پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 665 |
| تعداد مقالات | 9,701 |
| تعداد مشاهده مقاله | 69,082,193 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 48,506,229 |
سیاست کیفری ایران در قبال افساد فی الارض در جرایم اقتصادی | ||
| مطالعات فقه و حقوق اسلامی | ||
| دوره 16، شماره 35، شهریور 1403، صفحه 333-380 اصل مقاله (1.04 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/feqh.2023.31591.3684 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه جمال الدینی1؛ محمدمهدی ساقیان* 2؛ احمد قاسمی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه ازاد اسلامی واحد آیه الله آملی | ||
| 2استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران (نویسنده مسئول) | ||
| 3استادیار مدعو گروه حقوق جزا و جرم شناسی، واحد آیه الله آملی، دانشگاه آزاد اسلامی، آمل، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 02 شهریور 1402، تاریخ بازنگری: 15 مهر 1402، تاریخ پذیرش: 16 مهر 1402 | ||
| چکیده | ||
| با رشد و افزایش آمارهای مربوط به مفاسد اقتصادی و مالی در نظام بانکی و اداری - دولتی در دهه اخیر، نوع مقابله با این نوع از جرایم اقتصادی مورد توجه سیاست کیفری قرار گرفت. با توجه به این مهمّ، آن چه که در این پژوهش به عنوان مساله و دغدغه جدّی ساری و جاری بود، بحث جرایم اقتصادی به معنای عام و توام با مصادیق مختلفی است که در جامعه ظهور و بروز یافته است: نظیر اختلاس از سوی کارکنان دولت و یا رشا و ارتشاء، قاچاق کالا و ارز، پولشویی، احتکار، اخلال در نظام پولی و ارزی و نمونه های دیگر که توأمان متّصف به وصف عمومی، گسترده، سازمان یافته و مانند آن است که به نوعی تداعی کننده افساد فی الارض در حقوق کیفری موضوعه در قانون مجازات اسلامی و فقه شیعه می باشد. مساله و سأال محوری پژوهش، بررسی سیاست کیفری اقتدارگرای فراگیر اتخاذ شده از نظر تقنینی، قضایی و اجرایی و همینطور فرایند شکلی ناظر بر دادرسی و رویّه قضایی در قبال جرایم اقتصادی است، بنابراین بررسی گردید که قوانین و مقرّرات از یک سو، و اقدامات مبتنی بر پیشگیری و یا مقابله کیفری قوه قضاییه از سوی دیگر، و کاربست اقدامات مدیریتی و اجرایی دولت از سوی سوم تاکنون چقدر توانسته است بسترهای جرایم اقتصادی را در جامعه حذف نموده و با آن مقابله کند و در این مسیر با چه چالشهای حقوقی روبرو بوده است، آیا آوردن بخشی از ارتکاب جرایم اقتصادی ذیل عنوان افساد فی الارض، آن طور که باید و شاید مبانی حقوقی داشته و بازدارنده بوده است یا خیر؟ نتایج پژوهش که به روش توصیفی - تحلیلی سامان یافته، موید این مطلب است که موافقین اطلاق افساد فی الارض بر جرایم اقتصادی، معتقد به توجیه مجازات مجازات مفسد فی الارض بر مجرم اقتصادی براساس مدل اقتدارگرای فراگیر بوده و بر مزایای این انطباق تاکید دارند و در مقابل، مخالفین که استدلال آنها قوی تر به نظر می رسد به نقد مدل اقتدارگرای فراگیر پرداخته و به بی فایده بودن آن در حوزه مقابله با جرایم اقتصادی باور دارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سیاست کیفری؛ افساد فی الارض؛ جرایم اقتصادی؛ فساد اداری و مالی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Iran's Criminal Policy Towards Corruption on Earth in Economic Crimes | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Jamaladini Fatemeh1؛ Mohammadmehdi Saghiyan2؛ Ahmad Ghasemi3 | ||
| 1Doctoral student of criminal law and criminology, Islamic Azad University, Ayaullah Amoli branch | ||
| 2Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, University of Tehran, Tehran, Iran (corresponding author) | ||
| 3Visiting Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Aya Allah Amoly Branch, Islamic Azad University, Amoly, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| With the growth and rising statistics of economic and financial corruption within the banking and administrative-governmental systems over the past decade, addressing these types of economic crimes has gained significant attention in criminal policy. Given this importance, the primary issue explored in this research is the broad concept of economic crimes, accompanied by various manifestations observed in society, such as embezzlement by government employees, bribery, corruption, smuggling of goods and currency, money laundering, hoarding, disruption of monetary and currency systems, and other instances. These crimes are characterized by their public, widespread, and organized nature, evoking the concept of corruption on earth (ifsad fil-ard) as defined in the Islamic Penal Code and Shi’a jurisprudence. The central question of this research examines the comprehensive authoritarian criminal policy adopted in legislative, judicial, and executive contexts, as well as the procedural framework governing judicial practices related to economic crimes. Accordingly, the study investigates the extent to which laws and regulations, on the one hand, and preventive or punitive measures implemented by the judiciary, along with managerial and executive actions taken by the government, on the other hand, have successfully eliminated the foundations of economic crimes in society. Furthermore, it examines the legal challenges encountered in this process and assesses whether categorizing certain economic crimes under the concept of corruption on earth possesses sufficient legal grounds and deterrent effects. The research findings, based on a descriptive-analytical method, indicate that proponents of applying the concept of corruption on earth to economic crimes justify this categorization through a comprehensive authoritarian model and emphasize its advantages. In contrast, opponents, whose arguments seem more robust, criticize this model, deeming it ineffective in addressing economic crimes. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| criminal policy, corruption on earth, economic crimes, administrative and financial corruption | ||
| مراجع | ||
|
- ابراهیمی، شهرام؛ صادق نژاد نائینی، مجید (1392)، تحلیل جرم شناختی جرایم اقتصادی، نشریه حقوق کیفری، 5، 147-174.
- ابراهیمی، شهرام (1386)، طرح تاسیس دوره کارشناسی ارشد پیشگیری و مجازات جرایم اقتصادی و سازمان یافته، نشریه تعالی حقوق، 9.
- ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق)، لسان العرب، ج3، بیروت: دار الفکر.
- اردبیلی(مقدس)، احمد بن محمد (1429ق)، زبده البیان، قم: مرتضویه.
- اعظمی مقدم، مجید (1390)، مفهوم‌شناسی جرم اقتصادی یا فساد اقتصادی، نشریه کارآگاه، 16، 55-84.
- افراسیابی، علی؛ زارع مهدوی، قادر (1388)، تاثیر مدل‌های سیاسی بر مدل های پیشگیری از جرم با تاکید بر مدل‌های معاصر، نشریه مطالعات پیشگیری از جرم، 13، 165-190.
- ایزدی، حیدر (1387)، جرم اقتصادی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
- باوی، علیرضا؛ گلدوست جویباری، رجب؛ غلامی، حسین (1399)، آسیب شناسی سیاست کیفری ایران در حوزه جرایم اقتصادی، نشریه تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، 43، 11-32.
- برهانی، محسن (1394)، افساد فی الارض: ابهام مفهومی، مفاسد عملی (تحلیل حقوقی ماده 286 قانون مجازات اسلامی)، نشریه مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی، 2 و 3، 19-44.
- بنسون، مایکل و سیمپسون، سالی اس (1391)، جرایم یقه سفیدی، رویکردی فرصت مدار، تهران: میزان.
- بیابانی، غلامحسین (1391)، جرایم اقتصادی، جرمی آمیخته با فساد، نشریه کارآگاه، 20، 70-81.
- جعفری، امین (1386)، اسرار حرفه‌ای و حقوق کیفری اقتصادی و تجاری، نشریه فقه و حقوق، 14، 131-158.
- جعفری، امین (1395)، حقوق کیفری کسب و کار، تهران: شهردانش.
- حبیب زاده، محمد جعفر (1383)، آسیب شناسی نظام عدالت کیفری، نشریه علوم اجتماعی و انسانی، 41، 139-166.
- حق پناهان، عباس (1392)، بررسی سیاست جنایی ایران در حقوق کیفری اقتصادی، تهران: بهنامی.
- خانی، علی؛ شیری، عباس (1392)، کاستی‌های جرم‌انگاری مفاسد اقتصادی در سیاست کیفری ایران، نشریه کارآگاه، 24، 47-74.
- خدائیان چگنی، ذبیح الله (1391)، بررسی تطبیقی نهادهای نظام عدالت کیفری فرانسه و ایران در مقابله با جرایم اقتصادی، نشریه مطالعات حقوقی، 2، 31-58.
- خواجه نوری، یاسمن؛ موسوی، سید مهدی (1397)، سیاست جنایی در برابر بزهکاری اقتصادی، تهران: میزان.
- خوشبخت، حسین؛ دارابی، شهرداد؛ میرخلیلی، سید محمود (1399)، امنیت در مدل اقتدارگرای فراگیر سیاست جنایی، نشریه مطالعات بین‌المللی پلیس، 43.
- دارابی، شهرداد؛ نجفی توانا، علی (1395)، مطالعه تطبیقی راهبرد پیشگیری از جرم در مدل‌های مردم سالار و اقتدارگرای فراگیر سیاست جنایی، 105، 187-207.
- رحمانیان، حامد؛ حبیب زاده، جعفر (1392)، ابزارگرایی کیفری، قلمرو، مفهوم، شاخص‌ها، نشریه حقوق کیفری، 5، 72-47.
- رستمی، ولی (1386)، مشارکت مردم در فرآیند کیفری، مطالعات حقوق خصوصی، 2، 139-172.
- روستایی، مهرانگیز (1388)، ارزیابی مداخله کیفری در حوزه جرایم اقتصادی، نشریه کارآگاه، 7، 6-31.
- زینالی، توحید (1395)، جرم اختلاس در رویه دادگاه‌ها، تهران: چراغ دانش.
- سیابیدی، محمد (1396)، بررسی و تحلیل تقنینی مفسدفی الارض، تهران: قانونیار.
- سید رضی، سید شریف (1384)، نهج البلاغه، ترجمه: حسین انصاریان، تهران: پیام آزادی.
- سیگل، لاری (1385)، جرم‌شناسی، ترجمه یاشار سیف‌الهی، تهران: کارآگاه.
- صادقی تهرانی، محمد (1410 ق)، الفرقان، ج6، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- صدوق(شیخ)، محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی (1404ق)، عیون الاخبار، ج1، بیروت: موسسه الاعلمی.
- صلح چی، محمد؛ نصیری، شهریار (1397)، مجازات اعدام در جرایم مواد مخدر در نظام حقوقی ایران بر اساس موازین حقوق بین‌الملل بشر، حذف یا ابقاء، نشریه حقوقی بین‌المللی، 59، 143-170.
- طاهری، سمانه (1392)، سیاست کیفری سختگیرانه، تهران: میزان.
- عباس زادگان، سید محمد (1383)، فساد اداری، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
- غلامی، حسین (1393)، سیاست کیفری چهارده کشور جهان درباره عفو و تحفیف مجازات جرایم مواد مخدر، مطالعه تطبیقی، نشریه سلامت اجتماعی و اعتیاد، 1، 71-80.
- فاضل لنکرانی، محمد (1422ق)، تفصیل الشریعه، کتاب الحدود، قم: مرکز فقه ائمه اطهار(ع).
- مقدسی، محمدباقر؛ فرجیها، محمد (1390)، رویکرد عوام گرایی کیفری به جرایم جنسی، نشریه پژوهش‌های حقوق تطبیقی، 2، 113-132.
- فلسون، مارکوس؛ کلارک، رونالد (1388)، اخلاق پیشگیری وضعی از جرم، ترجمه مجید قورچی بیگی، تهران، نشریه مطالعات پیشگیری از جرم، 12، 167-199.
- گسن، رمون (1393)، جرم شناسی بزهکاری اقتصادی، ترجمه شهرام ابراهیمی، تهران: میزان.
- گلدوزیان، ایرج (1394)، محشّای قانون مجازات اسلامی، تهران: مجد.
- گلدوست جویباری، رجب؛ قلی پور جمنانی، فرامرز (1394)، عدول از اصل تفکیک مقام تعقیب از مقام تحقیق در قانون آیین دادرسی کیفری 1392، نشریه حقوقی دادگستری، 92، 125-144.
- لازرژ، کریستین (1382)، درآمدی به سیاست جنایی، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، تهران: میزان.
- لواسور، ژرژ (72-1371)، سیاست جنایی، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، نشریه تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی، شماره 11 و 12، 395-436.
- معین، محمد (1389)، فرهنگ فارسی، ج1، تهران: امیرکبیر.
- مهدوی پور، اعظم (1392)، تعقیب و تحقیق جرایم اقتصادی، روش‌ها و ویژگی‌ها، دایره المعارف علوم جنایی، تهران: میزان.
- مهدوی پور، اعظم (1392)، سیاست کیفری افتراقی در قلمرو بزهکاری اقتصادی، تهران: میزان.
- مهدوی پور، اعظم؛ نقیبی، سید محمدرضا (1395)، حقّ برخورداری متّهم از وکیل مدافع در دادرسی مراجع کیفری، مظهری از حقوق شهروندی، نشریه اخلاق زیستی، 21، 158-176.
- موسوی گلپایگانی، سید محمدرضا (1417ق)، الدرّ المنضود فی احکام الحدود، ج3، قم: دار القرآن.
- موسوی مجاب، سید درید (1383)، بزهکاران یقه سفید، نشریه مدرس علوم انسانی، 34، 61-84.
- مؤمن، محمد (1415)، کلمات سدیده، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- میرسعیدی، سید منصور؛ زمانی، محمود (1392)، جرم اقتصادی، تعریف یا ضابطه، نشریه پژوهش حقوق کیفری، 4، 167-203.
- نجفی ابرندآبادی، علی حسین (1391)، تقریرات، درس جرم شناسی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، دوره دکتری.
- نجفی توانا، علی (1386)، تعارض و انسداد در سیاست جنایی ایران، نشریه تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین الملل، 1، 223-278.
- نوربها، رضا (1370)، زمینه حقوق جزای عمومی، تهران: کانون وکلا.
- نیومن، مایکل (1389)، دایره المعارف تحقیقات صحنه جرم، ترجمه سروش بهربر، تهران: کارآگاه.
- هاشمی شاهرودی، سید محمود (1386)، زمینه‌های ساختاری فساد اقتصادی در ایران و راهکارهای مقابله با آن، نشریه حقوقی دادگستری، 61، 11-22.
- یزدی، محمد (1374)، فقه القرآن، ج1، قم: اسماعیلیان.
-Australian Law Reform Commission, Sentencing, ALRC 44 (1988), AGPS, Canberra, para 26 and 28-29. -Ashworth, ‘Is the Criminal Law a Lost Cause?’ (2000) 116 Law Quarterly, Review 225, 230. -Croall, Haze Invisible crimes, (1999), their victims and their regulation, white- collar crime: an overview and Discussion, Macmillan Press LTD. -Summers, Fair trials (20o7), The European criminal procedural tradition and the European Court of Human Rights. -Vito Tanzi ,( 1996), “Money Laundering and the International Financial System”, IMF Working Papers 96/55, International Monetary Fund. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 471 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 302 |
||