پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 628 |
| تعداد مقالات | 9,179 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,527,553 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,062,169 |
نقد و بررسی دو صنعت عقد و حل در متون بلاغی | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| مقاله 8، دوره 13، شماره 29، آبان 1401، صفحه 161-190 اصل مقاله (746.87 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2021.23254.1901 | ||
| نویسنده | ||
| زینب رضاپور* | ||
| استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 06 اردیبهشت 1400، تاریخ بازنگری: 19 آذر 1400، تاریخ پذیرش: 22 آذر 1400 | ||
| چکیده | ||
| عقد و حل از جمله شگردهای مهم و پرکاربرد بدیعی در متون ادب فارسی‌اند که مانند برخی از صنایع دیگر، سیمای روشنی از آن دو در متون بلاغی، به‌ویژه بدیع فارسی ترسیم نشده است. در این پژوهش، ضمن نقد و بررسی رویکردهای گوناگون بلاغیون به این دو صنعت ادبی، با ذکر شواهد مثال و روش توصیفی- تحلیلی، تعریفی دقیق و کامل‌تر از این دو صنعت بدیعی و اقسام آن‌ها ارائه می‌شود و تفاوت‌های آن دو با برخی صنایع دیگر معلوم می‌گردد. در همین زمینه کارکردها و جایگاه زیبایی‌شناسانه و پیوند این دو صنعت با نظریه‌های ادبی معاصر و نیز شرایطی که این دو صنعت را جزو محسّنات بدیعی یا سرقات ادبی قرار می‌دهد، تبیین می‌شود. نتایج پژوهش حاکی از آن است که صنعت عقد به کلام منظوم و صنعت حل به سخن منثور تعلّق دارد و در هر دو شیوه، شاعر یا نویسنده با اِعمال تغییرات برجسته در بستر اصلی آیات، احادیث، امثال و اقوال یا ذکر برخی لغات مشخّص، مشتقّات و معانی آن‌ها در تنسیق کلام خود، به دخل و تصرّف در عبارت اخذشده می‌پردازد و با ذکر قراین لفظی یا معنوی و ایجاد تغییرات هنری، سخنش را از شائبة سرقت ادبی مصون می‌دارد. صور گوناگون کاربرد این دو صنعت در آثار ادبی، از یک سو موجب ایجاز، تداعی، ابهام و غنای صور خیال شده و از سوی دیگر به‌سبب الهام گرفتن گوینده از آثار پیشین و ایجاد تغییر در آن‌ها برای آفرینش هنری و خلّاق با نظریاتی چون آشنایی‌زدایی، برجسته‌سازی، بینامتنیت و بافت‌گردانی پیوند یافته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| متون بلاغی؛ عقد؛ حل؛ صنایع ادبی؛ نظریه های ادبی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Investigation of kinesthetic Schema in Forough Farrokhzad’s Poetry | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zeinab Rezapour | ||
| Department of Persian literature and language , Faculty of Literature and Humanities, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Schemata are mental images, taken from one's embodied experiences, through which abstract concepts are understood. The present article aims at introducing kinesthetic schema and identifying its function in conveying themes in Forough Farrokhzad's poetry. The application of linguistics theories in literary criticism makes such research significant. The body of the data has been gathered by attributive method. Then, the data has been studied with descriptive-analytical method. The findings of the research revealed that kinesthetic schema in Forough Farrokhzad’s poems convey meanings such as loneliness, frustration, avoiding guilt, description of earthly love and desire for change, description of social deviations and anomalies, remembering and forgetting the past and thinking about death. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| cognitive semantics, image schema, kinesthetic schema, Forough Farrokhzad | ||
| مراجع | ||
|
- قرآن کریم.
- آفرین، فریده و همکاران (1396)، تحلیل آشنایی‌زدایی در شعر با چشم‌های احمد شاملو، فصلنامة مطالعات زبانی و بلاغی، سال 8، شمارة 15، صص 7-20.
- آق‌اولی، عبدالحسین حسام‌العلما (1373)، درر الأدب، بی‌جا: دارالهجره.
- آهنی، غلامحسین (1360)، معانی بیان، تهران: بنیاد قرآن.
- ابن‌اثیر، ضیاءالدین (1420ق)، المثل السائر، تصحیح محمّد محیی‌الدین عبدالحمید، بیروت: المکتبه العصریه.
- ابن‌منظور، محمّد بن مکرّم (1414ق)، لسان العرب، قم: دارالصادر.
- ابن‌منقذ، اسامه (1987م)، البدیع فی نقد الشعر، قاهره: دارالکتب العلمیة للنشر و التوزیع.
- امین‌پور، قیصر (1365)، طوفان در پرانتز، ارومیه: برگ.
- تفتازانی، سعدالدین (بی‌تا)، مطوّل، حاشیه سید میرشریف، قم: الداوری.
- تقوی، نصرالله (1317)، هنجار گفتار، تهران: مجلس.
- جمالزاده، محمّدعلی (1379)، یکی بود یکی نبود، تهران: سخن.
- جوینی، عطاملک بن محمّد (۱۳۸۵)، تاریخ جهانگشا، تصحیح حبیب‌الله عباسی و ایرج مهرکی، تهران: زوّار.
- حافظ شیرازی، شمس‌الدین محمّد (1368)، دیوان، چاپ محمّد قزوینی و قاسم غنی، تهران: اساطیر.
- حلبی، شهاب‌الدین محمود (1980)، حسن التوسّل الی الترسّل، عراق: وزارة الثقافة و الإعلام.
- حلبی، علی‌اصغر (1388)، تأثیر قرآن و حدیث در ادبیات فارسی، تهران: اساطیر.
- خاقانی، افضل‌الدین بدیل (۱۳۷۳)، دیوان، تصحیح ضیاءالدین سجّادی، تهران: زوّار.
- خزائلی، محمّد و حسن سادات ناصری (1334)، بدیع و قافیه، تهران: مدرسة عالی ترجمه.
- خطیبی، حسین (1366)، فنّ نثر در ادب پارسی، تهران: زوّار.
- دهخدا، علی‌اکبر (1372)، لغت‌نامه، تهران: دانشگاه تهران.
- راستگو، سید محمّد (1392)، تجلّی قرآن و حدیث در شعر فارسی، تهران: سمت.
- راستگو، سید محمّد (1376)، هنر سخن‌آرایی؛ فنّ بدیع، کاشان: مرسل.
- رضاپور، زینب (1400)، زیبایی‌شناسی صنعت حل در مرزبان‌نامه با تأکید بر آیات قرآنی، متن‌شناسی ادب فارسی، سال 13، شمارة 3، صص 49-65.
- رنجبر، احمد (1385)، بدیع، تهران: اساطیر.
- زاهدی، زین‌الدین (1346)، روش گفتار (علم البلاغه)، مشهد: دانشگاه مشهد.
- زبیدی، مرتضی (1414ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دارالفکر.
- زیدری، شهاب‌الدین (1385)، نفثة المصدور، تصحیح امیرحسن یزدگردی، تهران: توس.
- سعدی، مصلح‌الدین (1369)، گلستان، تهران: خوارزمی.
- سعدی، مصلح‌الدین (بی‌تا)، کلیات سعدی، تصحیح محمّدعلی فروغی، تهران: علمی.
- ساسانی، فرهاد (۱۳۸۹)، معناکاوی به‌سوی نشانة اجتماعی، تهران: علم.
- سنایی، مجدود بن آدم (1380)، دیوان، تصحیح مدرّس رضوی، تهران: کتابخانة سنایی.
- سیف فرغانی ، محمّد (1364)، دیوان اشعار، تصحیح ذبیح‌الله صفا ، تهران: فردوسی.
- سیوطی، جلال‌الدین (1433ق)، عقود الجمان فى علم المعانى و البیان، قاهره: دار الإمام مسلم.
- شبستری، محمود (1368)، گلشن راز، تهران: طهوری.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا (۱۳۸۵)، هزارة دوم آهوی کوهی، تهران: سخن.
- شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1396)، این کیمیای هستی: دربارة حافظ، تهران: سخن.
- شمیسا، سیروس (1386)، نگاهی تازه به بدیع، تهران: میترا.
- صادقیان، محمّدعلی (1387)، زیور سخن در بدیع فارسی، یزد: دانشگاه یزد.
- صبّاغی، علی و حسن حیدری (1396)، تلمیح، از سرقت ادبی تا صنعت ادبی: بررسی تلمیح در منابع بلاغی، مجلة فنون ادبی، دورة 9، شمارة 3، صص 1-12.
- طغیانی، اسحاق و تقی اجیه (1390)، علوم قرآنی و تأثیر قرآن و حدیث در ادب فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی خمین.
- ظهیر فاریابی، طاهر بن محمّد (۱۳۸۱)، دیوان، تصحیح امیرحسین یزدگردی، به اهتمام اصغر دادبه، تهران: قطره.
- عروضی سمرقندی، احمد (۱۳۸۲)، چهار مقاله، بر اساس نسخة قزوینی، تهران: جامی.
- عسکری، ابوهلال (1419ق)، الصناعتین؛ الکتابة و الشعر، چاپ علی‌محمّد بجاوی، بیروت: المکتبة العصریة.
- علوی، ابن‌طباطبا (1426ق)، عیار الشعر، تحقیق عبدالعزیز المانع، قاهره: مکتبة الخانجی.
- علوی مقدّم، محمّد (1372)، در قلمرو بلاغت، مشهد: آستان قدس رضوی.
- علوی مقدّم، مهیار (۱۳۷۷)، نظریه‌های نقد ادبی معاصر (صورت‌گرایی و ساختارگرایی)، تهران: سمت
- فخرالدین رازی (1992م)، نهایة الایجاز فی درایة الاعجاز، چاپ بکری شیخ امین، بیروت: دارالعلم للملایین.
- فردوسی، ابوالقاسم (1386)، شاهنامه، تصحیح جلال خالقی مطلق، تهران: مرکز دایرة‌‌المعارف بزرگ اسلامی.
- قزوینی، محمّد بن عبدالرحمن (2000م)، الایضاح فی علوم البلاغه، بیروت: الهلال.
- کوهن، جان (۱۹۸۶م)، بنیة اللغة الشعریة، ترجمة محمّد الولی و محمّد العمری، الدار البیضاء: دار توبقال.
- گرکانی، محمّدحسین (1377)، ابدع البدایع، به اهتمام حسین جعفری، تبریز: احرار.
- مازندرانی، محمّدهادی (1375)، انوار البلاغه، به کوشش محمّدعلی غلامی‌نژاد، تهران: قبله.
- محبّتی، مهدی (1380)، بدیع نو (هنر ساخت و آرایش سخن)، تهران: سخن.
-محبّتی، مهدی(۱۳۹۰) از معنا تا صورت، ج 2، تهران: سخن.
- مدنی، سید علی صدرالدین (1968م)، انوار الربیع فی انواع البدیع، تحقیق شاکر هادی شکر، نجف: العرفان.
- مصری، ابن ابی الاصبع (1368)، بدیع القرآن، ترجمة سیدعلی میرلوحی، مشهد: آستان قدس رضوی.
- مطلوب، احمد (1983م)، معجم المصطلحات البلاغیة و تطوّرها، مطبعة المجمع العلمی.
- مکاریک، ایرنا ریما (۱۳۹۳)، دانشنامة نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمة مهران مهاجر، تهران: آگه.
- مولوی، جلال‌الدین محمّد (1373)، مثنوی معنوی، تصحیح رینولد نیکلسون، تهران: امیرکبیر.
- مولوی، جلال‌الدین محمّد(1355)، کلّیات شمس، به‌کوشش بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران: امیرکبیر.
- میرباقری‌فرد، سید علی‌اصغر و زهره اسماعیلی (1388)، بررسی نظریة ارتباط و خطاب در مثنوی، پژوهش‌نامة زبان و ادبیات فارسی، سال 1، شمارة 2، صص 53-66.
- میرفندرسکی، ابوطالب (1381)، رسالة بیان بدیع، تصحیح سیده مریم روضاتیان، اصفهان: دفتر تبلیغات اسلامی.
- نامور مطلق، بهمن (۱۳۸۶)، ترامتنیت؛ مطالعة روابط یک متن با دیگر متن‌ها، پژوهش‌نامة علوم انسانی، شمارة 56، صص 83-98.
- نجفقلی میرزا (1362)، درّة نجفی، تصحیح و تعلیقات حسین آهی، تهران: فروغی.
- نشاط، محمود (1346)، زیب سخن، تهران: شرکت چاپ و انتشارات کتب ایران.
- نوروزی، جهانبخش (1372)، زیورهای سخن و گونه‌های شعر پارسی، تهران: راهگشا.
- نویری، احمد (بی‌تا)، نهایة الأرب فی فنون الأدب، قاهره: وزارة الثقافة و الإرشاد القومی.
- واعظ‌کاشفی، حسین (1369)، بدایع الافکار فی صنایع الاشعار، ویراستة میرجلال‌الدین کزّازی، تهران: مرکز.
- وراوینی، سعدالدین (1380)، مرزبان‌نامه، به کوشش خلیل خطیب‌رهبر، تهران: صفی‌علیشاه.
- وصّاف، شهاب‌الدین عبدالله (۱۳۳۸)، تاریخ وصّاف، تهران: ابن‌سینا.
- هاشمی، احمد (1410ق)، جواهر البلاغه، چ2، قم: اعلام اسلامی.
- همایی، جلال‌الدین (1389)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: اهورا.
- هدایت، رضاقلی‌خان (1335)، مدارج البلاغه، شیراز: معرفت.
- یزدگردی، امیرحسن (1385)، مقدّمة نفثة المصدور، تهران: توس. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 492 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 292 |
||