پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 628 |
| تعداد مقالات | 9,179 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,528,532 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,063,227 |
تحلیل ساختار فنی و زیبایی شناختی قالی طرح زیرخاکی اراک | ||
| نشریه هنرهای کاربردی | ||
| مقاله 4، دوره 3، شماره 4 - شماره پیاپی 12، اسفند 1402، صفحه 59-45 اصل مقاله (2.15 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/aaj.2024.33769.1235 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد افروغ1؛ بیتا بهرامی قصر* 2 | ||
| 1دانشیار گروه آموزشی فرش، دانشکده هنر، دانشگاه اراک، اراک، ایران. | ||
| 2استادیار گروه آموزشی گرافیک، دانشکده هنر، دانشگاه اراک، اراک، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 24 فروردین 1403، تاریخ بازنگری: 18 آذر 1403، تاریخ پذیرش: 18 آذر 1403 | ||
| چکیده | ||
| در این مقاله سعی بر آن است تا طرح و نقشه زیرخاکی اراک مورد مطالعه، معرفی، بررسی و تحلیل قرار گیرد. زیرخاکی عنوان یکی از طرح ها و نقشه های رایج در قالی اراک است. اصالت و خاستگاه طرح زیرخاکی به درستی مشخص نیست، برخی مطالعات، تبریز یا کاشمر را به عنوان خاستگاه نخستین این طرح، معرفی می کنند. این طرح در گذشته نیز در بیجار، قم و اصفهان بافته می شد. طرح زیرخاکی، اضافه بر کانون های داخلی در شهر «هِرکه» در ترکیه نیز سابقه تولید داشته است. این مقاله حاصل جستجوی میدانی نویسنده در بازار اراک است که از جنبه نظری کمتری برخوردار بوده و به واسطه نو بودن موضوع، منابع مورد استفاده در آن اندک است. با جستجو در بازار اراک صرفاً تعداد 14 نمونه از این طرح با ساختار محتوایی و نقش پردازی مختلف و فارغ از تکرار و شباهت یافت شد که مطالعه و تحلیل بر روی آن ها صورت گرفت. بر این مبنا، پرسش اصلی پژوهش این است که ابعاد فنی و زیباشناختی (طرح، نقش و رنگ) قالی طرح زیرخاکی اراک کدام است؟ این مقاله از نوع کیفی و توسعه ای و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است. شیوه گردآوری داده ها توأمان از نوع اسنادی و میدانی (جستجو در بازار اراک) می باشد. یافته های پژوهش: عمده نقوش قالی زیرخاکی علاوه بر اندازه های کوچک پارچه، شامل برخی نقوش جانوری نظیر آهو، خرگوش، بُز، خروس، جانوران خیالی و ترکیبی همچون گریفین و سگ-دال، ریتون هایی به فرم شیر بالدار، سیمرغ، اژدها، مجسمه هایی با سردیس انسانی به همراه بال و به فرم شیر بالدار، شمشیر و سپر، ریتون، کوزه، پیاله (کاسه)، سبو (قدح)، قوری، آبریز، گلدان (مفهومی از درخت زندگی)، مدالیون (نقش انسان در قابهای دایرهای شکل) و قندیل می باشد. اگرچه نقش و نگاره های طرح زیرخاکی تبریز و کاشمر به مراتب متنوع تر و خلاقانه تر است. هم چنین رنگ های مورد استفاده در این نمونه ها شامل قرمز، سفید، پوست پیازی (حلوایی)، سبز یشمی، پسته ای، سِنجدی و ماشی، زرد طلایی و خردلی، آبی لاجوردی و فیروزه ای، سرمه ای، صورتی، قهوه ای، فیلی، خاکی، کِرِمی و سیاه می باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اراک؛ قالی؛ زیرخاکی؛ تزیینات؛ طرح؛ نقش | ||
| موضوعات | ||
| تبیین علوم و فنون کاربردی در عرصه هنر | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Analysis of Technical and Aesthetic Structures of Arak Rugs with Zir Khaki Design | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Afrough1؛ bita bahramighasr2 | ||
| 1Associate Professor of Carpet Educational Department, Faculty of Art, Arak University, Arak, Iran. | ||
| 2Assistans Professor of Grafic Educational Department, Faculty of Art, Arak University, Arak, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| This study presents field-based research with limited theoretical foundations, primarily due to the novelty of the subject and scarcity of available references. The Zirkhaki pattern represents one of the prevalent designs in Arak carpets, though its precise origins remain ambiguous. While some scholars attribute its genesis to Tabriz or Kashmar, historical evidence indicates its production in Bijar, Qom, Isfahan, and even Herke, Turkey. This paper systematically explores, documents, and analyzes the Zirkhaki pattern in Arak carpets through a carefully chosen selection of fourteen distinct specimens, each exhibiting unique compositional structures, motifs, and color schemes to provide a comprehensive representation. The central research question investigates the technical and aesthetic dimensions—including structural composition, motif arrangement, and color harmony—of Zirkhaki-patterned carpets. Employing a qualitative, developmental approach with descriptive-analytical methodology, data were gathered through both archival research and field surveys conducted in Arak’s carpet markets and online trading platforms. Research Findings: The primary motifs of the antique carpets, in addition to the small fabric sizes, include various animal designs such as deer, rabbits, goats, roosters, and mythical and hybrid creatures like griffins and dog-eagles. They also feature rhytons in the form of winged lions, Simorghs, dragons, and statues with human heads and wings designed as winged lions. Other items depicted include swords and shields, rhytons, pitchers, bowls, goblets, teapots, ewers, vases (symbolizing the tree of life), medallions (depictions of humans within circular frames), and lanterns. Although the motifs and designs found in Tabriz and Kashmar are significantly more diverse and creative, the colors used in these examples include red, white, onion skin (honey-colored), jade green, pistachio, senjed (jujube), mashy, golden yellow, mustard, azure blue, turquoise, navy, pink, brown, elephant gray, earthy tones, cream, and black. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Arak, Carpet, Zir Khaki, Ornament, Imagery, Pattern | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 39 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 56 |
||