پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 21 |
| تعداد شماره‌ها | 639 |
| تعداد مقالات | 9,345 |
| تعداد مشاهده مقاله | 67,977,126 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 25,789,817 |
ملاک عقلائی عقد یا ایقاع بودن انشائات با رویکرد به دیدگاه امام خمینی(ره) | ||
| مطالعات فقه و حقوق اسلامی | ||
| دوره 16، شماره 37، دی 1403، صفحه 257-284 اصل مقاله (563.95 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22075/feqh.2022.25416.3113 | ||
| نویسنده | ||
| عبدالله جوان* | ||
| استادیار فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 10 آذر 1400، تاریخ بازنگری: 02 مرداد 1401، تاریخ پذیرش: 31 مرداد 1401 | ||
| چکیده | ||
| در فقه اسلامی و به تبع آن در حقوق، انشائات به دو دسته کلّی عقود و ایقاعات تقسیم می شوند که اوّلی برای تحقّق، نیازمند قبول و دیگری از قبول بی نیاز است. البته فقها در عقد یا ایقاع بودن برخی از انشائات اختلاف نظر دارند که با توجه به بنای احکام معاملات بر مبانی عقلایی و رویکرد امضایی شارع در این حیطه، دقّت در کشف ضابطه و ملاک عقلایی متقن و واضح برای نیاز یا عدم نیاز انشاء به قبول می تواند برای حلّ صحیح این اختلاف نظرها راهگشا باشد. از آنجایی که امام خمینی(ره) از معدود فقهای معاصر هستند که بحث از ضابطه عقود و ایقاعات را به صورت مستقلّ مطرح کرده و بعد از ارائه ضابطه ای عقلایی آن را در مورد دو عنوان از انشائات مورد اختلاف، یعنی وقف و وصیّت تطبیق داده اند، در این مقاله بعد از نگاهی به سیر شکل گیری و تطوّر مفهوم عقد و ایقاع در فقه امامیه، به بررسی و ارزیابی دیدگاه امام خمینی (ره) در ضابطه عقد تحت عنوان «تصرّف در حیطه سلطه غیر» و دو دیدگاه دیگر تحت عنوان «ارتباط با شأن غیر» و «التزام متقابل» که از کلمات شهید صدر و آیه الله خوئی(ره) قابل استنباط است، و سنجش نسبت این سه با یکدیگر پرداخته و بعد از ارائه و تبیین ملاک قابل قبول، نظر امام(ره) در مورد وقف و وصیّت نیز مورد نقد و بررسی قرار گرفته و ایقاع بودن هر دو انشاء با تبیینی متفاوت اثبات شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عقد؛ ایقاع؛ ضابطه عقلایی؛ امام خمینی(ره)؛ وقف؛ وصیّت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigating the rational criteria for the contract or unilateral legal act of compositions with an approach to Imam Khomeini's point of view | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Abdollah Javan | ||
| Assistant Professor of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| In Islamic jurisprudence and, accordingly, in law, their creation is divided into two general categories of contracts and agreements, the realization of which requires acceptance and the latter does not require acceptance. of course, the jurists disagree on the validity of some constructions, which considering the rationality and signature of the transaction rulings, discovering a clear rational criterion and rule for the need or lack of acceptance can resolve the differences of opinion. Imam Khomeini is one of the contemporary jurists who have raised this issue independently and while presenting a rational rule, they have applied it to two of the controversial creations, endowment and will. In this article, after taking a look at the development of the concept of marriage and marriage in Imami jurisprudence, we examine and evaluate the view of Imam Khomeini in the rule of contract with the title (possession within the scope of the control of others). Also, two other points of view that were used from the statements of Martyr Sadr and Ayatollah Khoei, titled (Relating to the affairs of others) and (Mutual obligation) were examined and the ratio between the three precepts was measured and after presenting the acceptable precepts, the Imam's view on endowment and will have been criticized and validity of both contracts has been proven with different expressions. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Contract - Unilateral legal act - Rational criteria - Imam Khomeini - Endowment, Will | ||
| مراجع | ||
|
- ابن ادریس حلّی، محمد بن منصور (1410ق)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، ج2، چ2، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1413ق)، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، ج5و6، قم: مؤسسه معارف اسلامی.
- جبعی عاملی(شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1422ق)، حاشیـه شرائع الاسلام، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
- جمعى از مؤلفان (بی تا)، مجله فقه اهل بیت علیهم السلام، ج24، قم: مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.
- حلبى، ابوالصلاح (1403ق)، الکافی فی الفقه، اصفهان: کتابخانه امیرالمؤمنین علیه السلام.
- حلّى(محقق)، جعفر بن حسن (1408ق)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج2و3، چ2، قم: اسماعیلیان.
- خمینی(امام)، سید روح الله (1420ق)، الرسائل العشره، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
- خمینی(امام)، سید روح الله (1421ق)، کتاب البیع، ج2، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
- خمینی(امام)، سید روح الله (بی تا)، تحریر الوسیله، ج2، قم: دار العلم.
- خوئی، سید ابوالقاسم (1410ق)، منهاج الصالحین، ج2، چ 28، قم: مدینه العلم.
- خوئی، سید ابوالقاسم (1418ق)، موسوعه الامام الخوئی، ج23، قم: مؤسسه احیاء آثار الامام الخوئی.
- سبزوارى، سید عبدالأعلى (1413ق)، مهذّب الأحکام، ج22، چ4، قم: مؤسسه المنار- دفتر حضرت آیه الله.
- سلّار دیلمى، حمزه بن عبدالعزیز (1404ق)، المراسم العلویه و الأحکام النبویّه، قم: منشورات الحرمین.
- طالب احمدی، حبیب (۱۳۹۰)، ماهیّت حقوقی وصیّت تملیکی در فقه و حقوق ایران، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 4، ۴۷-۶۷.
- طباطبائی حکیم، سید محسن (1416ق)، مستمسک العروه الوثقى، ج14، قم: دار التفسیر.
- طباطبائی یزدى، سید محمدکاظم (1428ق)، العروه الوثقى مع التعلیقات، ج2، قم: مدرسه امام على بن ابیطالب علیه السلام.
- طباطبائى حکیم، سید محسن (1410ق)، منهاج الصالحین، ج2، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
- عاملى(شهید اول)، محمد بن مکّى (بی تا)، القواعد و الفوائد، ج2، قم: کتابفروشى مفید.
- کرکی، علی بن حسین (1409ق)، رسائل محقّق کرکی، ج1، قم: کتابخانه آیه الله العظمی مرعشی نجفی(ره).
- کاشف الغطاء، محمدحسین (1359ق)، تحریر المجله، ج5 (ج2 از قسم 3)، نجف اشرف: المکتبه المرتضویه.
- مشکینی، علی (1377)، مصطلحات الفقه، قم: الهادی.
- نائینى، میرزا محمدحسین (1373ق)، منیه الطالب فی حاشیه المکاسب، ج2، تقریر: موسی نجفی خوانساری، تهران: المکتبه المحمدیه.
- نجفی(صاحب جواهر)، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج28، چ7، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- نعمت اللهی، اسماعیل؛ مسعودیان زاده، سید رضا (1394)، معیار بازشناسی عقد از ایقاع، فقه و حقوق اسلامی، 11، 299-325. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 70 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 78 |
||