پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شمارهها | 677 |
| تعداد مقالات | 9,877 |
| تعداد مشاهده مقاله | 70,024,438 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 49,299,194 |
معرفتشناسی نظریه توالد ذاتی شهید صدر | ||
| مطالعات فقه و حقوق اسلامی | ||
| دوره 15، شماره 30، خرداد 1402، صفحه 205-232 اصل مقاله (541.94 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/feqh.2021.23519.2883 | ||
| نویسنده | ||
| محمد حسین صفائی* | ||
| دانش آموخته دکتری رشته فلسفه دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 31 اردیبهشت 1400، تاریخ بازنگری: 29 مرداد 1400، تاریخ پذیرش: 23 دی 1400 | ||
| چکیده | ||
| در سال های اخیر و با ورود برخی از شاخههای فلسفه معاصر (مثل معرفت شناسی) به علوم دینی، لزوم بکارگیری این مبانی جدید در علم و معرفت دینی بیش از پیش مورد توجه قرارگرفته است؛ اگرچه در اصول فقه نیز به عنوان یکی از علوم دینی تا حدودی به توجیه معرفتی پرداخته شده اما این موارد به صورت تفصیلی مورد ارزیابی قرار نگرفته و یا با معرفت شناسی متداول تفاوت هایی اساسی دارد. در این تحقیق پس از طرح مسأله حجیّت ذاتی قطع به عنوان باورِ واقع نما و نقش این نظریّه در علم اصول فقه، یکی از مشهورترین (و شاید کاملترین) نظریّه های معرفتیِ اصولی در خصوص شیوه به دست آوردن باور موجّه به نام «نظریّه توالد ذاتی» شهید صدر آورده شده، و سپس مورد ارزیابی و نقد قرار گرفته است. به نظر می رسد علیرغم تلاش شهید صدر برای تبیین چگونگی توجیه معرفتی در علم اصول فقه، باز هم فضای ذهنیّت گرایانه در مسأله حجیّت ذاتی قطع بر عینیّت گرایی نظریّه توالد ذاتی و مسأله استقراء غلبه دارد؛ از همین رو ضروری است بار دیگر به تبیین های عینیّت گرایانه و کاربست لوازم آن در اصول فقه توجه شده و در سازوکار واقع گرایی متافیزیکی در خصوص احکام الهی به وسیله نظریّه های اصولی تجدید نظر شود. | ||
| کلیدواژهها | ||
| قطع؛ حجیِّت؛ واقعنمایی؛ حساب احتمالات؛ توالد ذاتی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The epistemology of essential production theory | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad hosein Safaee | ||
| Shahid Beheshti University | ||
| چکیده [English] | ||
| In recent years and with the entrance of some branches of contemporary philosophy (such as epistemology) into religious knowledge, the necessity of applying these new grounds in religious knowledge take notice of many more than ever. Although in Principles of Islamic jurisprudence (usul al-fiqh) as one of religious knowledges, justification of knowledge is considered to some extent, but the aforementioned factors aren't examined in detail or its way of justification has radical differences with common epistemologies. In this paper, after posing essential validity of certainty as a realistic belief and the role of this theory in usul al-fiqh, one of most famous (and perhaps most perfect) Usuli’s knowledge theories concerning the method of obtaining justified belief, called “production theory” which is introduced by martyr sadr, will be put forth, consider and criticize. It seems that despite martyr sadr’s attempts for explaining the method of knowledge justification in usul al-fiqh, still in essential validity of certainty, the subjectivist theme of essential production theory and induction problem is bolder than objectivism. On account of that, paying attention to objectivist explanations and applying its entailments in usul al-fiqh become necessary again and the mechanisms of metaphysical realism concerning divine orders must be revised by Usuli theories. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| certainty, validity, realisticity, probability calculus, essential production | ||
| مراجع | ||
|
- آخوند خراسانی، محمدکاظم (1409ق)، کفایه الاصول، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث.
- ارسطو (1980م)، منطق ارسطو، تحقیق: عبدالرحمن بدوی، بیروت: دار القلم.
- استرآبادی، محمّدأمین (1426ق)، الفوائد المدنیّه، ج1، چ2، تحقیق: الشیخ رحمه الله رحمتی الأراکی، چاپ دوم، قم: مؤسسه النشر الإسلامی.
- انصاری(شیخ)، مرتضی بن محمدامین (1419ق)، فرائد الاصول، ج2، قم: مجمع الفکر اسلامی.
- حائری، عبدالکریم (1418ق)، درر الفرائد، چ5، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- خمینی(امام)، سید روح الله (1420ق)، معتمد الاصول (تقریرات محمد فاضل لنکرانی)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
- خوئی، سید ابوالقاسم (1412ق)، مصباح الاصول، ج1، قم: مکتبه الداوری.
- روحانی، سید محمد (1413ق)، منتقی الاصول، ج4، قم: مطبعه الامیر (نسخه غیر مصحّح).
- سروش، عبدالکریم (1366ش)، تفرّج صنع (گفتارهایی در اخلاق و صنعت و علم انسانی)، تهران: صراط.
- سیستانی، سید علی (1414ق)، الرافد فی علم الاصول، ج1، قم: کتابخانه آیه الله سید علی سیستانی.
- صدر، سید محمدباقر (1379ش)، المعالم الجدیده للاصول، غایه الفکر (طبع جدید)، قم: کنگره شهید صدر.
- صدر، سید محمدباقر (1401ق)، فلسفتنا، قم: دار الکتاب الاسلامی.
- صدر، سید محمدباقر (1406ق)، الأسس المنطقیّه للاستقراء، چ5، بیروت: دار التعارف.
- صدر، سید محمدباقر (1986م)، دروس فی علم الأصول(الحلقه الاولی)، چ2، بیروت: دار الکتب اللبنانی.
- صفایی حائری، علی (1380)، درآمدی بر علم اصول، قم: لیله القدر.
- طباطبائی حکیم، سید محسن (1408ق)، حقائق الاصول، چ5، قم: بصیرتی.
- طباطبائی، محمدحسین؛ مطهّری، مرتضی؛ طالقانی، سید محمود؛ بازرگان، مهدی؛ مجتهد زنجانی، ابوالفضل؛ جزایری، مرتضی (1341ش)، بحثی درباره مرجعیّت و روحانیّت، تهران، شرکت سهامی انتشار.
- عابدی شاهرودی، علی (1368ش)، نظریّه ثبات و تحول اجتهاد، کیهان اندیشه، 24.
- عراقی، ضیاء الدین (1417ق)، نهایه الافکار، چ3، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- غروی اصفهانی، محمدحسین (1414ق)، نهایه الدرایه فی شرح الکفایه، قم: مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث.
- فردریک چارلز کاپلستون (1370ش)، تاریخ فلسفه، ترجمه: بهاءالدین خرّمشاهی، ج8، تهران: سروش.
- کاظمى، محمدعلى (1406ق)، فوائد الاصول، ج1و3، نسخه غیر مصححه، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- کاشف الغطاء، شیخ جعفر بن خضر مالکی (بی تا)، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعه الغرّاء، ج1، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
- کرباسی، محمدابراهیم (1411ق)، منهاج الأصول، ج3، بیروت: دار البلاغه.
- لورنس بونژور (1382ش)، توجیه استقراء: راه حلّی عقلگرایانه برای مسأله کلاسیک استقراء»، ترجمه: رضا صادقی، نامه حکمت، 2، 215-252.
- محمدزاده، رضا (1388ش)، معرفتشناسی مقدمهای بر نظریّه شناخت، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
- مروارید، محمود (1388ش)، شهید صدر و اصول موضوعه نظریّه احتمالات، فصلنامه تخصصی نقد و نظر، 55، 40-62.
- مطهّری، مرتضی (1377ش)، آشنایی با علوم اسلامی 3، تهران: صدرا.
- مظفّر، محمدرضا (1370ش)، اصول الفقه، ج2، چ4، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیّه.
- موسوی، سید مهدی (1388)، تعامل متقابل فلسفه و اصول فقه از منظر شهید سید محمد باقر صدر، ماهنامه معرفت، 5، 25-49.
- نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (1362ش)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج1، چ7، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- نوری(محدّث)، حسین بن محمدتقی (1415ق)، خاتمه مستدرک الوسائل، ج9، چ2، قم: مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث.
- هادوی تهرانی، مهدی (1369ش)، معضل استقراء از نگاه شهید صدر، سمینار فلسفه و روش شناسی علوم تجربی، تهران، دانشگاه صنعتی شریف، 130-147.
- وحید بهبهانی، محمدباقر (1415ق)، الفوائد الحائریّه، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
- هدایی، علیرضا؛ داورزنی، حسین؛ حمیدی، محمدرضا (1394ش)، بازپژوهی مبانی حجیّت قطع و امارات در علم اصول، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 12، 277-298.
- Bonjour, Laurence, (2009) Epistemology: Classic Problems and Contemporary Responses 2nd.Ed, UK, Rowman & Littlefield. - Dancy, Jonathan and Sosa, Ernest and Steup, Matthias ed (1992) A Companion to Epistemology, Wiley: Black well. - Hume David (1902) An Enquiry Concerning the Human Understanding and Concerning the Principles of Morals, Oxford University Press, second edition. - Woozley, A.D.(1953) Knowing and Not Knowing in Proceeding of The Aristotelian Society, Proceedings of the Aristotelian Society. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 654 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 461 |
||