پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 620 |
| تعداد مقالات | 9,101 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,330,744 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,809,507 |
بررسی تأثیر قدرت بر کتاب عالمآرای صفوی بر اساس جامعهشناسی زبان | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| دوره 14، شماره 34، بهمن 1402، صفحه 41-68 اصل مقاله (564.68 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2023.29036.2203 | ||
| نویسندگان | ||
| منیژه پورعلی1؛ قهرمان شیری* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران | ||
| 2استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه همدان، ایران (نویسنده مسئول) | ||
| تاریخ دریافت: 27 آبان 1401، تاریخ بازنگری: 15 اسفند 1401، تاریخ پذیرش: 20 اسفند 1401 | ||
| چکیده | ||
| آثار به جای مانده از هر دورة حکومتی، آیینة تمام‌عیار فکر و فرهنگ و زبان آن دوران است. بازتاب ایدئولوژی و ذهنیت و زبان و سیر و سلوک ار‌کان قدرت، تأثیر مستقیم و غیرمستقیم در شکل‌دهی به محتوی و ساختار آن دسته از آثار مکتوب دارد که نقش عمده در هویت‌بخشی به ماهیّت قومی و زبان ارتباطی و گفتمان فکری را عهدهدار است. از آنجا که قدرت حاکم بر دورة صفوی از سه بخش پادشاهان صفوی، قزلباشان سپاهی و عالمان دینی تشکیل شده بود و این سه گروه از سه گفتمان نظامی، دینی و عرفانی برخوردار بودند، سه نوع زبان متفاوت و متناسب با گفتمان خود برای برقراری ارتباط با مردم داشتند. اشتراک در مقاصدی چون حفظ قدرت و استمرار سلطة سیاسی بر مردم، اغلب موجب کنار آمدن با تضادهای فکری و فرهنگی بین عرفان، مذهب و سپاهی‌گری می‌شد و به همانسان که از سه زبان شخصیت پرست عرفان و معنویت‌گرای مذهب و خشونت نظامیان برای تسلّط بر جامعه استفاده میکردند، از امکانات موجود در هر سه گفتمان نیز برای نگارش آثار ادبی و تاریخی بهره می‌گرفتند و آثاری مخصوص و متناسب با شیوة حکومت‌داری خود خلق میکردند که این تأثیر قدرت بر زبان نثر آن دوره نمایان است. از آنجا که از نظر جامعهشناسی زبان، زبان ابزار اعمال قدرت است و از این طریق علوم انسانی را به علوم اجتماعی و زبانشناسی پیوند میدهد، این پژوهش به گفتمان تأثیر قدرت بر کتاب عالمآرای صفوی از منظر جامعهشناسی زبان میپردازد و مشخص میکند که کدام قدرتها با چه بسامدی و در چه قالبی بر نثر این کتاب تأثیر گذاشتهاند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قدرت؛ گفتمان قدرت؛ جامعهشناسی زبان؛ صفویه؛ عالمآرای صفوی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Sociolinguistic Investigation of the influence of power in Ālam-ārā-ye Safawi | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Manizhe pourali1؛ Ghahreman Shiri2 | ||
| 1Ph.D. student of Persian language and literature, Faculty of Literature and Humanities, Boali Sina University, Hamadan, Iran | ||
| 2Professor of Persian Language and Literature, Bu Ali Sina University, Hamadan, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The works remaining from any period are definitive mirrors of the thought, culture and language of that era. The reflection of ideology, mentality, language, and the path and practice of the pillars of power have both direct and indirect effects on shaping the content and structure of the writings, which play a major role in giving identity to the ethnicity, language, and intellectual discourse. The ruling power in the Safavid period was composed of a triad of the Safavid kings, the military commanders, and the religious scholars, each of which used mystical, military and religious discourses, respectively. Therefore, they employed three different types of language appropriate to these three types of discourse to communicate with the people. Sharing the goals such as maintaining power and continuing political domination over the people often led to coping with the intellectual and cultural conflicts between mysticism, religion, and military service. In the same way that they used the three languages of mystic self-centrism, religious spiritualism, and military violence to dominate the society, they also utilized the potentials of all the three discourses to produce literary and historical works appropriated to their style of governance, which is evident in the prose language of the era. From a sociolinguistic point of view, language is a tool for exercising power, which links human sciences to social sciences and linguistic. Accordingly, this research deals with the influence of power in Ālam-ārā-ye Safawi from the perspective of sociology of language, distinguishing the powers that have influenced the prose text of this book and determining the frequency and form of the power influence on its prose. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| power, discourse of power, sociolinguistics, Safavid, Ālam-ārā-ye Safawi | ||
| مراجع | ||
|
- اسکندری، محمّدحسین (1381)، کالبدشناسی مفهوم قدرت، مجلۀ حوزه و دانشگاه، شمارۀ 30، صص 35-61.
- آرکلگ، استوارت (1379)، چهارچوب‌های قدرت، ترجمۀ مصطفی یونسی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.
- باطنی، محمّدرضا (1389)، زبان و جامعهشناسی (مجموعه مقالات)، ترجمۀ م. خوشنام و منوچهر غیبی، چ2، تهران: کتابخانۀ ملّی ایران.
- براون، ادوارد (1316)، تاریخ ادبیات ایران از آغاز عهد صفویه تا زمان حاضر، ترجمۀ رشید یاسمی، تهران: روشنایی.
- بشیریه، حسین (1378)، دوست و جامعۀ مدنی، گفتمان‌های جامعهشناسی سیاسی، قم: نقد و نظر.
- بهار، محمّدتقی (1381)، سبک‌شناسی، ج1، تهران: زوّار.
- بهرام‌نژاد، محسن (1397)، تاریخ فرهنگ و تمدّن ایران، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
- بیمن، ویلیام (1381)، زبان، منزلت و قدرت در ایران، ترجمۀ رضا ذوقدار‌مقدّم، تهران: نشر نی.
- پاک‌نهاد جبروتی، مریم (1381)، فرادستی و فرودستی در زبان، تهران: گام نو.
- جهانگیری، جهانگیر و علی بندر ریگی‌زاده (1392)، زبان، قدرت و ایدئولوژی در رویکرد انتقادی نورمن فرکلاف به تحلیل گفتمان، پژوهش سیاست نظری، شمارۀ 14، صص 57-82.
- خلیلی، نسیم (1387)، تاریخ صفوی، تهران: ققنوس.
- داودی، علی‌اصغر (1390)، تحلیل مناسبات قدرت در اندیشۀ میشل فوکو، فصلنامۀ مطالعات سیاسی، سال 3، شمارۀ 12، صص 93-116.
- درّی، نجمه و سیدمهدی خیراندیش (1393)، مقایسۀ بازتاب فرهنگ عامه در آثار سیمین دانشور و احمد محمود، دوفصلنامه فرهنگ و ادب عامّه، شمارۀ 3، صص 1-18.
- زمانی، محمّد‌مهدی، کورش صفوی و نعمت‌الله ایران‌زاده (1396)، رابطۀ زبان و قدرت در نخستین شعر نو فارسی (تحلیل گفتمان انتقادی شعر «وفای به عهد»)، فصلنامۀ مطالعات زبان و بلاغی، سال 8، شمارۀ 16، صص 157-177.
- سالک، امیرحسین و محمّدامیر جلالی (1400)، سبک‌شناسی انتقادی نامۀ شاه تهماسب صفوی به سلطان عثمانی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی، فصلنامۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال 12، شمارۀ 26، صص 197-232.
- سانسون، نیکلاس (1346)، سفرنامه سانسون، وضع کشور شاهنشاهی در زمان شاه سلیمان صفوی، ترجمۀ تقی تفضّلی، تهران: بی‌نا.
- سیوری، راجر (1372)، ایران عصر صفوی، ترجمۀ کامبیز عزیزی، تهران: نشر مرکز.
- سیوری، راجر (1380)، در باب صفویان، ترجمۀ رمضانعلی روح‌اللهی، تهران: نشر مرکز.
- الشیبی، کامل مصطفی (1359)، تشیّع و تصوف، ترجمۀ علیرضا ذکاوتی قراگوزلو، تهران: امیرکبیر.
- شیری، قهرمان (1398)، تقلید و تنزّل (نثر التقاطی در عصر صفوی)، تهران: نشر ورا.
- صفاکیش، حمیدرضا (1390)، صفویان در گذرگاه تاریخ، تهران: سخن.
عالمآرای صفوی (1350)، به کوشش یدالله شکری، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
- فوکو، میشل (1378)، دانش و قدرت، ترجمۀ محمّد ضیمران، تهران: هرمس.
- قاسمی، ضیاء (1393)، سبک ادبی از دیدگاه زبانشناسی، تهران: امیرکبیر.
- کزّازی، میرجلال‌الدّین (1391)، زیباشناسی سخن پارسی، چ10، تهران: نشر مرکز.
- کسروی، احمد (1342) شیخ صفی و تبارش، تهران: نشر کتابخانة پایدار.
- گالبرایت، جان کنت (1381)، آناتومی قدرت، ترجمۀ محبوبه مهاجر، چ2، تهران: سروش.
- مدرّسی، یحیی (1368)، جامعهشناسی زبان، تهران: مؤسّسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
- مزاوی، میشل (1363)، پیدایش دولت صفوی، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: گسترده.
- مکاریک، ایرنا ریما (1385)، دانشنامۀ نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمّد نبوی، چ2، تهران: آگاه.
- موسوی، سیدجلال (1366)، تصوّف عصر صفوی و ادبیات آن دوره، تهران: امیرکبیر.
- میراحمدی، مریم (1363)، دین و مذهب در عصر صفوی، تهران: امیرکبیر.
- نبوی، عبّاس (1388)، فلسفه و قدرت، چ4، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- نوابخش، مهرداد و فاروق کریمی (1388)، واکاوی مفهوم قدرت در نظریات میشل فوکو، مطالعات سیاسی، شمارۀ 3، صص 41-50.
- نویمان، فرانس (1373)، آزادی و قدرت و قانون، ترجمۀ عزّت‌الله فولادوند، تهران: خوارزمی.
- ویدوسن، اچ.جی. (1395)، تحلیل گفتمان، ترجمۀ نگار ایل‌غمی و نگار داودی، تهران: جامعه‌شناسان.
- همایی، جلال‌الدّین (1377)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، چ15، تهران: هما.
- هیدن الگین، سوزت (1359)، زبانشناسی چیست؟، ترجمۀ محمّدضیاء حسینی، تهران: دانشگاه آزاد.
- هیندس، باری (1380)، قدرت از هابز تا فوکو، ترجمۀ مصطفی یونسی، تهران: شیرازه.
- یورگنسن، ماریان و فیلیپس لوئیز (1393)، تحلیل گفتمان، ترجمۀ هادی جلیلی، چ4، تهران: نشر نی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 299 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 306 |
||