پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 639 |
| تعداد مقالات | 9,345 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,977,151 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 25,792,318 |
تحلیل کاربردشناختی «حاضرجوابی» در گفتمان صوفیه؛ مطالعه موردی آثار عطار نیشابوری | ||
| مطالعات زبانی و بلاغی | ||
| مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 29 اسفند 1404 اصل مقاله (1.29 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/jlrs.2025.36642.2597 | ||
| نویسندگان | ||
| زینب اکبری* 1؛ فرهاد ساسانی2 | ||
| 1استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران (نویسنده مسئول) | ||
| 2دانشیار زبانشناسی، دانشگاه الزهراء، تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 01 بهمن 1403، تاریخ بازنگری: 27 اسفند 1403، تاریخ پذیرش: 28 اسفند 1403 | ||
| چکیده | ||
| حاضرجوابی، به‌عنوان یک پدیده زبانی-فرهنگی، نقشی محوری در زبان عرفان دارد و به عنوان یک کنش مشترک تعاملی در نظام نوبت‌گیری مکالمه، ابزار مهمی برای به چالش کشیدن هنجارهای اجتماعی، مدیریت وجهه و انتقال پیام در گفتمان صوفیه محسوب می‌شود. پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد ترکیبی (کیفی-کمی) و با به‌کارگیری مدل چهاربعدی بیل و مولان (۲۰۱۳) که ابعاد «تعامل گوینده/هدف/مخاطب»، «سازوکارهای زبانی»، «کارکردهای کاربردشناختی» و «موقعیت تعاملی» را در بر می‌گیرد، به استخراج و تحلیل ۱۸۴ نمونه حاضرجوابی در مثنویهای عطار می‌پردازد. یافته‌ها نشان می‌دهد در بُعد «تعامل گوینده/هدف/مخاطب»، بیشتر حاضرجوابی‌ها توسط گویندگان در جایگاه‌های اجتماعی فروتر ارائه شده و جهت‌گیری حاضرجوابی‌ها عمدتاً به‌صورت مخاطب‌محور بوده که سلسله‌مراتب اجتماعی نقش مهمی در تعیین کارکرد آن‌ها دارد. در بعد «سازوکارهای زبانی»، ترکیب صنایع بلاغی سنتی و راهبردهای گفتمانی بر غنای بلاغی و چندلایگی حاضرجوابی‌ها در سطوح خرد و کلان معنایی دلالت دارد. تحلیل «کارکردهای کاربردشناختی» نشان می‌دهد که حاضرجوابی‌ها در دو جهت ساخت‌شکنی و تضعیف سلسله‌مراتب اجتماعی و حفظ و تقویت نظم موجود عمل کرده‌اند که بر کارکرد دوگانه این پدیده در نقد اجتماعی و حفظ انسجام گفتمانی تأکید دارد. در بعد «موقعیت تعاملی» نیز غلبه حاضرجوابی‌های واکنشی، نشانگر ماهیت پاسخ‌محور و تأمل‌برانگیز این پدیده در گفتمان صوفیانه است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حاضرجوابی؛ گفتمان صوفیه؛ کاربردشناسی تعاملی؛ بیل و مولان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Pragmatic Analysis of 'Repartee' in Sufi Discourse: A Case Study of Attar Nishapuri's Works | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zeinab Akbari1؛ Farhad Sasani2 | ||
| 1Assistant Professor of Persian Language and Literature, Alzahra University, Tehran, Iran (Corresponding Author) | ||
| 2Associate Professor of Linguistics, Al-Zahra University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Repartee, as a linguistic‐cultural phenomenon, occupies a central role in Sufi discourse, serving as a pivotal interactive act within conversational turn-taking. It functions as a strategic mechanism for challenging social norms, managing face, and conveying nuanced messages within Sufi contexts. This study employs a mixed-methods approach, utilizing Béal and Mullan’s (2013) four-dimensional model—which comprises speaker/target/audience interplay, linguistic mechanisms, pragmatic functions, and interactional positioning—to systematically extract and analyze 184 instances of repartee from Attar’s Mathnawī. Findings reveal that in the speaker/target/audience dimension, repartees are predominantly produced by socially subordinate speakers, with a marked listener-oriented focus. In the linguistic mechanisms dimension, repartees exhibit a sophisticated interplay of traditional rhetorical devices (e.g., puns, metaphors, and rhetorical reversals such as qalb al-maṭlab) and discursive strategies, including conceptual reframing and incongruity, thereby enhancing their aesthetic and semantic complexity. Analysis of pragmatic functions indicates a dual role, whereby repartees both disrupt existing social hierarchies and reinforce social order through tension mitigation and indirect communication. Finally, the interactional positioning dimension demonstrates the predominance of reactive repartees in generating dynamic exchanges. This research advances our understanding of repartee in classical Persian texts, offering novel insights for cross-cultural studies of humor and interaction. They offer a robust foundation for future scholarly inquiry. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Repartee, Sufi Discourse, Interactional Pragmatics, Béal and Mullan | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 49 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 32 |
||