالله؛ علی، محمد عقله (1428ق)، الوسیط فی فقه المواریث، عمان: دار الثقافه.
- بروجردى طباطبائی، آقاحسین (1429ق)، جامع أحادیث الشیعه، ج31، تهران: فرهنگ سبز.
- بهجت، محمدتقی (1380)، رساله احکام و استفتائات بهداشتی و پزشکی، قم: مشهور.
- بهرامی احمدی، حمید (1388)، قواعد فقه: مختصر هفتاد و هفت قاعده فقهی و حقوقی (با تطبیق بر قوانین)، ج1، تهران: دانشگاه امام صادق علیه السلام.
- تبریزى، میرزا جواد بن على (1417ق)، أسس الحدود و التعزیرات، ج1، قم: دفتر مؤلف.
- تبریزى، میرزا جواد بن على (1425ق)، القواعد الفقهیه و الاجتهاد و التقلید (دروس فی مسائل علم الأصول)، ج3، قم: دار الصدیقه الشهیده سلام الله علیها.
- تبریزى، میرزا جواد بن على (1428ق)، تنقیح مبانی الأحکام (کتاب الدیات)، ج1، قم: دار الصدیقه الشهیده سلام الله علیها.
جبعی عاملى(شهید ثانى)، زین الدین بن على (1410ق)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ج10، قم: داورى.
- الجندی، احمدنصر (2000م)، المواریث فی الشرع و القانون، قاهره: دار الکتب القانونیّه.
- جواهری، حسن (2012م)، الفقه المعاصر، ج2، بیروت: العارف.
- حرّ عاملى، محمد بن حسن (1409ق)، تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج8 و12و25و28، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- حرّ عاملى، محمد بن حسن (1412ق)، هدایه الأمه إلى أحکام الأئمه - منتخب المسائل، ج1 و 8، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیه.
- حرّ عاملى، محمد بن حسن (1418ق)، الفصول المهمّه فی أصول الأئمه – تکمله الوسائل، ج3، قم: مؤسسه معارف اسلامى امام رضا علیه السلام.
- حسینى روحانى، سید صادق (1412ق)، فقه الصادق علیه السلام، ج24 و25 و26، قم: دار الکتاب - مدرسه امام صادق علیه السلام.
- حسینى همدانى، محمد (1404ق)، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج2 و4 و6 و10 و12، تهران: لطفى.
- حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد (1363)، تفسیر اثنا عشری، ج9، تهران: میقات.
- حلّى(علامه)، حسن بن یوسف (1412ق)، منتهى المطلب فی تحقیق المذهب، ج2، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیه.
- حلّى(علامه)، حسن بن یوسف (1413ق)، مختلف الشیعه فی أحکام الشریعه، ج3 و9، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- حلّى(فخرالمحققین)، محمد بن حسن بن یوسف (1387ق)، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، ج4، قم: اسماعیلیان.
- خانى، رضا؛ ریاضی، حشمت الله (1372)، ترجمه بیان السعاده فى مقامات العباده، ج3 و10، تهران: دانشگاه پیام نور.
- خوانسارى، سید احمد بن یوسف (1405ق)، جامع المدارک فی شرح المختصر النافع، ج6، چ2، قم: اسماعیلیان.
- خوئى، سید ابو القاسم (1422ق)، مبانی تکمله المنهاج، ج41، قم: مؤسسه إحیاء آثار الإمام الخوئی(ره).
- خوئى، سید ابو القاسم (1424ق)، محاضرات فی المواریث، قم: مؤسسه السبطین (علیهما السلام) العالمیه.
- خمینى، سید روح اللّه (بی تا)، تحریر الوسیله، ج1، قم: دار العلم.
- دیندارلو، هنگامه؛ دیندارلو، راضیه؛ سیاه مرزکوهی، فاطمه (1397)، استفتائات پزشکی، تهران: راضیه دیندارلو.
- روحانی، سید محمدصادق (1378)، استفتائات قضائیه و مؤسسه حقوقی وکلای بین الملل از حضرت آیه الله العظمی سید محمد صادق روحانی، بی جا: بی نا.
- زیدان، عبدالکریم (1395)، الوجیز فی شرح القواعد الفقهیه فی الشریعه الاسلامیه، (مختصری در قواعد فقه)، ترجمه سالم افسری، سنندج: آراس.
- سبزوارى، سید عبد الأعلى (1413ق)، مهذّب الأحکام، ج23، چ4، قم: مؤسسه المنار - دفتر حضرت آیه الله.
- السریتی، عبدالودود محمد (1997م)، الوصایا و الاوقاف و المواریث فی الشریعه الاسلامیه، بیروت: دار النهضه العربیه.
- شریعتی، روح الله (1387)، قواعد فقه سیاسی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
- شلبی، محمدمصطفی (1978م)، احکام المواریث بین الفقه و القانون، بیروت: دار النهضه العربیه.
- شوشترى، محمدتقى (1406ق)، النجعه فی شرح اللّمعه، ج11، تهران: صدوق.
- شهیدی، مهدی (1380)، تشکیل قراردادها و تعهّدات، تهران: مجد.
- شهیدی، مهدی (1381)، ارث، تهران: مجد.
- الشیخلی، خیزومه شاکر رشید (1427ق)، الحمل و احکامه فی الفقه الاسلامی، بغداد: دیوان الوقف السنی، مرکز البحوث و الدراسات الاسلامیه.
- الصابونی، محمدعلی (1423ق)، المواریث: فی الشریعه الاسلامیه فی ضوء الکتاب و السّنه، قاهره: دار الصابونی.
- صادقى تهرانى، محمد (1388)، ترجمان فرقان: تفسیر مختصر قرآن کریم، ج1، قم: شکرانه.
- صدوق(شیخ)، محمّد بن على بن حسین بن بابویه قمّی (1406ق)، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم: دار الشریف الرضی للنشر.
- صدوق(شیخ)، محمّد بن على بن حسین بن بابویه قمّی (1413ق)، من لایحضره الفقیه، ج1و3و4، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- طباطبائی(صاحب ریاض)، سید على بن محمد (1418ق)، ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل، ج13، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- طباطبائی قمّى، سید تقى (1426ق)، مبانی منهاج الصالحین، ج10، قم: قلم الشرق.
- طباطبائى یزدى، سید محمدکاظم (1409ق)، العروه الوثقى، ج1، چ2، بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.
- طبرسى، فضل بن حسن (1360)، ترجمه مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج1، تهران: فراهانى.
- طبرسى، فضل بن حسن (1375)، ترجمه تفسیر جوامع الجامع، ج1، مشهد: آستان قدس رضوى، بنیاد پژوهش هاى اسلامى.
- طوسى(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1390ق)، الاستبصار فیما اختلف من الأخبار، ج1 و 4، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
- طوسى(شیخ الطائفه)، محمد بن حسن (1407ق)، تهذیب الأحکام، ج10، چ4، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
- طیب، سید عبدالحسین (1378)، أطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج2و4و9، چ2، تهران: اسلام.
- عاملی(شهید اول)، محمد بن مکّی (1414ق)، غایه المراد فی شرح نکت الإرشاد، ج3، قم: دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
- عاملی(شهید اول)، محمد بن مکّی (1417ق)، الدروس الشرعیه فی فقه الإمامیه، ج2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- علی محمدزاده، خلیل (1393)، سلامت باروری؛ چالش ها و راهبردهای مدیریتی، چ2، تهران: روابط عمومی شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده.
- علىیارى غروى، مولى على (1421ق)، إیضاح الغوامض فی تقسیم الفرائض، چ2، قم: بنیاد فرهنگ اسلامى.
- عمید زنجانی، عباسعلی (1386)، قواعد فقه، ج1، تهران: سمت.
- غانم، عمر بن محمد بن ابراهیم (1421ق)، احکام الجنین فی الفقه الاسلامی، جدّه: دار الاندلس الخضراء.
- فرطوسى حویزى، حسین (1416ق)، التوضیح النافع فی شرح ترددات صاحب الشرائع، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- فیّاض کابلى، محمد اسحاق (بی تا)، منهاج الصالحین، بی جا: بی نا.
- فیض کاشانى، محمدمحسن (1406ق)، الوافی، ج1و5 و19، اصفهان: کتابخانه امام امیر المؤمنین علی علیه السلام.
- قاسمی، محمد علی (1395)، دانشنامه فقه پزشکی، ج1، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار(ع).
- قرائتى، محسن (1388)، تفسیر نور، ج1و2،تهران: مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن.
- قرشی، سید علیاکبر (1377)، تفسیر احسن الحدیث، ج1 و2و11، چ3، تهران: بنیاد بعثت.
- الکرباسی، محمدابراهیم (1377ق)، نخبه الاحادیث فی الوصایا و المواریث، نجف: مطبعه النجف.
- کریمیان صیقلانی، علی (1387)، از سقط تا سقوط: کنکاشی اخلاقی بر پدیده سقط جنین، رشت: دانشگاه گیلان.
- کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، ج3 و7 و8، چ4، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
- کلینى، محمد بن یعقوب (1429ق)، الکافی، ج15، قم: دار الحدیث.
- مازندرانى، محمد صالح بن احمد بن شمس سروى (1382ق)، شرح الکافی، ج12، تهران: المکتبه الإسلامیه.
- مترجمان (1377)، تفسیر هدایت، ج2 و15، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی.
- المحسنی، محمد آصف (1424ق)، الفقه و مسائل طبیه، ج1، قم: دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
- محمدی همدانی، اصغر (1384)، بررسی احکام اسقاط جنین از دیدگاه اسلام، تهران: گلزار کتاب.
- مختاری مازندرانی، محمدحسین (1377)، فرهنگ اصطلاحات اصولی، تهران: انجمن قلم ایران؛ مؤسسه پژوهشی ابن سینا.
- مخلوف، حسنین محمد (1900م)، المواریث فی الشریعه الاسلامیه، قاهره: المجلس الاعلی للشئون الاسلامیه، لجنه التعریف بالاسلام.
- مدنی کاشانى، حاج آقارضا (1408ق)، کتاب الدیات، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- مشکینى، میرزا على (1418ق)، الفقه المأثور، چ2، قم: الهادی.
- مصطفوى، حسن (1380)، تفسیر روشن، ج6، تهران: مرکز نشر کتاب.
- مطهری(شهید)، مرتضی (1368)، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران: صدرا.
- مظاهری تهرانی، مسعود (1386)، حق مرگ در حقوق کیفری، تهران: هستی نما.
- مکارم شیرازى، ناصر (1374)، تفسیر نمونه، ج3 و12، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
- موسوی اردبیلى، سید عبد الکریم (1427ق)، فقه الحدود و التعزیرات، ج1، چ2، قم: مؤسسه النشر لجامعه المفید رحمه الله.
- موسوى همدانى، سید محمدباقر (1374)، ترجمه تفسیر المیزان، ج1و7 و13، چ5، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- مؤمن قمّى، محمد (1415ق)، کلمات سدیده فی مسائل جدیده، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- نجفی اصفهانى، محمدتقى (1427ق)، تبصره الفقهاء، ج2، قم: مجمع الذخائر الإسلامیه.
- نجفى(صاحب جواهر)، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج36 و43، چ7، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- نجفى(صاحب جواهر)، محمدحسن (1421ق)، جواهر الکلام فی ثوبه الجدید، ج7، قم: مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.
- نراقى، ملا محمدمهدى (1415ق)، مستند الشیعه فی أحکام الشریعه، ج15و19، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
- نظری توکلی، سعید (1381)، پیوند اعضا در فقه اسلامی، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی.
- نورى(محدّث)، میرزا حسین (1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج16، بیروت: مؤسسه آل البیت علیهم السلام. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,084 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,696 |
||